BİZE ULAŞIN
İngiltere basınının önde gelen gazetelerinden Independent, manşetinde "Trump Başkan mı?“ yazan ve "Çekişmeli eyaletlerde Cumhuriyetçi rüzgarı esti” ifadeleri yer alan 1. sayfasını Twitter’dan paylaştı. Ardından paylaşımını Twitter’dan alıntılayarak yeniden tweet atan gazete, bu kez de Türkçe karşılığı “Boku yedik” ya da “Ha…tir" gibi küfürlere denk gelen “Fucking hell” ifadesini kullanarak sosyal medyadaki takipçilerini şaşırttı.
Demokrat Parti'den aday olarak ABD Başkanlık seçimleri yarışına katılan Hillary Clinton, anketlerde hep Trump'a fark atmasına, son anketleri yorumlaytan siyaset bilimcilerce Trump'ın Clinton'ı 'en kötü ihtimalle kılpayı geçebileceği' yorumları yapmalarına rağmen, Trump gözle görülür bir farkla Clinton'ı geçerek yeni ABD başkanı oldu. Peki dünya basını ve ülkeler ABD'nin 45. Başkanı'nın Trump olmasını nasıl yorumluyor?
ABD seçimlerinin kazananı yeni Başkan Donald Trump'a dünya liderlerinden ilk yorumlar gelmeye başladı.
TRUMP'I İLK ARAYAN SİSİ
Reuters, Trump'ı telefonla arayarak kutlayan ilk uluslararası liderin Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah el Sisi olduğunu bildirdi.
LE PEN TWİTTER'DAN KUTLADI
Fransa'nın aşırı sağ parti lideri Marine Le Pen Donald Trump'ı twitter hesabından "Amerika Birleşik Devletleri'nin yeni Başkanı ve özgür Amerikan halkını tebrik ediyorum" dedi.
Fransa Dışişleri Bakanı Ayrault, seçim sonuçlarının Amerika ile Avrupa Birliği arasındaki ilişkileri zayıflatmaması gerektiğini belirtti. Ayrault ayrıca Amerika ile İklim değişikliği konusundaki durum, İran nükleer anlaşması ve Suriye'deki iç savaş ile ilgili yaşananları berraklaştırmak gerektiğini bildirdi.
AVRUPA PARLAMENTOSU'NDAN TEBRİK
Avrupa Parlamentosu (AP) Başkanı Martin Schulz, "ABD’de seçmenler konuştu. Donald Trump’ın galibiyeti tartışmasız ve saygı duyulmalı. Trump'ı ve Cumhuriyetçi Partiyi zaferlerinden ötürü tebrik ederim." ifadelerini kullandı.
Schulz, Cumhuriyetçi Partinin adayı Donald Trump'ın ABD'de 2016 başkanlık seçimini kazanması üzerine yazılı açıklama yaptı. Schulz, "ABD’de seçmenler konuştu. Donald Trump’ın galibiyeti tartışmasız ve saygı duyulmalı. Trump'ı ve Cumhuriyetçi Partiyi zaferlerinden ötürü tebrik ederim." açıklamasında bulundu.
Trump'ın milyonlarca Amerikalı'nın korku ve sıkıntılarının bayraktarı olmayı becerdiğini belirten Schulz, "Bu kaygılarla, güvenilir politikalar ve tekliflerle ilgilenilmek zorunda. Bu kampanya, Amerika’nın en iyisi olarak anımsanmayacak. Sert eleştiri ve kutuplaşma bu seçimle ilgili çekişmenin yakıtı oldu. Başkan Trump’ın bölünmüş bir milleti bir araya getirmek gibi göz korkutucu bir vazifesi olacak." ifadesini kullandı.
Schulz, Trump'ın başkanlığının dış ilişkilerin geleceğiyle ilgili pek çok soruyu cevapsız bıraktığına dikkati çekerek, şunları kaydetti:
"Suriye, Irak, Ukrayna, Libya, Trump’ın diplomaside rolü ve anlaşma yapma yeteneği gibi konular başkanlığın birinci gününde test edilmeye başlanacak. Bu konular, sorumluluk, itidal ve liderliğin doğru oranda karışımını gerektiriyor."
Küresel politikanın ABD’nin devamlı angajmanına ihtiyaç duyduğunu anlatan Schulz, dışa dönük bir ABD başkanlığı beklendiğini ve umulduğunu ifade etti.
ALMAN SAVUNMA BAKANI: BÜYÜK ŞOK
Almanya Savunma Bakanı Ursula von der Leyen ARD televizyonunda yaptığı açıklamada, ABD’deki seçim sonuçlarının gidişatının kendisi için ağır bir şok olduğunu kaydetti. Leyen, Trump'ın aldığı oyların kendisi için değil, kurulu düzene karşı verildiğini bildiğini düşündüğünü de sözlerine ekledi.
MERKEL: GELECEK ABD BAŞKANI TRUMP'A YAKIN İŞBİRLİĞİ İÇİNDE ÇALIŞMAYI TEKLİF EDİYORUM
Almanya Başbakanı Angela Merkel, ABD'nin eski ve saygın bir demokrasi olduğunu, kampanya sürecinde zorlu meydan okumalar yaşandığını belirtti. "Almanya ve Amerika değerler, demokrasi, özgürlük, hukuka saygı ve kökeni, dini, cinsiyeti, cinsel yönelimi ya da siyasi görüşlerinden bağımsız olarak insanların saygınlığı ile birbirine bağlı. Bu değerler temelinde gelecek ABD Başkanı Donald Trump'a yakın işbirliği içinde çalışmayı teklif ediyorum" diyen Merkel, ABD ile birlikte çalışmanın Alman dış siyasetinin temel taşlarından biri olmaya devam edeceğini de kaydetti.
NETANYAHU: İSRAİL-ABD İLİŞKİLERİNİ 'YENİ ZİRVELERE' ULAŞTIRMAK İÇİN TRUMP'LA ÇALIŞABİLİRİZ
İsrail Başbakanı Bünyamin Netanyahu, Trump'ı seçim zaferi nedeniyle kutladı. Netanyahu, İsrail-ABD ilişkilerini 'yeni zirvelere' ulaştırmak için birlikte çalışacabileceklerinin altını çizdi.
JOHN BASS: BELİRLİ HATA PAYI İÇİNDE DEĞERLENDİRİLEBİLİR
ABD'nin Ankara Büyükelçisi John Bass NTV'ye yaptığı açıklamada Trump'ın galip geldiği seçimler için "Bazı eyaletlerdeki sonuçlar şaşırtıcıydı. Ama şununda altını çizmek gerekir bu sonuç bellirli bir hata payı içinde değerlendirilebilir" dedi. Bass, "Başkan Trump'ın önceliklerini görmemiz gerekir. Bazı başkanlar seçildikten sonra tutumlarını değiştirdi" değerlendirmesinde de bulundu.
RUHANİ: TRUMP'IN SEÇİLMESİ TAHRAN'IN POLİTİKALARINI DEĞİŞTİRMEZ
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Trump'ın seçilmesinin Tahran'ın politikaları üzerinde etkili olmayacağını ve İran'ın dünya ile ekonomik bağlarını geliştirmesinin geri alınamaz olduğunu belirtti.
TRUMP'IN KAMPANYALAR SÜRECİNDE OLUMLU YAKLAŞTIĞI RUSYA'DAN TRUMP'A TEBRİK MESAJI
Trump'ın Başkanlık kampanyaları sürecinde olumlu mesajlar verdiği Rusya, Trump'ın başkanlığını ilk olarak kutlayan ülkelerden. Kremlin'den yapılan açıklamaya göre Putin, Rusya-ABD ilişkilerinin "mevcut krizli durumdan" çıkarılması ve uluslararası gündemdeki sorunların çözümü ve küresel güvenlik tehditlerine karşı etkili yanıtlar bulunması için Trump'la ortak çalışacaklarını umduklarını belirtti.
PUTİN'DEN TRUMP'A YAPICI MESAJ
Vladimir Putin, Sputniknews tarafından yansıtılan mesajında Moskova ve Washington arasında yapıcı bir diyalog kurulmasının hem her iki ülkenin halklarının hem de uluslararası toplumun çıkarlarına hizmet edeceğinden emin olduğunu kaydetti.
Rusya ve ABD arasındaki diyaloğun "eşitlik, karşılıklı saygı ve birbirinin pozisyonunu hesaba katma" prensiplerine dayanması gerektiğini de vurgulayan Putin, "bu derece sorumluluk gerektiren" başkanlık görevi için Trump'a başarılar diledi.
AB'DEN TRUMP'A TEBRİK
Trump'ı tebrik eden AB Konseyi Başkanı Donald Tusk, transatlantik ilişkilerini güçlendirmek istediklerini söyledi. Avrupa Konseyi Başkanı Jean-Claude Juncker ve Tusk, Trump'ı ABD-AB zirvesine de davet etti. Tusk ve Juncker ayrıca, Washington-Brüksel ilişkilerinin ele alınacağı bir zirve için AB liderlerine erken toplantı ÇAPRISI YAPTI.
NATO SEKRETERİ STOLTENBERG: TRUMP'LA BULUŞMAYI DÖRT GÖZLE BELİYORUM
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, 2017'de Brüksel'de yapılacak NATO Zirvesinde Trump ile buluşmak için sabırsızlandığını ifade etti. Stoltenberg, zamanla değişen güvenlik ortamına yönelik tehditler karşısında NATO'nun birliğinin önemine vurgu yaptı. İttifak'taki ülkelerin savunmasına ilişkin konularda gidilecek düzenlemeler hakkında Trump'ın ne düşündüğünü kendisinden öğreneceğini belirterek, Avrupa'nın güvenliği konusundaki endişesini dile getiren Stoltenberg, "ABD'nin, Avrupa'nın olduğu kadar kendisinin güvenliği için de ittifaka öncülük etmesi önemli" dedi. Stoltenberg, Trump'a terörizmle mücadele konusuna daha fazla odaklanması çağrısı yaparak bu konuda müzakereye hazır olduklarını ancak Avrupa'nın kolektif savunmasının müzakereye açık olmayan kilit önemde bir konu olduğu mesajını verdi.
AVRUPA'DAKİ AŞIRI SAĞ PARTİLER DE TRUMP'IN BAŞKANLIĞINDAN MEMNUN
ABD'de Donald Trump'un başkanlık yarışını kazanması, Avrupa'daki aşırı sağ partilerince çok olumlu karşılandı. Sağ parti liderlerinin, Trump'un zaferini dönüm noktası olarak nitelediğine dikkat çekiliyor.
DWelle Türkçe'ye göre, Fransız Ulusal Cephe Genel Başkanı Marine Le Pen, Twitter hesabından "Amerikan halkının yeni Başkan'ına iyi dileklerini" ileterek tebrik ederken Hollandalı aşırı sağcı Özgürlük Partisi'nin (PVV) lideri Geert Wilders mennuniyetini dile getirdiği mesajında "Amerikan halkı ülkesini geri aldı" ifadesini kullandı.
Bu arada, İngiltere'de AB ve göçmen karşıtı aşırı sağcı UKIP'in eski lideri Nigel Farage da, Trump'ın seçim zaferi ve Brexit referandumuna atıfta bulunarak "2016 iki büyük siyasi devrimin yılı gibi görünüyor" dedi.
ABD Başkanlık seçimini büyük bir farkla kazanan Donald Trump'un Suriye ve İran gibi önemli konularda izleyeceği politikaya ilişkin soru işaretler sürerken İran ile nükleer anlaşmasına taraf ülkelerden Fransa'nın yeni ABD yönetiminin bazı kritik konulardaki tavrına açıklık getirmesi gerekeceği mesajını verdi.
FRANSA DIŞİŞLERİNDEN TRUMP'A: SURİYE VE İRAN NÜKLEER ANLAŞMASINI KONUŞALIM
Fransız televizyonuna konuşan Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Marc Ayrault, ülkesinin yeni ABD Yönetiminden Suriye ve İran nükleer anlaşması gibi kritik konulara ilişkin tavrını açıklığa kavuşturmayı isteyeceğini söyledi.
Donald Trump'un kişiliğine ilişkin bazı kaygıları olduğunu ortaya koyan Ayrault, Trump Yönetiminin, ABD'nin "müttefiki ve kilit bir ortağı" olan Fransa ile yakın bir çalışma içinde olması gereğine de vurgu yaptı.
LE PEN TRUMP'U KUTLADI
Bu arada, Ayrault'un açıklamalarını yansıtan Jerusalem Post gazetesi, Fransa'nın aşırı sağ Ulusal Cephe lideri Marine Le Pen'in Donald Trump'u kutladığına da dikkat çekti.
ALMAN BASINI TRUMP'A NE TEPKİ VERDİ?
Deutsche Welle Türkçe'de yer alan habere göre, Alman basınının gündeminde Trump'ın seçimleri kazanmasının olası olumsuz sonuçlarına dikkat çekiyor. ABD’de seçimleri Donald Trump’ın kazanmasını dünyanın önde gelen gazetelerinin online sayfaları manşetten duyurdu. Alman Frankfurter Allgemeine Zeitung haberi “ABD’nin başkanı Donald Trump oldu,” Süddeutsche Zeitung ise haberi “Başkan Trump’dan kutuplaşmanın yaralarını sarma sözü” manşetiyle verdi.
İngiliz gazetesi Daily Mail “Trump Diyarı” şeklinde duyurdu. İtalyan gazetesi La Repubblica "Trump Başkan. ABD’de de şok seçimler” derken, Fransız Le Monde Trump’ın yaptığı konuşmadan bir sözü başlığa taşıdı: “Donald Trump ‘bütün Amerikalıların başkanı olmak' istiyor.”
Norveç gazetesi Dagbladet "Şok: ABD’nin yeni başkanı Donald Trump” ifadesini kullanırken, Çek MF Dnes gazetesi “Amerika beklentilerin aksine Trump’ı seçti” manşetini attı.
Basında çıkan yorumlarda ise Donald Trump’ın seçimleri kazanmasının dünyada yaratacağı etki ile seçim zaferinin nedenleri üzerinde duruluyor.
FT'DEN TRUMP DEĞERLENDİRMESİ
Londra merkezli Financial Times gazetesinde ABD’deki başkanlık seçimlerini Donald Trump’ın kazanmasıyla iç politikanın yanı sıra dış politikada da değişiklikler beklendiğine dikkat çekiliyor:
“Donald Trump’ın beklenmedik zaferi ülke içinde ve dışında bir dizi radikal siyasi değişikliğe yol açacak… Dış politikada da önemli değişiklikler olabilir. Ancak bir çok uzman, seçim kampanyası sırasında verilen sözler ile resmi siyaset arasında büyük farklılıkların olabileceğine işaret ediyor.”
Viyana’da yayımlanan der Standard gazetesindeki yorumda seçimi Donald Trump’ın kazanması ile dünyayı belirsiz bir geleceğin beklediği belirtiliyor.
“Donald Trump’ın ABD Başkanı olması kötü bir rüya gibi. Ancak buna alışmamız gerekiyor. Önümüzdeki aylarda nelerin mümkün olabileceğini gördükçe hayrete düşeceğiz. Çünkü Trump, daha önce yaptığı açıklamaların sadece bir bölümünü bile hayata geçirse, dünya siyasetinde taş taş üstünde kalmayacak.”
ROMA MERKEZLİ LA STAMPA: ŞAŞKINLIK YARATTI
Roma merkezli La Stampa gazetesindeki yorumda Donald Trump’ın kazanmasının halkın yerleşik siyasi sistemden bıkmasıyla bağlantısı olduğuna işaret ediliyor. Yorumda, halkın bu kararının dünyada “şaşkınlıkla” karşılandığı belirtiliyor.
"Halkın isyanının Amerika’yı ele geçirerek, Donald Trump’ı seçmesi dünyayı sarstı… Çünkü refah ve memnuniyet umudu olmayan milyonlarca yoksul aile Washington’ın son 30 yıldır hanedanı olan Bush ve Clintonları uzaklaştırmaya karar verdi.”
Stockholm'da yayımlanan bulvar gazetesi Aftonbladet’deki yorumda, Donald Trump’ın seçimleri kazanmasının "iyi bir işaret olmadığı” görüşü savunuluyor:
"Dünya ve İsveç için Donald Trump’ın zaferi dramatik bir değişime işaret ediyor… Trump, özgür basına saldırdı, bağımsız yargıçları sorguladı, rakibini hapishaneye göndermekle tehdit etti. Bunlar bizim diktatör ve otokratik devletlerde gördüğümüz yöntemler, ABD ve Batı dünyasında değil.”
Londra merkezli The Times gazetesinde ABD’deki başkanlık seçimlerine ilişkin şu satırlar dikkat çekiyor:
“Trump tutumu nedeniyle sarsıldı, ama eğer insanlar rakibine güvenselerdi alacağı zarar daha büyük olacaktı. Donald Trump’ın öyle eksiklikleri var ki, Avrupalı gözlemciler Amerikalıların çoğunun Hillary Clinton’ın da aynı derecede yetersiz olduğunu düşündüğünü göremedi.”
RUS BASININDA TRUMP YORUMLARI
Rus İzvestiya gazetesi seçim öncesinde sadece rakibi Hillary Clinton’ın değil, bazı Cumhuriyetçilerin de Donald Trump’a karşı faaliyetler yürüttüğüne dikkat çekiyor:
ALMAN SAVUNMA BAKANI: BÜYÜK ŞOK
Almanya Savunma Bakanı Ursula von der Leyen ARD televizyonunda yaptığı açıklamada, ABD’deki seçim sonuçlarının gidişatının kendisi için ağır bir şok olduğunu kaydetti. Leyen, Trump'ın aldığı oyların kendisi için değil, kurulu düzene karşı verildiğini bildiğini düşündüğünü de sözlerine ekledi.
