BİZE ULAŞIN
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 24 Kasım’daki uçak krizinin ardından bugün ilk kez biraraya geldi.
Rus basınına yaptığı açıklamada, "İki ülke arasında yeni bir sayfa açılacak" diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, sabah saatlerinde Rusya’nın St. Petersburg kentine gitti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya lideri Putin, başbaşa ve heyetlerarası görüşmelerin ardından ortak bir basın toplantısı düzenledi ve soruları yanıtladı. İki lider daha sonra Suriye krizini görüşmek için tekrar bir araya geldi. Görüşme 2 saat sürdü.
PUTİN: İLİŞKİLERİMİZİ TEKRAR İNŞA EDECEĞİZ
"Görüşmelerin yapıcı olduğunu" dile getiren Vladimir Putin, şu ifadeleri kullandı:
"İlişkilerimiz tarihinde farklı dönemler vardı. Karşılıklı saygı ve ortaklık öne çıkıyordu. Bu dönemde yapılan ziyaretle Türk ortaklarımız ilişkileri tekrar inşa etmekten yana olduklarını gösterdi.
Bu görüşme iki ülke ilişkilerinin geleceği açısından önem taşıyor. Türk-Rus ilişkilerinin tamamına yönelik yapıcı bir görüşme gerçekleştirdik. Önceliğimiz, krizden önceki döneme dönmektir. Bu çok önemli bir hedeftir.
Türkiye'ye karşı kısıtlamaları kademeli olarak kaldıracağız. İşbirliği mekanizmalarını canlandıracağız. KEK toplantısı sonbaharda, ÜDİK zirvesi ise önümüzdeki yıl düzenlenecek."
ORTA VADELİ PROGRAM
İki ülke ilişkilerini eski seviyelere çekmeyi planladıklarını ifade eden Putin, "Türkiye-Rusya ilişkilerinin tam olarak inşa edilmesini istiyoruz ve bunu yapacağız. Hükümet düzeyinde 2016-2019 yıllarını kapsayacak ticari, ekonomik, kültürel ve sanayi işbirliği programı hazırlama kararı aldık. Bu programın hızlı bir şekilde onaylanıp kabul edilmesini umut ediyorum. Bunun için karma komisyonlar çeşitli görüşmeler gerçekleştirecek. En kilit noktayı enerji projeleri tutuyor. Somut adımlar atmamız gerekiyor. Charter uçuşlar düzenlenecek, projeler yürüyecek. Son derece açık yürekli yapılan görüşmeler için Erdoğan'a teşekkür ediyoruz" diye konuştu.
ERDOĞAN: İKİ TARAF DA KARARLI
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ise şu ifadeleri kullandı:
"Değerli dostum Putin'e nazik daveti için teşekkür ediyorum. Sayın Putin ile kapsamlı ve yararlı görüşmeler gerçekleştirdik. İlişkilerimizin yeniden eski seviyelere ve hatta ötesine taşınması hususunda, iki taraf son derece kararlıdır ve gerekli iradeye sahiptir. Kanaatim odur ki, iki ülke kamuoylarının bizlerden beklentisi de bu yöndedir. Bu itibarla bugün yaptığımız görüşmeler neticesinde siyasi, iktisadi, kültürel ve beşeri alanlarda, Türkiye-Rusya ilişkilerini olması gereken seviyelere tekrar taşıyacak kararları almış bulunuyoruz. Akkuyu, stratejik yatırım olacak.
Türk Akımı projesi hızlı bir şekilde hayata geçirilecektir. Türk Akımı projesinin Avrupa'ya geçmesi noktasındaki adımları ilgili bakanlarımız sürdürecektir.
İşbirliğimiz bölgesel ve küresel barışın tesisi bakımından da çok önemlidir. Bu noktaya ortak bir vizyon sayesinde geldik. Temaslarımızı her seviyede yoğun şekilde sürdüreceğiz.
Üst düzey işbirliği konseyinin yeniden canlandırılması, charter uçuşların tekrar hayata geçirilmesi, tarım ürünleri dahil ikili ticaretleri kısıtlayan tedbirlerin ortadan kaldırılması, Türk müteşebbislerinin Rusya'daki faaliyetlerinin önünün açılması, vizesiz rejimin tam teşekkülü şekilde tekrar yürürlüğe konması gibi başlıklarda gerekli adımları inşallah peyderpey ve müştereken atacağız."
Erdoğan, 15 Temmuz darbe girişimiyle ilgili olarak "Türkiye, ülke tarihimizin en alçak girişimlerinden birini yaşadı" diye konuştu.
Erdoğan ve Putin, yaptığı açıklamaların ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Erdoğan ve Putin, arasındaki baş başa görüşme 1 saat 45 dakika sürdü.
SURİYE KONUSU
Erdoğan, bir soru üzerine Suriye konusunu henüz ele almadıklarını ifade ederek, "Putin ile dar kapsamlı ikili bir görüşmemiz daha olacak. Konuyu basın toplantısı sonrası ele alacağız" diye konuştu.
Putin ise aynı soruya "Suriye krizinin çözümüne yönelik görüş ayrılıklarımız olduğu malum. Dışişleri Bakanlıkları ve istihbarat birimlerinin katılımıyla krize çözüm yolu bulma konusunda mutabık kaldık. Demokratik çözümler ancak demokratik yollarla bulunur. Suriye krizinin çözümü konusunda hedefimiz aynı. Bu ortak yaklaşıma uygun çözümü bulmaya çalışacağız" diye yanıt verdi. İki lider daha sonra Suriye krizini görüşmek için tekrar bir araya geldi. Görüşme 2 saat sürdü.
"TÜRK AKIMI GÜNEY AKIMI'NA ALTERNATİF DEĞİL"
Putin, Türk akımı konusundaki bir soru üzerine "Sayın Erdoğan bu projesinin gerçekleştirileceğini söylemişti. Türkiye'de hangi adımlar atılabilir bazı yasalar çıkarılması gerekiyor mu acaba? Bizim aramızdaki ekonomik ilişkiler hiçbir zaman siyasete alet olmadı. Biz Türk Akımı'nın Güney Akımı'na bir alternatif değil, işbirliğimizi artıracak proje olmasını öngörmüştük" diye konuştu.
Putin, Türkiye ile olan işbirliğinin enerjiden ibaret almadığını da dile getirdi.
Erdoğan, Akkuyu Nükleer Santrali ve Türk Akımı konusunda "Akkuyu projesiyle ilgili buranın stratejik yatırım haline getirilmesi konusuydu. Bu karar alınacak ve Akkuyu stratejik yatırım konusu içerisinde yerini alacaktır. Bir diğer konu da Türk Akımı meselesi. Rusya'dan aldığımız doğalgaz miktarı 28 milyar metreküptür. Bu Türk Akımı'nın gelişinde iki hat olacak. Bu hatların inşa edilmesi öncelikle görevlerimiz arasındadır" ifadelerini kullandı.
"VİZE SORUNU ÇÖZÜLMEK ZORUNDA"
Bir soru üzerine vize sorununun çözülmesi gerektiğini kaydeden Putin, "Bunun ekonomik yansımaları var. Türk ortaklarımız bazı konulara dikkatimizi çekti. Bunu ele alacağız" dedi.
Putin, şöyle konuştu: "Normalleşmeyi istiyorduk bunu da gerçekleştireceğiz. Her şey çok çabuk gelişmiş durumda bu yaptırımların çerçevesi içerisinde bazı değişimler de gerçekleştirildi. Öncelikli olarak ticaret ilişkilerimizin normalleştirilmesini planladık. Hükümet düzeyinde bir karar aldık. Önümüzdeki haftalarda da atılacak adımlarla tabii ki önümüzdeki günlerde görüşmemiz gereken konular da var. Karşılıklı komisyonlarımızın ne şekilde adımlar attığını izlemenizi tavsiye ederiz. Vize sorunu da şu ya da bu şekilde çözülmek zorunda çözmemiz gerekiyor."
"CHARTER MÜZAKERELERİ HIZLANACAK"
Erdoğan, iki ülke arasındaki ticaret hacmini 100 milyar dolara ulaştırma hedefinde olduklarını ifade ederek, "Biz Türkiye-Rusya ilişkilerinde ekonomik alanda 35 milyar doları ticaret hacmi olarak yakalamış iki ülkeyiz. Son yaşanan gelişmeden dolayı bu rakam 27-28 milyar dolara indi. Yüksek Düzeyli Stratejik Ortaklık gibi bir anlaşmayı yapmıştık. Hedefimiz 100 milyar dolar gibi bir hedef koymuştuk. Bu hedefe kararlı yürüme azmindeyiz. Bu sürece aynı kararlılıkla devam edeceğiz. Rusya'da Türkiye'ye gelen turist noktasında halklarımızın kaynaşması noktasında da çok çok önemliydi. Sayın başkan özellikle charter uçuşlara yönelik müzakerelerin hızlanacağını söylediler."
"ABD'Lİ ESİRLER İÇİN ARACI OLDUK"
Putin, "Bazı haberlere yer verdiler Suriye hapishanelerindeki 4 Amerikalı'nın çıkarılması gibi. Devreye girdiniz mi?" sorusuna şöyle yanıt verdi:
"Evet, Amerikan tarafı bir kaç ay önce bize böyle bir ricada bulundu. Suriye iktidarıyla görüşüp esirleri aldık ve ABD tarafına teslim ettik. Herhangi bir para ödemedik, insani amaçla böyle bir yardımda bulunduk. Gelecekte de herhangi bir devletin vatandaşına yardım etmek isteriz. İki devletin ilişkiler açısında zor bir dönemdi. Türk dostlarımıza bu zorlukları atlatabileceğimizi düşündüğümü söylemek istiyorum."
SURİYE ZİRVESİ
Öte yandan, Erdoğan ve Putin, Suriye konusunu görüşmek için akşam saatlerinde bir kez daha bir araya geldi. Görüşme 2 saat sürdü.
Putin: Herkesin bildiği gibi hepimiz çözümden yanayız ancak tabii Suriye konusunda her konuda aynı fikirde olamıyoruz. Bu toplantıdan sonra bu konuda başka bir toplantı yaparak çözüm için görüşeceğiz. Demokratik bir çözümün ve değişimin ancak demokratik yollarla gerçekleşebileceğine inanıyoruz. Bu konuda ortak bir amacımız olması da Suriye’deki kriz konusunda ortak çalışabileceğimizi düşünüyorum.
Soru: Rusya açısından ilk öncelik olan proje hangisi olacak? Türk akımı mı yoksa güney akımı mı?
Putin: Sayın Erdoğan bu projenin gerçekleştirileceğini söylemişti. Bizim aramızdaki Ekonomik ilişkiler hiçbir zaman siyasete alet olmamıştı. Rus gazının Güney Avrupa’daki kullanıcılara ulaşabilmesi amacını taşıyor. Bulgar yetkililerin projeye tekrar dönmek istediğini görüyoruz. Olayın kanuni açısından bir şey söylemek mümkün değil. Hiç şüphe yok ki bu proje devam edecektir. Üçüncü şahıslar da önemli. Biz Türk ortaklarımızla birlikte gerekli çalışmaları yapmaya hazırız. Türk katılımcıların kararların altına imza atması gerekiyor. Buradaki gerekli adımların atılması için Türk yetkililerle adımlar atılacaktır. Güney Akımı konusunda Türkiye gerekli lisansların atılması konusunda gerekli adımlar atıldı Türk meclisinin bazı adımları atma konusunda bu konular görüşüldü.
Erdoğan: Akkuyu konusunda arkadaşlarımızla görüşmeleri yaptık. Bununla ilgili teşvik yasası çıkarılacaktır. Türk akımı konusunda, 28 milyar metreküp Rusya’dan doğalgaz alıyoruz. Türk Akımı’nın gelişinde 2 hat olacak. Hem Türkiye istifade edecek hem Avrupa’ya gidecek. Bundan sonraki süreçte bunların hızlanacağını düşünüyorum.
Soru: İlişkilerin normalleşmesi konusunda bir takvim var mı? Vize konusunda tekrar kararlar gözden geçirilecek mi?
Putin: İlişkilerin normalleşmesini tabii ki istiyorduk. Bunu da gerçekleştireceğiz. Her şey çok çabuk gelişmiş durumda bu yaptırımların gerçekleşmesi konusunda öncelikle ticari ilişkilerin düzelmesi konusunda adımlar attık. Önümüzdeki yıllarda tarım konusundaki işbirliğinin de gerçekleştirilmesini öngörüyoruz. Önümüzdeki haftalarda detaylı görüşmemiz gereken konular var. Burada kurulacak komisyonların ne şekilde adımlar attığını izlemenizi tavsiye ederim. Vize konusu da çözülmek zorunda. İki ülke arasındaki işbirliği ve Türk ortaklarımız da özellikle ulaşım ve demiryolu alanlarındaki ihtiyaçlardan bahsettiler bunların en kısa zamanda kaldırılması gerekiyor.
Erdoğan: Biz Türkiye ve Rusya ile 35 milyar doları ticaret hacmi olarak yakalamış bir ülkeyiz. Burada bildiğiniz gibi bir ÜDİK anlaşmamız var. Buna göre çalışmalarımızı gerçekleştirmiştik.
St Petersburg’da bu yıl kaldığımız yerden devam edeceğiz. Türkiye Rusya arasındaki ticari hacim hedefimiz 100 milyar dolar. Bu süreci başlatıyoruz ve kararlılıkla devam edeceğiz. Rusya’dan Türkiye’ye gelen turist sayısı fazlaydı. Halklarımızın kaynaşması açısından da çok önemliydi. Bugün yaptığımız görüşmelerde özellikle charter uçaklarla ilgili sürecin hızlanacağını söylediler. Bu sürecin hızlanacağı ile ilgili önemli bir gelişmedir.
HEYETLER ARASINDA DİKKAT ÇEKEN TABAKLAR
Ardından, heyetler arası görüşmeye geçildi. Heyetler arası çalışma yemeğinde konukların önüne iki liderin tokalaşma karelerinin olduğu tabaklar konuldu. Liderler, görüşmeye tüm kurmaylarıyla birlikte katıldı.
Putin ve Erdoğan, daha sonra Rus ve Türk işadamları ile biraraya gelecek. Türk heyeti içerisinde işadamları da var. 10 kadar Türk işadamı ile gideceği bilgisini dün paylaşan Erdoğan, 10 Rus girişimci işadamının da orada olacağını aktarmıştı.
