HABER

Bize Ulaşın BİZE ULAŞIN

Türkiye'nin Katolikleri: Ölmeden Papa'yı görmek

Katolik dünyasının ruhani lideri Papa Francis'in Türkiye ziyaretinden önce Rengin Arslan, Türkiyeli Katoliklerle konuştu. Papa'nın anlamı Katolikler için oldukça büyük, özellikle yaşlılar için "Ölmeden önce Papa'yı görmek" anlam taşıyor.

Türkiye'nin Katolikleri: Ölmeden Papa'yı görmek

"Bir arkadaşımın hanımı ile bir gün konuşurken sordu, 'siz kendinizi Türk hissetmiyor musunuz?' Güzel bir soru, dedim. Ben şimdi sabahtan akşama kadar kendimi Türk diyeyim. Bütün mahalle beni kabul etmezse benim dememin bir anlamı yok. Türkiye beni ne kadar Türk kabul ediyorsa, ben o kadar Türk'üm."

İstanbul Süryani Katolik Vakfı'nın yeni başkanı Katif Araz böyle diyor sohbetimizde.

Cumhuriyet tarihinde Türkiye'yi ziyaret edecek dördüncü Papa olan Katolik Kilisesi'nin lideri Papa Francis'in gelişi öncesi buluşuyoruz. Anlattıklarından sonra, "Peki Türkiye sizi ne kadar Türk kabul ediyor?" diye soruyorum. "Ancak yüzde 10. O da nüfus cüzdanı verdiği için" diyor.

Dünyanın en önemli dini liderlerinden biri olan Papa'nın Türkiye'ye ziyareti yüzlerce basın yayın organını İstanbul'a çekse de burada sesleneceği Katolik cemaatinin sayısının büyük olduğunu söylemek zor. Bunda doğudaki kiliselerin Ortodoks olmasının etkisi de var, önceden burada olan Katoliklerin yıllar içinde göçmesinin de.

Süryani Katolik Patrikliği Vekaleti Kilisesi'nde, duvarlarında daha önceki Papa ziyaretlerinden fotoğrafların asılı olduğu bir odada konuşuyoruz Katolik Süryanilerle.

'Bizim özgeçmişimiz Mezopotamya'da'

Araz, Süryanilerin 1940'lı 50'li yıllardan itibaren İstanbul'a göç ettiğini anlatıyor. Ailesi çiftçilik yaparmış Mardin'de.

O ise liseyi okumak için gelmiş önce İstanbul'a. Sonra üniversite için Fransa'ya gidiyor. Hukuk ve işletme okumasına rağmen kuyumculuk yapmış Kapalıçarşı'da. "Buralı olmak" ile ilgili hissini ise şöyle anlatıyor: "Buralı olmama duygusunu veriyorlar size. Bu duygu dededen babaya, ondan çocuğa geçiyor."

Araz, Süryaniliğin de Katolikliğin de İstanbul'da çok tanınmadığını söyleyip ekliyor: "Rumlar ve Ermeniler kendilerini anlatırken İstanbul'u da anlatıyorlar. Oysa bizim özgeçmişiz burada değil Mezopotamya'da."

Peki Papa'nın göreve başladıktan yaklaşık bir buçuk yıl sonra Türkiye'ye ziyareti onlar için ne ifade ediyor? Bu sorumu 17 yıl boyunca yaptığı vakıf başkanlığı görevini henüz 15 gün önce bırakan Zeki Basatemir yanıtlıyor: "İnsanın bir büyüğünü, dedesini görmesi gibi bir olay bu. Yaşlılar için 'ölmeden Papa'yı gördüm' diyebilmek önemlidir. Bir yerde İsa Mesih'in dünya üzerindeki temsilcisi."

'O güzellikler bitti'

Bunun ötesinde Papa'nın Fener Rum Patriği Bartholomeos ile görüşmesinin, bundan yaklaşık bin yıl önce yollarını ayıran iki kilisenin yeniden birleşmesi umutlarını yeşerttiğini söylüyor.

"Papa'nın gelmesi bizim için hem Hristiyanların birleşmesi umudu hem de Müslümanlarla kardeşliğin pekiştirilmesi anlamına geliyor" diyor.

Ortodoks Süryani olan eşiyle aynı tarihlerde Paskalya bayramı kutlayamadığını anlatıyor gülümseyerek. Kiliselerin birleşmesi gerektiğini söylüyor.

Azınlıkların durumuyla ilgili sorum üzerine ise geçmişi hatırlıyor. 6-7 Eylül olayları sırasında küçük olduğunu ama annesinin kaygılarını anımsadığını söylüyor.

Peki sonrası? Basatemir, "Biz Pangaltı'da yaşarken Müslüman komşularımız da vardı. Bayramlar paylaşılırdı. Türkiye'de çok güzel insanlar vardı. Ama maalesef kötü niyetli insanlar da vardı. Kötülükler yaptılar ve o güzellikler bitti. O zamandan bu yana Türkiye'nin nüfusu farklılaştı" diyor.

Yine de son 10-15 sene içerisinde eslkiden duydukları kaygılardan artık uzaklaştıklarını söylüyor.

Türkiye Süryani Katolik Patrik Vekili Yusuf Sağ ise, Papa'nın tevazusunu ve yoksullarla nasıl kader birliği ettiğini anlatıyor bana: "Papa olmasından sonra ilk verdiği mesajda, bize, yüksek mertebedeki din önderlerine dedi ki, 'şatolarınızdan inin, halkın arasına karışın.' Bu çok önemlidir. Papa olduğu halde kurşun geçirmez arabaları bırakıp, 22 yıllık bir arabayla gidip geliyor."

Kiralık kiliseler

Bundan önceki bütün Papa ziyaretlerini bir çırpıda sayıyor. Her birini sadece yıllarıyla değil gün ve aylarıyla birlikte hatırlıyor. Temmuz 1967'de Papa IV. Paul'un gelişinde 28 yaşında 4 yıllık bir ruhani imiş.

O günkü haliyle bugünkünü kıyaslıyor: "O gün Papa'nın gelişinde, acaba ben Papa'nın elini nasıl öpebilirim diye düşünüyordum. Gençlik, belki haklıydım. Şimdi diyorum, Papa da bir insan, aynı benim gibi. Ama onun ağzından çıkan 1,5 milyar insanı bağlıyor"

Kimse pek siyasetten konuşmak istemiyor. Geçmişteki sorunlar az konuşuluyor, şimdiki sıkıntılar ise belki daha az. Ama azınlıklara ait mülklerle ilgili sorunlar devam ediyor.

Zeki Basatemir İstanbul'da "kiralık kiliselerde idare ettik" diyor. Peki buluştuğumuz kilise bile mi kiralık?

Basatemir, "Bizim mülkümüz olan hiçbir kilise yok. Burası dahil. Biz Türkiye'ye geldiğimizde Diyarbakır'da Midyat'ta kiliselerimiz vardı. Buraya geldiğimizde Ermenilerin, Latin Katoliklerin kiliseleri vardı.

Kilise inşasına da izin verilmediği için gelen Süryani cemaati Latin Katoliklerin kiliselerini aldı" diyor.

Peki Papa Francis'in gelişi beraberinde neler getirecek? Yıldız Teknik Üniversitesi'nde öğretim üyesi ve azınlıklarla ilgili kitapları bulunan Prof. Dr. Elçin Macar yanıtlıyor: "Diğer gayrimüslim cemaatler gibi Katoliklerin de sorunları var. AK Parti döneminde kısmen çözüldü, çözülmeye çalışılıyor. Ama bir kısmı aynen duruyor. Dolayısıyla onların sorunlarının siyaset düzleminde görüşüleceğinin, en üst düzeyde dile getirileceğinin göstergesi" diyor.

Bunun yanında Papa'nın buradaki cemaate, "Vatikan'ın ilgilerinin üzerlerinde" olduğunu göstermek istediğini belirtiyor.

Papa'nın Ortadoks Fener Rum Patrikhanesi'nin sorunlarını da üst düzey görüşmelerde dile getirilebileceğini belirtiyor. "Bu da Batı dünyasının dikkatini bir kere daha bu sorunlara çekecektir" değerlendirmesinde bulunuyor.

Çoğunluğun Müslüman olduğu Türkiye'de, hangi mezhepten olursa olsun Hıristiyanların ve sorunlarının görünür olması günlük hayatta imkansız gibi.

Papa'nın ziyareti hem Türkiye'nin Hıristiyanlarına hem onların sorunlarına dikkat çekebilir mi? Bunu ziyaretin yakın veya uzun vadeli sonuçları gösterecek.

Yerel Seçim 2024


En Çok Aranan Haberler