Hangisi gerçek, hangisi sahte?

Serap Karakış

08.12.2014 10:42

Listeye Ekle

Fotoğraftaki adamın, Birinci Dünya Savaşı’nda ölen askerlerin yüzlerinden maskeler yaptığı söylenmişti.

Fotoğraftaki adamın, Birinci Dünya Savaşı'nda ölen askerlerin yüzlerinden maskeler yaptığı söylenmişti.

Olay tam olarak doğru değil. Buradaki maskeler 1. Dünya Savaşı gazileri için yapılıyor evet. Ancak maskeler ölen askerlerin yüzünü göstermiyor, yüzünden yaralanan askerler için hazırlanıyor.

Bu fotoğrafın da photoshop olduğu ortaya çıktı...

Fotoğraf, geçen hafta Gazzeli foto muhabiri Nadiye Ebu Şaban tarafından Twitter'da paylaşıldı.

Sosyal medyada bir anda yayıldı. Fotoğrafın altındaki yorumlarda, "Şu anda ağlıyorum", "Son derece üzgünüm" ve "İnsanlık sınıfta kaldı" gibi yorumlar yer aldı.

Twitter'de 11 bin kez retweet'lenen fotoğraf Cuma günü Reddit'te paylaşılınca yeni bir duygusallık dalgası daha geldi. Fotoğraf 5 bin beğeni, 1.600 yorum aldı. Twitter ve Reddit'te yayımlandıktan sonra bazı yorumlarda fotoğrafın sahte ya da mizansen olduğu öne sürüldü.

Birçok kişi fotoğrafı kimin çektiğini ve neden isimsiz yayımlandığını soruyordu.

Ebu Şaban fotoğrafı kendisinin çekmediğini ancak kimin çektiğini de bilmediğini yazdı. Fotoğraf paylaşım sitesi Imgur'da bir gazete küpüründen fotoğrafın izi bulundu. Burada fotoğrafın gerçek olduğu ve 2012 yılı civarında çekildiği, çocuğun da aslında kız değil oğlan çocuğu olduğu yazılıydı. Fotoğrafı çeken kişinin adının Osman Sağırlı olduğu belirtiliyordu.

BBC Trending, şimdi Tanzanya'da çalışan Sağırlı ile konuştu. Çocuk, Hudae adlı dört yaşında bir kız çocuğuydu. Fotoğraf geçen Aralık'ta Suriye'deki Atma mülteci kampında çekilmişti. Hudae, Türkiye sınırına 10 kilometre mesafedeki kampa annesi ve iki kardeşiyle gelmişti. Evleri 150 kilometre uzaklıktaki Hama'daydı.

Sağırlı, "Tele lens kullanıyordum. Silah sandı. Fotoğrafı çektikten sonra korktuğunu fark ettim. Çektiğim fotoğrafa baktım, dudaklarını ısırmıştı ve ellerini kaldırmıştı. Normalde çocuklar fotoğraf makinesi görünce kaçar, yüzünü kapatır ya da gülümserler" diyor.

25 yıldır Türkiye gazetesinde çalışan Sağırlı, "kamptaki insanların yaşadıklarının çocuklara bakarak daha iyi anlaşıldığını, çocukların duygularını tüm masumiyetleriyle yansıttığını" söylüyor.

Bir döneme damgasını vurmuş fotoğraflar gerçek mi yoksa sadece bir yalandan mı ibaret?

İnternet, sosyal medya, photoshop derken fotoğrafların üzerinde oynayıp hileli kareler yaratmak kolaylaştı. İşte üzerinde oynanmış ya da yanlış bilgilerle donatılmış hileli fotoğraflar...

2001 yapımı Monsters filminde çöp adam çiziminde sex yapıldığı iddia edilmişti.

Ancak bu fotoğraf hileliydi ve orijinal fotoğrafta sadece bir kedi vardı.

Marilyn Monroe'yu İspanyolca kitap okurken gösteren bu fotoğraf da hileli. Doğrusu sağda. Monroe'nun okudğu kitap İngilizce ve adı "Enemy of the People".

Özgürlük Heykeli'nin Sandy Kasırgası'ndan etkilenişini gösteren bu fotoğraf da hileliydi. Aslında bu The Day After Tomorrow'da yer alan bir sahneydi.

Mavi gözlü leopar fotoğrafı da hileliydi. 2010'da Flickr'a yüklenen fotoğraf photoshop'tu.

Vashon Adası'ndaki ağaçla bütünleşmiş bisiklet olayı da hileliydi. Yüz yıllık olduğu iddia ediliyordu. Aslında 1950'li yıllarda gerçekleşmiş bir olaydı ve bisikletin sahibi Don Puz'du.

1933'te çekilen bu fotoğrafta dev bir vatus balığı olduğu iddia ediliyordu.

Ancak bu fotoğraf da hileliydi.

Aslında 1932 yılında dev bir vatus balığı Hollywood kıyılarında yakalanmıştı! O fotoğraf buydu.

İlk fotoğraf ise 1917'de Amerikan Doğal Tarih Müzesi'ne getirilen bir vatus balığı maketinin fotoğrafıydı.

Bu fotoğrafın ABD'nin uzaydan gece görünüşü olduğu iddia edildi. Ancak bu doğru değil. Bu fotoğraf ABD'de gece Flickr ve Twitter'daki hareketleri gösteriyor.

Huzlers sitesinin hazırladığı bu hileli fotoğrafta NASA'nın Aralık ayındaki güneş fırtınası nedeniyle dünyanın yarısının karanlıkta kalacağını açıkladığı belirtilmişti. Sosyal medyada hızla yayılan bu bilgi tamamen uydurmaydı.

Siyah aslan efsanesi de hileliydi. Aslan aslında bildiğimiz "Simba" stili aslandı.

Amazon'da satışa sunulmuş gibi gösterilen Köpekler için bebek şeklindeki Cadılar Bayramı kostümü bir şakadan ibaretti. Aslında Adult Swim tarafından oluşturulmuş uydurma Cadılar Bayramı kostümleri listesinde yer alıyordu.

"Peri" mumyası: SAHTE.

İneği sudan çıkaran yılan: GERÇEK

Canavar balık: SAHTE

Aslında bir maket olan bu balık, daha sonra Ebay'de satıldı.

Ayakları olan balık: GERÇEK

Devasa insan iskeleti: SAHTE

Dev örümcekler: GERÇEK

Ormandaki hayalet: SAHTE

Aynı hayaleti başka fotoğraflarda da görmek mümkün...

Tam bir şehir efsanesi, arabasıyla genç bir kıza çarpıp ölümüne neden olan adamın hastanede çekilen fotoğrafında, yatağın altında kızın hayaleti görünmekte... SAHTE. Fotoğraf aslında bir filmin afişi...

Bir fast food mağazasından tavuk menu alan kadının menüsünden bu tavuk kafası çıkar: GERÇEK

Helikopterden uzatılmış merdivendeki dalgıça köpekbalığı saldırdı: SAHTE

Fotoğrafların orjinal halleri böyle...

Astronotlarca uzaydan çekilen fotoğrafta, dünyanın gündüz ve gece olan kısımları görülebiliyor: SAHTE. Fotoğraf çok güzel olsa da, aslında iki farklı uydudan çekilen iki farklı fotoğrafın birleşimi.

Kongo'da 5 metre boyunda dev bir timsah yakalandı: GERÇEK

Çinliler çocuk yiyor! Tayland'daki bakım evlerinden 70 dolara alınan çocuklar, pahalı restoranlarda müşterilere servis ediliyor iddiası. SAHTE. Çinli sanatçı Zhu Yu, oyuncak bebeklerle hazırladığı bu fotoğraf serisine "insanları yemek" adını verdi...

"Bir sörfçünün son fotoğrafları": SAHTE. Fotoğraftaki köpekbalığı değil, sadece bir yunus...

Kuzey kutbunda gün batımı: SAHTE. Fotoğraf tam anlamıyla photoshop eseri.

Yavrular kadının dikkatini dağıtırken, anneleri çantadan para çalıyor. SAHTE. Fotoğraflar bir reklam kampanyası sırasında çekildi ve hayvanlar oyuncaktı.

Bir kadının iş seyahatindeki kocasına gönderdiği fotoğrafın arkasında "market dönüşü gaz ve fren pedallarının yerini karıştırıp, Ferrari'ni biraz çizdim, umarım beni bağışlayabilirsin" yazmaktadır. Fotoğraf: GERÇEK