BİZE ULAŞIN
Çalışan vatandaşların en büyük hayallerinden biri erken emeklilik. Yıllarca çalışan vatandaşlar, erken emeklilik yoluyla bir nebze de olsa rahata kavuşmak istiyor. Fakat emeklilik için gereken şartları tamamlamak ise o kadar kolay görünmüyor. Sigortalı çalışılan gün sayısı, emeklilik yaşı şartı ve prim ödemelerinin emekli olabilmek için tamamlanmış olması gerekiyor. Öte yandan sistem vatandaşlara erken emeklilik için bir takım imkanlar da sağlıyor. Çalışanlar erken emeklilik için borçlanma yoluna gidebiliyorlar. Erkeklerde askerlik borçlanması, kadınlarda ise doğum borçlanması erken emeklilik için kolaylıklar sağlıyor. Ayrıca bazı meslek grupları için bulunan yıpranma yapı da erken emekliliği mümkün kılıyor.
Türkiye'de 20 milyon çalışan emekli olacağı günü adeta iple çekerken, diğer yandan erken emeklilik için hayaller kuruyor. Emekli olabilmek için 3 şartın yerine getirilmesi gerekiyor. İlk olarak sigortalı olunan tarihin ardından erkekler için 25, kadınlar için ise 20 yılın geçmiş olması gerekiyor. Bu durum SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı'na göre değişiklik gösteriyor. Ardından emeklilik için belirlenen yaş sınırının da doldurulmuş olması gerekiyor. Bu anlamda 9 Eylül 1999 yılı öncesinde sigortalı olanların durumu, bu tarihten sonra sigortalı olanlara göre biraz daha şanslı. Bu tarihten sonra sigortalı olanlar için kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 yaş sınırını doldurmuş olmak gerekiyor. Bunun dışında da işe giriş tarihine göre belli bir prim gününü çalışarak ödenmiş olması gerekiyor. Bu şartları sağlamak kolay görünmüyor. Ama sistem bazı avantajlarla bu şartları sağlamak için kolaylıklar veriyor.
ERKEN EMEKLİLİK BORÇLANMA YOLUYLA MÜMKÜN
Erkeklerde askerlik borçlanması, kadınlarda ise doğum borçlanması yoluyla erken emeklilik mümkün oluyor. Bunun yanı sıra bazı meslek grupları için ise yıpranma payı erken emekli olmayı mümkün kılıyor.
ASKERLİK BORÇLANMASI
Askerliğini işe girmeden önce yapan çalışanlar, 1 yıl erken emekli oluyor. Askerlik borçlanması, işe giriş tarihini borçlanılan zaman kadar geri çekiyor. Böylece emeklilikteki yaş şartı 1 yıl önceye gelirken, prim şartı da 75 gün azalıyor. Askerliğin tamamının borçlanılması gerekebileceği gibi, bazı durumlarda 1 ay bile borçlanmak yaşı 1 yıl öne çekebiliyor. Askerliğini sigortadan sonra yapanlar için de borçlanma imkanı var. Fakat burada yaşı geri çekme durumu olmuyor. Eğer primler eksikse bu sayede primleri tamamlayarak, yine erken emeklilik imkanı doğuyor.
DOĞUM BORÇLANMASI
Sigortalı olduktan sonra doğum yapan kadınlar, 3 çocuğa kadar borçlanma yapabiliyor. Doğum borçlanması yapabilmek için borçlanılan sürelerde çalışmamış olmak ve çocuğun yaşaması şartı bulunuyor. Her çocuk için 720 gün borçlanma hakkı var. 3 çocuk için doğum borçlanması yapanlar, 2 bin 160 gün, yani 6 yıl prim kazanabiliyor. Çalışan anneler, ne kadar prim eksiği varsa o kadar borçlanarak, bu süreleri emeklilik hesabına katabiliyor. Prim tamam ise ve yaş bekleniyorsa o zaman borçlanmaya gerek yok. Çünkü doğum borçlanması yaşı geriye çekmiyor.
YIPRANMA PAYI
Madenciler, gazeteciler gibi bazı mesleklerde bulunan yıpranma payı uygulaması sigortalı olunan süreyi artırırken işe başlangıç tarihini de geriye çekiyor. Böylece yaş şartı düşmüş oluyor. Bu kesimlere öğretmenlerin ve sağlıkçıların da eklenmesi gündemde. Düzenleme hayata geçtiğinde, yıpranma payı ile 20 yıl görev yapan öğretmen 5 yıl kazanacak. 5 yıl erken emekli olacak. Sağlık çalışanlarına her 5 yıla 1 yıl yıpranma payı verilmesi de gündemde.
STAJYERLİĞİN EMEKLİLİĞE SAYILMASI GÜNDEMDE
Erken emeklilik formüllerine bir yenisi ekleniyor. Stajyerlikte geçen sürelerin emeklilik hesabında sayılması gündemde. Bu konuda Çalışma Bakanlığı çalışma yaparken; meslek lisesi ve çıraklık okulu mezunları da TBMM'nin yolunu tuttu. Yapılan başvurularda, her türlü meslek lisesi ve çıraklık okulu öğrencilerinin 1986'da çıkarılan yasa ile zorunlu staja tabi tutuldukları anımsatıldı. Staj yaptıkları dönemde 'sigortaların başladığının' söylendiği, sigorta numarası ve kartı verildiği belirtilen dilekçelerde, şunlar kaydedildi: "Ancak yıllar sonra stajın sigorta başlangıcı sayılmadığını öğrendik. Takvim'in haberine göre; hem kademeli emeklilikten hem de stajdan emeklilik tarihimiz maalesef uzadı. Aynı şekilde staj yapan avukat ve doktorların staj süreleri sigorta başlangıcı sayılmaktadır. Stajın sigorta başlangıcı sayılmasını talep ediyoruz."
