BİZE ULAŞIN
Türkiye'de ve dünyada milyonlarca kullanıcısı bulunan Google, Plüton'u Doodle yaptı. Kullanıcılar 'Plüton neden Google'a Doodle oldu?' sorusu merak etmeye başladı. Google'nin Plüton'a sayfasında yer vermesinin nedeni ise Plüton ile ilgili tarihi bir an yaşanıyor olması. Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA) uzay aracı New Horizons (Yeni Ufuklar), bugün Plüton gezegeninin yüzeyine yapacağı bugüne kadarki en yakın uçuşunu gerçekleştirdi. Uzay aracı Plüton'a en yakın uçuşu Türkiye saatiyle 14:49'da gerçekleştirildi.
NASA, bugün yapılacak en yakın uçuştan önce alınan son ve en detaylı görüntüyü kullanıcılarla paylaştı. Fotoğrafın en dikkat çekici özelliği ise Plüton'un üzerinde beliren kalp şekli oldu. NASA'nın 'görkemli Plüton'dan önizleme' başlığıyla paylaştığı fotoğrafın altına şu not düşüldü: "Cüce gezegen, 9 yıldır 3 milyar mil yol kat eden New Horizons uzay aracımız aracılığıyla dünyaya bir aşk notu gönderdi. Bu fotoğraf, bugün yapılacak en yakın uçuştan önce alınan son ve en detaylı görüntü."
NASA: PLÜTON SANILANDAN DAHA BÜYÜK ÇIKTI
NASA'nın 'New Horizons' adlı uzay aracı, Plüton'un çapını 2 bin 370 kilometre olarak hesapladı. Misyon Başkanı Alan Stern, bilim adamlarının beklediğinden daha büyük çıkan bu 'cüce gezegenin', Kuiper Kuşağı nesneleri arasında lider konumda olduğunu söyledi. Stern, "Plüton'un çapını ölçmek için 3 farklı yöntem kullandık. Bunun için atmosfere sahip olmayan Charon'u örnek ve dayanak noktası olarak kullandık. Plüton'un beklediğimizden daha büyük çıkması, bizim için sürpriz oldu" diye konuştu.
Plüton'un net çapının 2370 kilometre olduğunu belirten bilim adamı, Güneş Sistemi'nin 'yapı' döküntüsünden oluşan dev bulut şeklindeki Kuiper Kuşağı'ndaki nesneler arasında hangisinin daha büyük olduğu tartışmalarına son verildiğini ifade etti. Plüton'un bu alandaki en büyük rakibi, çapı 2 bin 336 kilometre olan cüce gezegen Erida'ydı. Neredeyse tüm bilim adamları, dünyadan yapılan ölçümlere dayanarak, Plüton'un Erida'dan küçük olduğunu sanıyordu. New Horizons ile yapılan ölçümler, gerçeğin aslında böyle olmadığını ortaya koydu. New Horizons, yarın misyonunun en önemli aşamasına geçerek, uzay aracı Plüton ve uydusuna yaklaşacak. Bu randevu sırasında araç, dünya ile iletişimini keserek tüm dikkatini cüce gezegen ile eşini incelemeye verecek. Uzay aracının Plüton etrafında dönen mikro asteroitlerle çarpışma ve devre dışı kalma olasılığı 10 binde bir. Bunun olmayacağından emin NASA uzmanları, bu tehdidin önümüzdeki uzay şovuna gereken 'drama unsurunu' kazandırdığı esprisini yapıyorlar.
EN YAKIN AN
New Horizons, gezegenden yakın çekimler geçen ilk uzay aracı oldu. New Horizons en son dünyaya, Plüton'un en büyük uydusu Charon'ın fotoğraflarını göndermişti. Fotoğraflarda uydunun şimdiye kadar açıklanamayan karanlık kutbunun yanı sıra derin çatlaklar ve krateler de görünüyor. Bu fotoğraflarda Charon gri, Plüton da kızıl. Charon ve Plüton'un çok eski bir çarpışma sonucu oluştuğu ve birçok ortak yönlerinin olması gerektiği düşünülüyor. Ancak, projenin yöneticilerinden Alan Stern, "Fakat tamamen ikili bir görüntü var. İki farklı dünya gibi görünüyorlar. Sanki milyarlarca mil uzaklıkta oluşmuşlar gibi. Oysa öyle değil” dedi.
Geçen hafta güneş sisteminin en dıştaki gezegeni Plüton'un yörüngesine giren New Horizons'un, yakın çekimlerinin yaklaşık 12 bin 500 kilometre uzaklıktan gerçekleştirileceği belirtildi. Öte yandan uzmanlar, New Horizons'ın Plüton'la randevusunun uzay keşfinde tarihi bir anı temsil ettiğini belirtiyor. Böylece, klasik dokuz gezegenle ilgili "ön keşif” tamamlanmış olacak. Plüton'un daha önceki görüntülerini Hubble Uzay Teleskobu çekmişti. New Horizons, güneş sistemindeki yolculuğuna 19 Ocak 2006'da Florida'daki Cape Canaveral uzay üssünden saatte 58 bin 536 kilometre hızla ilerleyerek başlamıştı. 1990'lı yıllarda Kongrenin yeterli kaynak ayırma konusunda muhalefeti nedeniyle hazırlanan 4 farklı Plüton misyonu iptal edilmişti.
PLÜTON HAKKINDA MERAK EDİLENLER
Plüton, formal adı 134340 Pluto, Güneş Sistemi'nde Eris'ten sonra bilinen en büyük cüce gezegen ve doğrudan Güneş'in etrafında dönen en büyük onuncu cisim. Önceleri gezegen olarak sınıflandırılmıştır. Plüton, birçok cismi barındıran Kuiper kuşağı'nın en belirgin üyelerinden biridir.
Plüton, diğer Kuiper kuşağı üyelerine benzer biçimde taş ve buzdan oluşmaktadır; ancak bu kuşaktaki gezegenlere nispeten oldukça küçüktür. Kütle ve hacim olarak Ay'dan bile daha küçüktür. Plüton, eksenindeki eksantrik (dış merkezli) eğim sayesinde Güneş'e Neptün'den daha yakındır.
Plüton, 1930'da keşfedildikten 2006'ya kadar, Güneş Sistemi'nin dokuzuncu gezegeni olarak değerlendirilmiştir. 70'li yıllardan sonra Güneş Sistemi'nin dışında bir cüce gezegen olan 2060 Chiron saptanana kadar küçük bir gezegen olarak düşünülen Plüton'u, gezegen olma statüsü tartışılmaya başlanmıştır.[1] 20. yüzyılın sonları ve 21. yüzyılın başlarında, Güneş Sistemi'nin dışında Plüton'a benzeyen birçok cisim saptanmıştır. Bunların en önemlisi 2005'te saptanan ve Plüton'dan yaklaşık %27 daha büyük olan Eris olmuştur. 24 Ağustos 2006'da, Uluslararası Astronomi Birliği (IAU ya da UAB) Güneş Sistemi'nde bir gezegen olmanın koşullarını tanımlamıştır. Bu tanımlama sonrasında Plüton gezegenlikten çıkartılmış, Eris ve Ceres ile birlikte yeni bir küme olan "cüce gezegenler" sınıfına dahil edilmiştir. Böylece Plüton yeniden sınıflandırılmış, küçük gezegenler dizinine eklenmiş ve astronomik adı yani numarası 134340 olarak değiştirilmiştir. Plüton, bazı araştırmacılar tarafından hâlâ gezegen olarak onaylanmaktadır.
Plüton'un uydusu Charon, Plüton'un yarısı büyüklüğündedir ve bazı bilim insanlarınca ikili uzay sisteminde gösterilir, çünkü yörüngesi başka bir ağırlık merkezinin içinde yer almaz. IAU tarafından Plüton cüce gezegen sınıfına alınana dek geçen sürede, Charon, Plüton'un uydusu olarak kabul edilmiştir. Plüton'un bilinen iki küçük uydusu daha vardır, bunlar Nix ve Hydra'dır. Bu uydular 2005'te saptanmıştır.
CÜCE GEZEGEN
Plüton'un küçük oluşu ve yörüngelerindeki çözümsüzlük; Lowell'in X Gezegeni düşüncesi üzerinde kuşkuların ortaya çıkmasına neden oldu. 20. yüzyıl boyunca Plüton'un kütlesi gözden geçirildi. 1978'de, Plüton'un uydusu olan Şaron'un keşfiyle; Plüton'un kütlesinin ölçümü olası hale geldi. Plüton'un kütlesi Uranüs'ün yörüngelerindeki tutarsızlıklar nedeniyle net hesaplanamasa da; kabaca Dünya'nın %0.2 olarak kabul edildi. Sonraki dönemlerde, X Gezegeni üzerinde Robert Sutton Harrington tarafından önemli çalışmalar yapıldıysa da, bu araştırmalar başarısızlıkla sonuçlandı.
1992'de Myles Standish, Voyager 2'nin 1989'da Neptün'e yaptığı uçuşta elde ettiği bilgileri kullanarak, Uranüs'ün çekim gücünün Plüton'a etkisini saptadı ve bu bulgu Plüton'un kütlesinde %0,5'lik bir değişime gidilmesi gerektiğini gösterdi. Bu bilgiler, galaksi'de yeni bir X gezegeni olması gerektiği düşüncesini ortadan kaldırdı. Bugüne geldiğimizde, önemli bilim insanlarının çoğu, "X Gezegeni"ni kabul etmemektedir. Bunun yanında, Lowell'in 1915'te konumlandırdığı X Gezegeni'nin verileri; bugün Plüton'un konumlandırılışı ile tutarlılık göstermekte olsa da; Ernest W. Brown bunun bir rastlantıdan ibaret olduğunu ortaya koymuştur. Sonuç olarak, "X Gezegeni" Samanyolu Galaksisi'ndeki olması varsayılan dokuzuncu gezegeni ifade eder.
Plüton'un yörüngesinin Neptün'e tabii oluşu ve bu gezegenin diğer gezegenlere oranla oldukça küçük olması nedeniyle gezegen olarak görülmemesi; X Gezegeni fikrinin ortadan kalkmasına katkı sağlamıştır. Ayrıca Kuiper Kuşağı'nda 70.000'e yakın plütonsu gök cisminin bulunuşu da Plüton'u yalnızca Kuiper'in bir üyesi olarak görmek gerekliliğini doğurmuştur. Hatta 2005'te keşfedilen Eris adlı cismin, Plüton'dan daha büyük olduğu sonucuna varılmıştır. Tüm bunlardan sonra Plüton, 2006 Prag'da gerçekleştirilen Uluslararası Astronomi Birliği toplantısında gezegenlikten çıkarılmış ve cüce gezegen sınıfına koyulmuştur. Plüton 2008'de alınan yeni bir kararla; bu sınıftan da alınarak Plütonumsu sınıfına yerleştirilmiştir.
