BİZE ULAŞIN
TRABZON (İHA) - Türkiye'nin, dışarıya en fazla beyin göçü veren 34 ülke arasında 24. sırada bulunduğu ve iyi eğitim gören her 100 kişiden 59'unun yurt dışına çeşitli sebeplerle gittiği belirtildi.
Osmangazi Üniversitesi Teknoloji ve Araştırma Merkezi'nin (TEKAM) araştırmasına göre Türkiye, 1960'lı yıllardan itibaren başlayan ve giderek hızlanan küresel beyin göçü dalgasından olumsuz olarak en fazla etkilenen ülkelerin arasında yer alıyor. Dışarıya en fazla beyin göçü veren 34 ülke arasında 24. sırada bulunan Türkiye'de her 100 kişiden 59'unun yurt dışına gitmesinin ülkeye büyük zararlar verdiği belirtildi. Araştırmada, Türkiye'nin kıt ve sınırlı kaynaklarıyla yetiştirmiş olduğu eğitimli, kalifiye ve yetenekli işgücünün, daha yüksek ücretler ve daha iyi olanaklar karşılığında gelişmiş ülkelere göç etmesi ile Türkiye'nin gelişme yarışında giderek daha alt sıralara düştüğü vurgulandı. Beyin göçünün yalnızca Türkiye için değil, Hindistan, Pakistan, Çin, Cezayir, Tunus, Fas, İran, Meksika, Kore ve Tayvan gibi diğer pek çok gelişmekte olan ülke için de çok önemli bir sorun olduğu ifade edildi. Örneğin bilgisayar sektöründe bir uzman yetiştirmek için öğrenci başına en az 20 bin dolar harcayan Hindistan'ın, bilgisayar sektöründe yetişmiş uzmanlarının ülke dışında çalışması yüzünden her yıl 2 milyar dolarlık bir zarara uğradığı kaydedildi.
BEYİN GÖÇÜ ALAN ÜLKELER KARLI Gelişmekte olan ülkeler için çok önemli bir sorun olan beyin göçünden en karlı çıkan ise Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Kanada, Avustralya, Almanya, Güney Afrika ve Fransa gibi gelişmiş ülkeler oldu. Bu ülkeler vasıfsız işçilere kapılarını giderek daha sert önlemlerle kapatırken, yetişmiş ve eğitimli işgücüne büyük kolaylıklar sağlıyor. Örneğin ABD, kalifiye elemanlara yılda 200 bin, Kanada ve Avustralya ise 40 bin kişilik geçici çalışma vizesi veriyor. Beyin göçü çoğu zaman az gelişmiş ülkelerden gelişmiş ülkelere doğru olsa da, bu genel eğilimin dışında örneklere de rastlanabiliyor. Kanada, ABD'ye doğru çok ciddi bir beyin göçü veriyor ancak Kanada'ya gelen eğitimli ve kalifiye işgücü gidenlerden her zaman daha fazla olduğu için bu ülke dengeyi tutturabiliyor. Aynı şekilde Türkiye, özellikle son 10 yıldır, eski Sovyetler Birliği ülkelerinden ciddi sayılabilecek oranlarda beyin göçü alıyor, ancak bu, Türkiye'deki negatif tabloyu değiştirmeye yetmiyor.
TÜRKİYE ÜLKE İÇİNDE BEYİN GÖÇÜNÜN EN FAZLA YAŞANDIĞI ÜLKE Beyin göçü, yalnızca ülkeler arasında değil, ülkelerin kendi içinde, 'İçeriye beyin göçü' olarak da gerçekleşiyor. Türkiye içeriye beyin göçünün en fazla yaşandığı ülkeler arasında ilk sırayı alırken, Merkez Bankası, Serbest Piyasa Kurulu (SPK), Rekabet Kurulu ve daha birçok kamu kuruluşunda yetişen elemanların özel sektöre geçmeleri ya da devlet üniversitesi hocalarının özel üniversitelerde çalışmaya başlamaları gibi örnekler görülebiliyor.
Beyin göçü olgusuna, yalnızca iş yaşamında değil, eğitim sektöründe de rastlanıyor. Türkiye, 50 bini aşan öğrenci sayısıyla yurt dışına en çok öğrenci gönderen ülkeler arasında 11. sırada yeralıyor. Türkiye, ABD'de en fazla öğrencisi bulunan 9. ülke ve bu öğrenciler ABD ekonomisine yılda 824 milyon dolar katkıda bulunuyor.
TÜRKİYE'DEN BEYİN GÖÇÜNÜN NEDENLERİ Araştırmada, beyin göçünde, gidilecek ülkenin cazip koşulları kadar anavatanın olumsuz koşullarının da önemli yer tuttuğu belirtilirken, beyin göçüne neden olan faktörler şu şekilde sıralanıyor :
- Ekonomik Nedenler : Düşük ücret politikası, vergi oranlarının yüksek olması, ekonomik istikrarsızlık, gelecek endişesi ve benzeri nedenler beyinlerin dışa göçmesini sağlıyor.
- Politik ve Siyasal Nedenler : Etnik köken farklılığı veya ayrılığı oluşumu, siyasal istikrarsızlık, siyasetin iş hayatına girip, onu kontrol etmesi bireyleri zor durumda bırakıyor ve kişi çareyi yurt dışına gitmekte buluyor.
- Bilim ve Teknoloji Politikalarındaki Yanlışlıklar : Ar-Ge'ye önem vermeme, bilim ve teknolojiye değer vermeme, fikir üretiminin, buluşun para etmemesi ve desteklenmemesi, Ar-Ge alt yapı eksikliği, Ar-Ge yatırım teşvik azlığı, Ar-Ge yatırım yardımı azlığı, Ar-Ge vergi indirimlerinin yetersizliği gibi nedenler akademisyen veya araştırmacıların şevkini kırıyor. Bu kişiler de kendilerine daha iyi imkan sağlayan ve rahat çalışma ortamı buldukları ülkelere gidiyor.
- Eğitim Sistemindeki Çarpıklıklar : Türkiye'nin, kişi başına 142 $ ile en az eğitim harcaması yapan 5. ülke olması, eğitim harcamasında 105. sırada yer alması, ulusal gelirden eğitime ayrılan payın dünyada ortalama yüzde 5.2 iken Türkiye'de yüzde 2.2 olması, kalıcı milli eğitim politikasının yokluğu, eğitimde fırsat eşitsizliği oluşması nedenler arasında yeralıyor.
- İşsizlik : Üniversite mezunlarının yüzde 70'inin meslekleriyle ilgisiz işlerde çalışması, en fazla işsizliğin üniversite mezunları arasında olması, iş bulamama korkusunun yaşanması.
- Yabancı Dilde Eğitim : Yabancı dilde eğitim, beyin göçünde katalizör görevi görmesi.
