Taliban, SSCB’nin Afganistan’dan çekilmesinden sonra ülkenin büyük bölümünü kontrolü altına alan Taliban, çoğunluğu Peştunlardan oluşan Sünni İslamcı gruptur. Kelime anlamı İslam öğrencileri olan Taliban, 1994 yılında ilk kez kendisini göstermiş, iç savaş sırasında 1996'da Afganistan'ın hükûmet merkezi Kâbil'in kontrolünü eline geçirmiştir. Pakistan, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden destek gören Taliban 2001’e kadar Afganistan’ın %90’ınını kontrol altına almıştır. 11 Eylül 2001’de ABD’ye karşı yapılan terörist saldırıların ardından Usame Bin Ladin’in ülkede tutulduğu gerekçesi ile ABD Afganistan’a askeri müdahelede bulunmuş ve Taliban iktidardan uızaklaştırılmıştır. 2004 yılında yeniden organize olan Taliban gerilla savaşına dönmüştür.
Afganistan'da Taliban'ın iktidarda olduğu 1996-2001 yılları arasında kız çocuklarının eğitim görmesi yasaklandı. Taliban'ın güçlü olduğu bölgede şeriat kuralları gereğince hırsızların eli kesildi, cinayetten suçlu bulunanlar halk önünde idam edildi. Kız çocuklarının okula gitmelerinin engellenmesinin yanı sıra televizyon, müzik ve sinema yasaklandı. Erkeklere sakal, çalışmaları yasaklanan kadınlara da peçe zorunluluğu getirildi.
ABD'nin dün Afganistan'dan çekilmesinin ardından Taliban özel kuvvetleri Kabil havaalanını ele geçirdi. 20 yıllık savaşın bitişini kutlayan Taliban basına yansıyan bir görüntü ile ise şaşkına çevirdi. Örgüt, Fransa, ABD, İngiliz bayrağı ve NATO ambleminin yer aldığı tabutlarda sahte cenaze töreni düzenledi.
Afganistan'da ortaya çıkan bir görüntü sosyal medyada olay oldu. Taliban'ın infaz ettiği bir kişiyi helikopterden sarkıttığı iddia edildi. Ancak söz konusu görüntülerdeki kişinin infaz edilmediği, Taliban'ın bu şekilde devriye gezdiği anlaşıldı.
Taliban, ''İslam'da müziğin yasak olduğunu" açıklamasından birkaç gün sonra bir Afgan halk sanatçısını infaz etti. Favad Andarabi adındaki sanatçının ailesi Associated Press'e verdiği demeçte, Taliban'ın önce evde arama yaptığını, çay içtiklerini daha sonra ise başından vurarak öldürüldüğünü söyledi. Eski İçişleri Bakanı Mesud Andarabi de sanatçının öldürüldüğünü doğrulayan bir tweet attı. Mesud, ''Favad vahşice öldürüldü'' dedi.
Taliban'ın yönetimi ele geçirdiği Afganistan'da televizyondaki bir siyasi tartışma programında yaşananlar ise gerçeküstüydü. Taliban üyeleri, ellerinde silahla yayına çıktı. Yayın sosyal medyada geniş yankı bulurken, sunucunun korku dolu bakışları ise dikkatlerden kaçmadı.
Taliban'ın 15 Ağustos'ta Afganistan'da yönetimi almasının ardından Taliban sözcüsü Mevlevi Abdulhak Hemad, Afgan kadın gazeteci Beheshta Arghand'ın sunduğu programa konuk olmuş, tüm dünya şaşkına dönmüştü. Taliban yetkilisiyle röportaj yapan Arghand'ın Taliban'ın verdiği tüm 'ılımları' mesajlara rağmen ülkesini terk ettiği duyuruldu.
Kanada'nın, Afganistan'daki Kanada vatandaşları ve Afgan mültecilerin güvenli tahliyesi için Taliban yetkilileri ile pazarlık yapacağı açıklandı. Kanada Dışişleri Bakanı Marc Garneau, Taliban ile yapacakları müzakerelere Katar ve Türkiye'nin yardım edeceğini belirttiği açıklamasında, ikinci önceliklerinin, Kabil'deki havaalanının açık tutulması olacağını kaydetti.
Taliban Sözcüsü ve Kültür Komisyonu Başkanı Zabihullah Mücahid, Kabil'deki Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı'nda 26 Ağustos'ta DEAŞ/Horosan tarafından düzenlenen bombalı saldırının ardından ABD askerlerinin panik halinde sivilleri silahla vurarak öldürdüğü raporunu aldıklarını söyledi. Mücahid, Kabil Havalimanı'ndan güvenlik sorunu olmayacağına dair Türkiye'ye güvence verdiklerini de sözlerine ekledi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Afganistan'daki durumla ilgili olarak yaptığı açıklamada istihbaratın Taliban'la görüştüğünü belirtti. Öte yandan Cumhurbaşkanı Erdoğan, sosyal medya düzenlemesinin Meclis açılır açılmaz gündeme geleceğini ifade ederek "Şu an itibarıyla bakıyorsunuz Twitter’ın, Facebook’un hiçbirisinin herhangi bir yanlış iş yaptıkları zaman muhatap alınabilecek bir özellikleri yok. Biz bunlarla uğraşamayız. Bedel ödeyecekler." açıklamasını yaptı.
Türkiye'nin Taliban'la gerçekleştirdiği 3,5 saatlik görüşmenin detayları ortaya çıktı. Taliban'la iletişim sağlanabilmesi için özel hat kurulduğu belirtildi.
Taliban'ın, Afganistan'da kadın sağlık çalışanlarına işlerine geri dönmeleri çağrısında bulunduğu bildirildi.
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), Taliban'ın Afganistan'ın başkenti Kabil'deki Hamid Karzai Uluslararası Havalimanına girerek kontrolü sağladığı iddialarını yalanladı.
Afganistan'ın başkenti Kabil'deki Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı'na yönelik dün düzenlenen terör saldırılarında, iki İngiliz vatandaşı ve başka bir İngiliz vatandaşının çocuğu hayatını kaybetti.
BM mülteciler Yüksek Komiserliği Başkan Yardımcısı Kelly Clements, Afganistan'daki duruma ilişkin açıklama yaparak "Sayı bakımından, bölgede yaklaşık 500 bin yeni mülteci için hazırlık yapıyoruz. Bu en kötü senaryo" ifadelerini kullandı.
Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, Taliban'ın kontrolü ele geçirdiği Afganistan'da 16 Ağustos'tan itibaren başlattığı tahliyeleri, ülkedeki güvenlik sorunları nedeniyle erken sonlandırdı.
Kabil havalaanındaki kanlı saldırının sorumluluğunu üstlenen DEAŞ-K ya da DEAŞ-Horasan, uzun zamandır istihbarat servislerinin merceğinde. İşte bir anda dünya gündemine oturan kanlı ve radikal cihatçı grup hakkında merak edilen her şey...
Şirket bu kararı, ABD ordusunun Afganistan’dan çekilmesi ve Taliban’ın ülkeyi ele geçirmesinin neden olduğu mülteci krizine yanıt olarak aldı.
Afganistan'da Taliban'ın yönetime geçmesi sonrasında Türk askerinin durumunun ne olacağı yönündeki akıllarda oluşan soru işareti Milli Savunma Bakanlığı'nın "tahliye" açıklamasıyla son buldu. Peki, neden Türk askeri 31 Ağustos'tan önce tahliye edildi? İşte tahliyenin perde arkası...
Taliban'ın elinde 200 bin Amerikan silahının olduğunun iddia edilmesinin ardından bugün sosyal medyada yayınlanan bir görüntü tüm dünyayı şoke etti. Söz konusu videoda Taliban'ın 6 milyon dolarlık ABD yapımı Blackhawk (Kara Şahin) helikopterini ele geçirdiği görülüyor. Taliban'ın şimdi ABD'nin Afgan ordusuna bağışladığı 200 bin ateşli silaha, 20 bin Humvee'ye ve yüzlerce uçağa erişmesinden korkulduğu belirtiliyor.
New York Times'a konuşan Taliban sözcüsü Zabihullah Mücahid, 20 yıl öncesine göre daha 'hoşgörülü' olacaklarını belirterek, Taliban yönetiminin bundan sonra nasıl olacağını ana hatlarıyla anlattı. Mücahid, müziğin yasaklandığını, kadınların ise iş hayatına geri dönebileceklerini ancak başlarını örtmelerinin şart olacağının altını çizdi. Kadınların üç gün boyunca yalnız seyahat etmeleri halinde ise bir erkek refakatçiye ihtiyaç duyacaklarını söyledi.
Afganistan'ın ünlü kadın pop yıldızı Aryana Sayeed, ülkesinde yaşananların ardından önce Türkiye'ye geldi ardından ABD'ye gitti. Yaşadığı zorlu süreci anlatan Sayeed, "Yıllarca Taliban'a karşı durdum. Bu yüzden gelip beni yakalayacaklar diye korktum" dedi.
Fransa’da, Afganistan’dan tahliye edilen ve Taliban'la bağlantılı olduğu şüphesiyle daha sonra gözaltına alınan Afgan mülteci Ahmat M. kendisine yönelik denetim kararına uymadığı gerekçesiyle hapis cezasına çarptırıldı.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, 31 Ağustos'tan sonra da Taliban'ın Afganistan'dan ayrılmak isteyen Amerikalılara ve risk altındaki Afganlara izin vereceğini söyledi.
Almanya Başbakanı Angela Merkel, Federal Meclis’te yaptığı konuşmada, "Afganistan’daki kazanımların korunması için Taliban ile görüşmeler devam etmeli" dedi.
Afgan maliye bakanlığında ekonomist olarak çalışan Eşref Haidari, bir Taliban yetkilisinden aldığı telefonla dehşete kapıldı. Öldürüleceğini düşünen Haidari, Taliban'ın ülkesindeki yabancıların gitmesinin ardından işe geri dönmesini emrettiğini söyledi.
Leman dergisi bu haftaki kapağına ABD-Taliban ilişkisini taşıdı.
Taliban'ın Katar'daki Siyasi Büro Sözcüsü Muhammed Naim Vardak, başta Türkiye olmak üzere tüm ülkelerden Afgan halkına ve Afganistan'a yardım etmelerini istediklerini söyledi. Vardak, "Tüm ülkelerden özellikle de Türkiye'den halkımıza ve ülkemize yardım etmelerini istiyoruz" dedi.
Vatan Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek, Taliban'ın başta ABD olmak üzere dünya ülkeleri tarafından "eşek gibi" tanınacağını öne sürdü.
Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Charles Michel, "Taliban Kabil Havalimanı'ndan geçişlere izin vermeli" dedi. Ursula von der Leyen ise “Taliban'ı tanıyıp tanımamak toplantının konusu değildi” dedi.
Afganistan ordusundan kalan Amerikan silahlarına el koyan Taliban, Amerika'ya mesaj vermeye devam ediyor. Bu kez sosyal medyadan ünlü Iwo Jima fotoğrafını taklit ederek Taliban bayrağı diktiler. Fotoğraf, ABD'de tepki çekti.
Taliban Sözcüsü Zabibullah Mücahid, yabancı birliklerin Afganistan'dan çekilmesi için daha önce açıklanan 31 Ağustos takviminin ertelenmesi konusunda herhangi bir anlaşmaya varılmadığını ve tahliyelerin 31 Ağustos tarihine kadar tamamlaması gerektiğini söyledi. Konuyla ilgili Pentagon'dan yapılan açıklamada, "Kabil'den çekilme için 31 Ağustos tarihinde bir değişiklik yok." ifadeleri kullanıldı.
İnönü Üniversitesi Rektörlüğü, "Taliban üyesinin üniversiteden kabul aldığı" iddialarına ilişkin açıklama yaptı. Açıklamada, "Uluslararası öğrencilerin vize işlemleri ve güvenlik araştırmaları, ilgili devlet kurumları tarafından yapılmakta ve bu süreç üniversitemizle iş birliği halinde yürütülmektedir. Güvenlik sorunu olan öğrenciler vize alamamakta veya vize alsa bile öğrencinin yasa dışı durumu saptandığında öğrenciliği sonlandırılmaktadır" denildi.
ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) Direktörü William Burns'ün, dün Afganistan'ın başkenti Kabil'de Taliban'ın önde gelen liderlerinden Molla Abdulgani Birader ile gizli bir görüşme yaptığı bildirildi.
Gazeteci Mehmet Akif Ersoy, Afganistan'daki silahlı bir Taliban üyesinin kendisine Malatya İnönü Üniversitesi’nden kabul aldığını söylediğini ifade etti. Ersoy'un açıklamaları bir anda gündem yaratırken İnönü Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Kızılay'dan açıklama geldi.
ABD Başkanı Joe Biden, resmi sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, inceleme ve araştırma sonrasında kendilerine Afganistan savaşı sırasında yardımcı olan Afganları ABD’ye davet edeceğini belirtti.
Kabil'de bir kadınla röportaj yapan gazeteci Mehmet Akif Ersoy'a Taliban üyeleri müdahale etti. Elindeki silahla hızla Ersoy'un yanına yaklaşan bir Taliban üyesi görüntüleri sildi. "Sakin ol biz Türk'üz" dediğini anlatan Ersoy, hiçbir şekilde kendisinin dinlenmediğini belirterek "Asla görüntü çekemediğimiz yerler, dehşet görüntüler var. Sert müdahale ediliyor." ifadelerini kullandı.
Afganistan’da Taliban’ın yeniden yönetimine geri dönmesi, bu ülke kadınlarının son 20 yılda elde ettikleri kazanımları kaybetme korkusuna yol açarken ülkeden de kan donduran olaylar duyulmaya başladı. Taliban birkaç gün önce burka giymediği için bir kadını sokak ortasında infaz etmiş, sonraki günlerde de yine bir kadın kötü yemek pişirdiği gerekçesiyle diri diri yakılmıştı. The Sun gazetesinde yer alan bilgiye göre ise tırnakları ojeli olan kadınların parmaklarının kesileceği öne sürüldü.
Taliban'ın halen hakim olamadığı, Afganistan'ın başkenti Kabil'in kuzeydoğusunda bulunan Pencşir vilayetinin merkezi, AA ekibi tarafından görüntülendi.
Afganistan'ın büyük bir bölümünde kontrolü ele geçiren Taliban'a karşı bir araya gelen yerel birlikler, 'son kale' olarak adlandırılan Pençşir Vadisi'nde üç ilçenin daha kontrolünü ele geçirdi. Taliban, bölgeye yüzlerce savaşçısını gönderdiğini duyurdu.
Afganistan'dan 229 Türk vatandaşı, Türk Hava Kuvvetlerine ait nakliye uçağıyla tahliye edildi.
Türkiye'ye kaçan Afganistanlı Firuze Eşrefi, asker olan eşi, 2 çocuğu ve kayınvalidesiyle geldiklerini belirterek, "Taliban iki çocuğumu öldürdü. Ülkemize dönmek istemiyoruz" dedi. Fehim Musevi ise Afganistan'da, ABD ve Türkiye'nin şoförlüğünü yaptığını, ismi kara listede olduğu için Taliban'dan kaçıp Türkiye'ye geldiğini anlattı.
Avrupa Birliği Komisyonu (AB) Ursula von der Leyen, İspanya'nın başkenti Madrid'te Afganların tahliye edildiği Torrejon de Ardoz askeri üssünde yaptığı konuşmada, "Taliban'ı tanımıyoruz, siyasi temasımız yok" dedi.
Afganistan'ın yönetimini fiilen devralan Taliban verdiği ılımlı mesajlara rağmen birkaç gün önce bir kadını burka giymediği için infaz etmişti. Bu anlar daha sıcaklığını korurken Taliban yine bir kadının ölümüne neden oldu. Kadının öldürülme nedeni ise kötü yemek pişirmesiydi. İddiaya göre Afgan kadın ateşe verilerek öldürüldü.
Taliban'ın Afganistan'ı ele geçirmesinden bu yana Kabil havaalanında ölen insanlardan biri olduğuna inanılan 14 yaşındaki Afgan kızın ailesi, insan krize dikkat çekmek için kızlarının kefen içindeki yürek burkan fotoğrafını yayınladı. Korkuyla kaçanların ayakları altında çiğnenen lise öğrencisi Marzia Rahmati'nin teyzesi, ''İnsanların şu anda burada neler olduğunu görmelerini istiyoruz. Dünya bize yüz çevirdi'' diyerek yaşanılan çaresizliği anlattı.
Taliban'ın sözcülerinden Süheyl Şahin, Çin'in Afganistan'ın yeniden inşasında büyük rol oynayabileceğini söyledi.
ABD Başkanı Joe Biden, Afgan güvenlik güçlerinin kısa süre içinde çözülmesini kimsenin beklemediğini, Kabil'de ortaya çıkan tablonun bu hızlı çöküşün sonucunda ortaya çıktığını savundu. Biden açıklamasında, "Taliban'a şunu çok net söyledik: Bizim askerlerimize herhangi bir saldırı, operasyonlarımıza bir müdahale olursa çok hızlı ve kuvvetli bir cevap görürler." ifadelerini kullandı.
Kabil Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı’nda görev yapan Türk güvenlik güçleri, çaresizlik görüntülerinin yaşandığı bölgede ihtiyacı olan herkese yardım elini uzatarak dünyaya örnek oluyor - Havalimanında çıkan kargaşada eşinin kaybolduğunu belirten Afgan babanın yardımına koşan askerler, altını değiştirip mama verdikleri iki aylık bebeği babaya teslim etti - Havalimanındaki güvenli bölgeye girmek isteyenlerin neden olduğu izdihamda ezilme tehlikesi geçiren çocuk, asker ve özel harekat polisleri tarafından duvardan çekilerek kurtarıldı - Tahliye için geldiği kontrol noktasında pasaportunu kaybettiğini fark ederek panik yaşayan kadını Türk güvenlik güçleri sakinleştirmeye çalıştı
Son dakika haberine göre Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Afganistan'da hâla çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Gerekirse Taliban ile görüşmeler yapabiliriz" dedi. Erdoğan ayrıca, Türkiye'de 300 bin Afgan göçmen olduğunu belirtti.
Estonya Başbakanı Kaja Kallas'ın Afganistan'dan tahliye edilen 10 kadar mülteciyi kabul etmeye hazır olduklarını söylemesi gündem yarattı. Sayının sadece 10 olması sosyal medyayı adeta sallarken Estonya hükümeti, daha sonra bu sayının 30'a çıkartıldığını duyurdu.
Birleşmiş Milletler'e (BM) sunulan bir rapora göre Taliban, Afganistan hükümeti veya NATO için çalışmış kişilere yönelik "insan avı" başlattı. Raporda, Taliban savaşçılarının ülkenin bazı bölgelerinde kapı kapı gezerek bu kişileri aradığı, bulamadıkları takdirde de ailelerini tehdit ettiği aktarıldı.