BİZE ULAŞIN
21 Şubat Dünya Anadili Günü diğer bilinen adıyla Anadili Hareketi Günü olarak kutlanıyor. Her özel günün bir de özel bir anlamı bulunmaktadır. 21 Şubat Dünya Anadili Günü bilinen özel günlerin dışında yer alıyor. Pek çok kişi 21 Şubat Dünya Anadil Günü olduğunu duymamış olabilir. Şimdi gelin 21 Şubat Dünya Anadil Günü'nün nasıl ortaya çıktığını, neden 21 Şubat Dünya Anadil günü olduğunu kısaca anlatalım.
21 Şubat'ın neden Dünya Anadil günü olduğunu şöyle özetleyebiliriz; UNESCO'nun Uluslararası Anadil Günü olarak kabul ettiği 21 Şubat, 1952 yılında Pakistan'ın Urdu dilinin Bangladeş halkının da resmi dili olarak dayatılmasına tepki gösterilen bir eylemin silahla bastırıldığı güne denk gelmektedir. 21 Şubat'ın tarihi önemi 1952 yılında Pakistan'ın Urdu dilinin Bangladeş halkının da resmi dili olduğunu açıklanmış olmasına tepki olarak ortaya çıkan Bengal Dil Hareketi eylemliliklerine ve bu eylemlerin şiddetle bastırılması tercih edildiği günde Bangladeş polisi ile çatışan Bangladeşli üniversite öğrencilerinin öldürülmesinin yıl dönümüne dayandığı bilinmektedir.
Uluslararası Anadili Günü'nün yani asıl adıyla Anadili Hareketi Günü'dür. Uluslararası Anadili Günü her yıl UNESCO üyesi ülkeler tarafından kutlanmaktadır.
Dil, bir toplumun kültürünü yani gelenk, görenek ve adetlerini bir sonraki topluma aktaran bir araçtır. Sosyal bilimciler ve dil bilimciler, dili bir kültürün içinde varlığını devam ettiren canlı bir yapı olarak yorumluyor. Bir dilin nasıl edinildiğine dair hem biyolojik hem de felsefi sorular varlığını sürdürsede dil bir toplumun yapı taşıdır.
Chris Molesey, “Rüya gördüğün, düşündüğün, hatta başka dillerdeki düşünceleri bile fark etmeden çevirdiğin dil anadilindir” demiştir. Molesey’e göre dünyada, özellikle şehirlerde tek bir dille hayatı sürdürmek giderek zorlaşıyor. Herkes anadilinin yanında bir de “metropolitan” dil, yani şehir dili kullanmak zorunda kalıyor. Bunun altında yatan anadil eğitimi dışında temel ekonomik sebepler bulunmaktadır. Büyük şirketlerde çalışanlar dünyanın her yerinde şirket içi temel iletişim dil olarak örneğin İngilizce bilme zorunluluğun olması gibi.
UNESCO Dünya Tehlike Altındaki Diller Atlası‘na göre Türkiye’de 18 yok olmuş veya yok olma tehlikesi altında olan dil bulunmaktadır. Bunların üçü tamamen yok olmuş durumda: Ubik, Mlahso ve Kapadokya Yunancası. Hertevin dili ise yok olmakla karşı karşıya. Hertevin ve Mlahso dilleri Süryani dilleri ailesinden, bir diğer Süryani dili olan Turoyo da UNESCO listesinde ciddi olarak tehlikede yer alıyor. Bu tehlikede olan dilleri Ladino ve Gagavuzca dilleri takip etmektedir. Romanca, Batı Ermenicesi, Hemşince, Lazca, Pontus Yunancası, Abazaca, Suret de yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olan dillerden bazılarıdır.
UNESCO; Adigece, Abhazca, Kabar-Çerkes dilleri ve Zazaca’yı da “kırılgan” diller kategorisine alıyor. Dil çalışmaları ve envanterinde bir diğer önemli kaynak olan Ethnologue adlı internet sitesi ise Türkiye’de hali hazırda konuşulmakta olan 39 dil olduğunu aktarmıştır. Listede Osetçe, Uygurca, farklı Arapça lehçeleri, Sırpça ve Arnavutça gibi kimisi Türkiye’de yerli kimisi de göçler sonucunda ülkenin dağınık bölgelerinde konuşulan diller olduğunu göstermektedir.
