AB'den Timoşenko kararına misilleme

Deniz Berktay

Kiev

Eski Ukrayna Başbakanı Yulya Timoşenko hakkında verilen yedi yıl hapis cezası Kiev'le Avrupa Birliği arasında gerilim yarattı.

AB, Ukrayna Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç'in yarın Brüksel'e yapması planlanan ziyaretin yapılmayacağını açıkladı.

AB yetkilileri, ziyaretin "Ukrayna'da hukukun üstünlüğü ve yargı bağımsızlığı konusunda somut ilerleme sağlanıncaya kadar ertelendiğinin" altını çiziyor.

AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton, mahkumiyet kararının AB-Ukrayna ilişkilerini olumsuz etkileyeceğini belirterek, Ukrayna ile AB arasında aralık ayında imzalanması planlanan ortaklık ve serbest ticaret anlaşmasının onaylanmasında sorun çıkabileceğini söylemişti.

Yanukoviç'in ziyareti sırasında söz konusu anlaşmaya ilişkin müzakerelerin teknik kısmının sona erdirilmesi hedefleniyordu.

Timoşenko, 1990'lı yıllarda başkanı olduğu ve o dönemde Ukrayna'ya Rusya ve Orta Asya ülkelerinden doğalgaz ithalini gerçekleştiren en büyük firma olan Birleşik Enerji Sistemlerinin Rusya'ya olan borcunu Ukrayna bütçesinden ödetmekle suçlanıyor.

'Rusya lobisi etkili oldu' iddiası

AB'nin erteleme kararına tepki gösteren Yanukoviç, serbest ticaret anlaşması konusunun Timoşenko davasından ayrı olduğunu söyledi ve mevcut şartlarda Ukrayna yönetiminin de AB ile ortaklık anlaşması imzalanmasını erteleyebileceğini ifade etti.

Yanukoviç, Ukrayna'daki ceza kanununun Sovyet döneminden kalma olduğunu, Timoşenko Davası'nın Ukrayna'nın AB ile ilişkilerinde bir engel haline geldiğini söylemiş ve ceza yasasında bazı değişikliklerin yapılmasını destekleyebileceğini belirtmişti. Bu açıklama, Yanukoviç'in, Timoşenkonun devleti zarara uğratmaktan ötürü hapis cezası almasına neden olan ceza kanunu maddelerini değiştirebileceği şeklinde yorumlanmıştı.

Ancak Ukrayna lideri dün yaptığı açıklamada Timoşenko için ceza kanunu maddelerini değiştirme gibi bir niyetinin olmadığını, böyle bir imada da bulunmadığını söyledi.

Ukrayna'nın önde gelen siyaset bilimcilerinden Penta Siyasi Araştırmalar Merkezi Başkanı Volodimir Fesenko, Yanukoviç'in AB'ye "rest çekme" olarak tanımlanabilecek tavrının AB'nin katı tutumuna bir tepki olduğu görüşünde.

Fesenko, Ukrayna'nın AB ile ilişkilerinin bozulmasının Rusya ile ilişkilerde hemen yakınlaşmaya yol açmayacağını ve iki ülke arasında başta enerji olmak üzere ciddi görüş ayrılıklarının sürdüğünü savunuyor.

Ukrayna Avrupa Araştırmaları Merkezi Başkanı İhor Todorov ise Yanukoviç'in AB'ye yönelik sert tavrında yönetimdeki Rusya yanlısı lobinin rolü olduğunu öne sürüyor.

Todorov'a göre, Ukrayna'nın Avrupa Birliği ile serbest ticaret anlaşması imzalaması Ukrayna'nın Rusya'nın nüfuz alanından bir daha geri dönmeyecek şekilde kopması demek olacaktı.