'Acele Kamulaştırma' sonrası Silopi'de yıkım ve yasaklar

Hatice Kamer

Diyarbakır

Başak mahallesi 409. sokakta oturan Xezal Aktı'nın evinin yıkımı

"Gece 12'de uyuyorduk. Polisler kapımız çaldı. "Evden çıkın, yıkacağız” dediler. Kuran'ı aldım elime, Allah ve kuran hakkı için yıkmayın dedim ama dinlemediler. Evim iki katlıydı, geçen sene inşaatı tamamlanmıştı. Yıkıntılar arasında sağlam kalan eşyalarımızı kurtarmaya çalıştık ama birkaç battaniye dışında hiçbir eşya kurtaramadık. Döşeğimin yarısı dışarda yarısı yıkıntılar arasında kalmıştı. Belki onu çıkarabilirim diye çabaladım ama ortadan ikiye bölündü. Hiçbir şeyimiz kalmadı. Bu zulümdür”

Silopi, Başak mahallesi 409. sokaktaki evi yıkılan, sekiz çocuk annesi Xezal Aktı böyle anlatıyor.

Xezal Aktı, Bakanlar Kurulu kararıyla kamulaştırıldıktan sonra yeniden sokağa çıkma yasağı ilân edilen Silopi'de evi yıkılan ve hiçbir eşyasını kurtaramayanlardan yalnızca biri. İki kayınbiraderinin de evlerinin yıkıldığını, üç evden 26 nüfusun sokakta kaldığını söylüyor.

5 bin parsel, 6 bin konutBakanlar Kurulu, 21 Mart'ta Diyarbakır'ın Sur ilçesiyle birlikte Silopi'yle de ilgili "acele kamulaştırma” kararı almıştı.

Yıkımdan önce

Kamulaştırma kararı kapsamında "riskli" olduğu belirtilen Barbaros, Başak, Cudi, Karşıyaka, Harunbey ve Yeşiltepe mahallerinde beş bin parsel hakkında kamulaştırma kararı alındı ve iş makinelerinin girdiği Barbaros ve Başak mahallelerinde hali hazırda onlarca evin yıkılmış olduğu haber veriliyor.

Mahalle sakinleri sadece Başak Mahallesinde, 407. sokakta 22 evin yıkıldığını söylüyorlar.

Yıkımdan sonra

Silopi Belediye Başkan vekili Ahmet Toloğ acele kamulaştırma kararı alınan 5 bin parselin kimisinde iki katlı binalar olduğunu ve bunun yaklaşık 6 bin kadar haneye denk düştüğünü ifade ediyor.

'15 metrelik cadde planı'Toloğ, yıkılan evlerin yerine, 15 metre genişliğinde yeni caddeler yapılmasının planlandığını söylüyor.

"Normal cadde genişliği yedi metre iken, Başak ve Cudi mahallesinin kesiştiği yere 15 metre genişliğinde, bir kilometre uzunluğunda bir cadde yapılacağı söyleniyor. Buna benzer birkaç caddenin daha yapılacağı iddiası var. Bu yüzden caddenin her iki tarafında 15 metrelik bölüme denk gelen tüm evler yıkılıyor.”

Bir çok evin sahiplerine bildirim yapılmadan yıkıldığını söyleyen Silopi belediye Başkan vekili, evi yıkılan insanların kendisini aradığını ve birçok ailenin eşyalarını çıkarmaya zaman bulamadığını anlattıklarını söyledi.

'28 yıl içinde 3 evimiz yıkıldı'Başak Mahallesi'ndeki evi kamulaştırma kapsamında yıkılacak olan ve adını açıklamamızı istemeyen bir mahalleli eşyalarını çıkarıp komşularına bıraktıklarını anlattı.

Başak mahallesi

Bu eve henüz bir tebligat yapılmamış. Evin 29 yaşındaki oğlu, 12 nüfus olduklarını, dedesinin Dêrgê nahiyesindeki evinin 88'de yakıldığını ve ailesinin o zaman Silopi'ye göç etmek zorunda kaldıklarını anlattı.

"Devlet güçleri 28 yıl içinde üçüncü defa evimizi yıktı. 88'de köydeki ev yakılınca, ailem 90'da Silopi'ye geldi ve 56. Caddede ev yaptı. Ama 90'da hem bizim hem amcamların evi bir kez daha yıkıldı. Babam daha sonra zar zor, kendi eliyle, alın teriyle bu evi yaptı. Her seferinde evin bir bölümünü yaptı. Evin tamamlanması yıllarımızı aldı. Sene 2016 ve 28 yıl sonra üçüncü defa evimiz yakılıyor. Geri dönecek bir köyümüz de yok, perişan olduk. Bu zulümdür, bizi göçe zorluyorlar ama biz Silopi'den çıkmayacağız. Çadır da kursak hiçbir yere gitmeyeceğiz” diyor.

Güvenli diye Silopi'ye gelenlerŞırnak'ta ve Yüksekova'da da bir ay önce sokağa çıkma yasağı ilan edileceği anlaşılınca yaklaşık 30 bini aşkın Şırnaklı ve bine yakın Yüksekovalı yasağın bittiği, tahribatın fazla olmadığı ve hayatın normale dönmeye başladığı Silopi'ye gelmiş.

Silopi'de 14 Aralık'ta ilan edilen yasak 19 Ocak'ta kısmi olarak kaldırılmış, çatışmalar son bulmuş, hendek ve barikatlar tamamen kaldırılmıştı.

Fakat, 4 Nisan'da yaşanan çatışmalar ardından ilçede yeniden süresiz sokağa çıkma yasağı ilan edildi.

İlk iki günden sonra bir daha çatışma yaşanmamasına karşın sokağa çıkma yasağı hala devam ediyor.

Osman Şaran, ailesinden 25 kişiyle birlikte Şırnak'dan Silopi'ye gelenlerden.

Başak mahallesinden bir başka görüntü

İlçede de yasağın ilan edilmesiyle ikinci defa mağdur olduklarını söyleyen Şaran şunları anlattı.

"Şırnak'ta özellikle Dicle, Hikmetpaşa ve Yeşilyurt mahallelerinde evlerin yakılıp yıkıldığını haberleri geliyor. Şehir merkezinde çok fazla yıkım var. Altı kardeş, evimizi, eşyalarımızı orada bırakıp burada ev kiraladık. Yasak bitince dönmeyi düşünüyorduk. 15 gündür Silopi'de de yasak var. Yağmurdan kaçarken doluya tutulduk. Çatışma da yok ama sokağa çıkamıyoruz. İki defa mağdur olduk. Çok sıkıntılı bir haldeyiz.”

Çocuklar okula gidemiyorOsman Şaran, dört çocuğunun okullarının aksamamasına çalıştığını, bu yüzden büyük kızını Batman'a gönderdiğini ama yeğenleriyle birlikte ailesinden 15 çocuğun şu anda okula gidemediğini ifade etti.

"Maddi olarak da başka yerlere gidip onları okula gönderme imkanımız yok. Onu da geçtik, çocuklarımıza yiyecek veremeyecek duruma geldik. Çok çaresiziz Ne olacak halimiz, bilemiyorum.” diyor.

İlçe kaymakamlığı sitesinden, Yenişehir Mahallesi, Dicle ve Ofis Mahallerinde halkın temel ihtiyaçlarını karşılamak için "seyyar market araçları" ile ücret karşılığında ve İlçe Emniyet Müdürlüğü görevlileri kontrolünde satış yapılacağını duyurusu bulunuyor.

Ancak Başak ve Barbaros mahallesinde seyyar market uygulamasının olmadığı belirtiliyor.

Güvenlik noktalarıHDP Şırnak Miletvekili Ferhat Encü, Silopi'de birçok insanın temel ihtiyaçlarını karşılamakta zorluk çektiğini, birçok insanın açlık sınırında olduğunu söyledi.

Gıdaya ek olarak su ve elektrik sıkıntısı da yaşandığını kaydeden Encü, temel ihtiyaçların karşılanabilmesi için İlçe Kaymakamı Savaş Konak'a ve diğer yetkililere birçok defa telefonla ulaşmaya çalıştıklarını ancak yanıt alamadıklarını söyledi.

Genişletilen caddelere ve kamulaştırılan yerlere güvenlik noktalarının kurulduğunu söyleyen Encü şunları aktardı.

"20'den fazla zırhlı nöbetçi kulübesi getirilmiş. İki kişilik bu zırhlı kulübeleri belli noktalara yerleştirecekler. İşe almayı planladıkları mahalle ve çarşı bekçilerinin de bu kulübelerde görevlendireceğini tahmin ediyorum. Yani onlar için bir alt yapı hazırlığı da olabilir.”

Encü sokağa çıkma yasağının ise yıkım sona erene kadar kaldırılacağını sanmadığını söylüyor.

Yasaklar, yıkım ve yiyecek sıkıntısı ile ilgili bilgi almak üzere iki gündür aradığımız kaymakamlık telefonlarına ulaşmak ise mümkün olmadı.