Afganistan'da yolsuzluğun maliyeti artıyor

Birleşmiş Milletler'in yayınladığı bir rapora göre Afganistan'da yolsuzluğun maliyeti keskin bir artış gösterdi ancak rüşvet veren kişi sayısında ise azalma gözlendi.

Rapora göre yolsuzluğun ülkeye maliyeti 2012 yılında 3.9 milyar dolara yükseldi. Bu gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYH) iki katı.

Ancak 2009 yılında halkın yüzde 58'i rüşvet verirken, bu oran 2012 yılında yüzde 50'ye düştü.

Raporda giderek daha fazla sayıda insanın memurların küçük miktarlarda rüşvet almasını normal karşıladığı belirtiliyor.

Hükümet, yolsuzluğun yaygınlaşmasını uluslararası toplum tarafından devlet yetkilileri ile yapılan sözleşmelere bağlıyor.

Ancak sorunun kendi içinde de ciddi düzeyde olduğunu kabul ediyor.

BBC muhabiri Bilal Sarwary raporda aktarılan bilgilerin buzdağının görünen yüzü olabileceğine işaret ediyor.

Sarwary, rapor kapsamında görüşme yapılan kişilerin rüşvet ve yolsuzluk konusunda ne kadar açık konuştuklarının da net olmadığını aktarıyor.

"Doğru strateji gerekli"

6,700 kişi ile görüşülerek hazırlanan rapor BM Uyuşturu ve Suç Ofisi ve Afganistan'da yolsuzluğa karşı kurulan birim tarafından ortak olarak hazırlandı.

Raporda, yolsuzluğa karşı mücadelede ilerleme sağlandığı belirtilirken, yolsuzluğun toplam maliyetinin ise 2009 yılından bu yana yüzde 40 oranında artarak 3.9 milyar dolara yükseldiği ifade ediliyor.

Rapora göre Afganların geçen sene ödediği rüşvet oranı ülkenin GSYH'nın iki katı ve geçen sene Japonya'da yapılan bir konferansta ülkeye yapılan 16 milyar dolar yardımın çeyreği oranında.

Ancak raporda yolsuzluğun halk tarafından giderek daha fazla kabul görmeye başladığı belirtiliyor.

Ankete katılanların yüzde 68'i memurların düşğük maaşlarının yanısıra küçük miktarda rüşvet almalarınının kabul edilebilir olduğunu düşünüyor.

BM Uyuşturucu ve Suç Ofisi temsilcisi Jean-Luc Lemahieu Afganların sorunun ciddiyetinin farkında olduklarını, çözümün sadece hükümet içinde değil toplum genelinde bulunması gerektiğini söyledi.

Raporda özellikle eğitğim sektörünün hassas bir konumda olduğunu belirtiliyor. Buna göre öğretmenlere rüşvet veren kişi sayısı 2009 yılında yüzde 16 iken, 2012 yılında bu oran yüzde 51'e çıktı.

Afganistan Cumhurbaşkanı Hamid Karzai yolsuzlukla mücadele için daha fazla çaba harcanması çağrısında bulundu.

Karzai, ABD ve diğer ülkelere Afganistan devlet yetkilileri ve akrabaları ile inşaat, yeniden yapılanma ya da diğer tür sözleşmelerin yapılmaması çağrısında bulundu.

BM yetkilileri meselenin sorunun teslim edilmesi değil, ancak bununla mücadelede doğru stratejinin bulunması gerektiğini söylüyor.