Antalya Ticaret Borsası’ndan domateste ’tuta’ uyarısı

Antalya Ticaret Borsası (ATB) Meclis Üyesi Sedat Ekici, havaların ısınmasıyla birlikte özellikle domates üretiminde etkili olan ’tuta absoluta’ zararlısına karşı uyardı.
ATB Nisan ayı Meclisi, Meclis Başkanı Erdoğan Ekinci başkanlığında toplandı. Meclis’te yönetimin bir aylık çalışması hakkında üyeler bilgilendirildi. ATB Meclis Üyesi Sedat Ekici, havaların ısınmasıyla birlikte özellikle domates üretiminde etkili olan ’tuta absoluta’ zararlısına karşı uyarıda bulundu. 8-9 yıldır yaşanan tuta sıkıntısına önlem alınmadığını kaydeden Ekici, "Öyle sanıyorum ki tutamayacağız. 8-10 yıldır bu sorunu konuşuyoruz, Türkiye’de 200 civarında üniversite, 20-30 bin ziraat mühendisi var ama bir türlü bu soruna çözüm bulunamıyor" dedi.

"Soğan 5 TL’nin altına düşmez"
Toplantıda konuşan Meclis Üyesi Muzaffer Aydoğan, soğan fiyatlarıyla ilgili değerlendirmede bulundu. Adana’da soğan hasadının yapıldığını belirten Aydoğan, yeni mahsul ile birlikte soğan fiyatının halde toptan fiyatının 5 TL’ye gerilediğini söyledi. Havanın sıcak gittiğini, Ödemiş ve Sandıklı’da yapılacak hasat ile birlikte soğanın halde toptan fiyatının 3-4 TL’ye kadar ineceğini bildiren Aydoğan, soğan fiyatının daha fazla düşmeyeceğini kaydetti. Aydoğan, "Gübre, tohum gibi girdi maliyetleri çok yüksek ve daha aşağıya satışı mümkün değil. Hallerde bir hafta, 10 güne kadar 3 TL’ye kadar düşer ama market ve pazarda tüketici 5 ile 7 TL’den aşağıya soğan bulamaz" dedi.
ATB Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Meclis’te ekonomi, tarım ve gündeme ilişkin değerlendirmelerde bulundu. 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nı kutlayarak konuşmasına başlayan Çandır, "Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 99’uncu kuruluş yıldönümünde Önderimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü ve silah arkadaşlarını minnet, şükran ve saygıyla anıyorum. 2019 yılının Borsamızın da 99’uncu kuruluş yıl dönümü olduğunu bu fırsatla hatırlatmak isterim" dedi.

Kılıçdaroğlu’na saldırıya kınama
Irak sınırında teröristlerle çıkan çatışmada şehit olan askerlere rahmet, yaralı askerlere şifa dileyen Çandır, Türk milletine başı sağlığını dilerken, terörü ve terörü destekleyenleri lanetledi. Ankara Çubuk’taki şehidin cenazesinde, Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’na yapılan saldırıyı ’çirkin’ olarak niteleyen ve kınayan Çandır, "Toplumumuzun barış diline ihtiyacı var. Tahammül ve birlikte hareket etme kültürü bizleri ileriye taşıyacak temel unsurlardır. Ancak üzülerek görüyorum ki barış diline olan özlemimiz giderek artıyor" diye konuştu. Çandır, Sri Lanka’da yüzlerce insanın yaşamını yitirdiği terörist eylemi kınarken, "Şiddet ve terör kimden gelirse gelsin ve dünyanın neresinde olursa olsun, insanlığın ortak düşmanıdır" dedi.

Başkanlarla daha fazla işbirliği
31 Mart’ta yapılan Mahalli İdareler seçiminin Türkiye, Antalya ve tarım sektörü için hayırlı olmasını dileyen Çandır, "Seçilmiş tüm belediye başkanlarımızı tebrik ediyor, görevinde başarılar diliyorum. Belediye başkanlarımızdan, tarım sektörü başta olmak üzere yerel ekonomiyi harekete geçirecek, kent içi ticareti güçlendirecek bir yönetim performansı bekliyoruz. Borsa olarak, tarım sektörünün gelişimini artırmak için belediye başkanlarımızla daha fazla işbirliği yapmayı arzuluyoruz" diye konuştu.

"Maliyetler fiyata yansıyınca ticaret zayıflıyor"
Ekonomik hareketliliğin mevsimsel olarak arttığı bu dönemde yaşanan sıkıntılara dikkat çeken Çandır, şunları söyledi:
"Sıkı para ve yüksek faiz politikaları, bir taraftan dövizde istikrar sağlamaya odaklanırken diğer taraftan ticari faaliyetlerimizi ciddi boyutta frenliyor. Anlaşılan o ki; bir süre daha bu cendere içinde yaşayacağız. Bizi en çok sıkıntıya düşüren iki konuda direncimizi artırıcı tedbirler bekliyoruz. Bunlardan ilki açıklanan enflasyon rakamlarının çok üzerinde seyreden girdi maliyetleri, ikincisi ise daralan talep. Maliyetlerde yaşadığımız artışın yarısını fiyatlarımıza yansıtsak bile ticari faaliyetlerde ciddi bir zayıflama yaşıyoruz."

"Antalya’da daha fazla şirket kuruldu"
İç ve dış turizm hareketliliğindeki artış sinyalinin beklentileri artırdığını söyleyen Çandır, tarımın bu hareketlilikten etkili bir şekilde yararlanmasını diledi. Geçtiğimiz Mart ayında ve yılın ilk çeyreğinde kurulan şirket sayısı ortalama yüzde 8 azalırken, Antalya’da yüzde 8 arttığına dikkat çeken Ali Çandır, "Antalya, yeni iş kurma eğilimi itibariyle ülkemiz ortalamasının tersine bir motivasyona sahip. Sadece yerli sermaye değil, yabancı sermaye bakımından da bu motivasyon yüksek seyretti. Örneğin, yılın ilk çeyreğinde ülkemizdeki yabancı sermayeli şirketlerin yüzde 6’sı Antalya’da kuruldu. Bu oran geçen yıl yüzde 3,5 düzeyindeydi. Yabancı sermayeli şirket oranındaki artışta, geçen yıl 7’inci sırada olan kentimiz, bu yıl İstanbul’dan sonra 2’nci sıraya yükseldi. Antalya’mıza duyulan bu ekonomik güven, ulusal ve uluslararası iş yapma potansiyelimize de olumlu katkı sunacaktır" diye konuştu.

Tarımda milli birlik projesine öneriler
Tarımdaki sorunların aşılması hedefiyle reform hareketi olarak bir süre önce Milli Tarım Projesi ilan edildiğini anımsatan Çandır, kısa süre önce de Tarımda Milli Birlik Projesi adıyla yeni bir yapısal reform paketi açıklandığını belirtti. Çandır, "Proje, mevcut yapıyı kökten değiştirme iddiası bakımından yeniden yapılanmayı, yani reformu ilan etmektedir. Detaylarını ise Mayıs ayı içerisinde Sayın Bakan’dan dinleyeceğiz" dedi.
Tarımda Milli Birlik Projesi’yle ilgili önerilerde bulunan ATB başkanı Çandır, devletin özel sektöre rakip olamayacağını, düzenleme, izleme, denetleme ve iyileştirme görevini yerine getirmesi gerektiğini söyledi. Çandır, şunları paylaştı:
Projenin hazırlık aşamasında özellikle dikkat edilmesi gereken iki konuyu gündeme getirmek istiyorum. Bunlardan ilki, kamunun işini yaparken 4 temel eyleme odaklanmasıdır. Buna kısaca DİDİ diyoruz. Yani kamu, doğru ve etkin bir şekilde düzenlemeler yapmalı, sektörü izlemeli, uygulamaları denetlemeli ve gerekli iyileştirmeleri yapmalıdır. Düzenle, İzle, Denetle ve İyileştir. Bu çevrimi doğru ve etkin bir şekilde yapan ülkeler, sorunlarını kalıcı olarak çözebilmekte, büyümekte ve kalkınmaktadır. Dikkat edilmesi gereken ikinci konu ise, kamu ve özel sektör arasındaki ilişkide haksız rekabet ortamı oluşturmamaktır. Kamu; tarımda üretim, ticaret, verimlilik ve ölçek sorunlarını çözmek için şirket ve holding kurarsa taraf olur. Böyle bir yapı mevcut sorunları çözmek yerine, yeni sorunlar üretir. Zaten zorda olan üretici ve ticaret erbabımız, haksız rekabet karşısında üretimi durdurur, dükkanına kilit vurmak zorunda kalır. Kamu ise DİDİ rolünü doğru ve etkin şekilde yapamaz. Umuyorum, kaygılarımız ve uyarılarımız dikkate alınarak hazırlıklar yapılır ve Mayıs’ta tarım için kalıcı çözümlerin üretileceği bir reformun detayları açıklanır."

"İhracat düştü"
ATB Başkanı Çandır, uygulanacak bir projenin, üretim ve verimlilik koşullarını geliştirmesi, ihracatı motive edecek, ihracatta rekabet gücümüzü artıracak koşulları sağlaması gerektiğini kaydetti. Çandır, "Örneğin, bölgemizin ihracat performansını incelediğimizde geçen yıla göre; bu yıl Mart ayında toplam ihracatımız yüzde 7,3 azaldı, yılın ilk üç ayı itibariyle ise ihracatımızda yüzde 1,6 gibi düşük bir artış gerçekleşti. Kentimizin birinci ihracat kalemi olan yaş meyve sebzede ise gerçekleşmeler daha da kötü. Geçen yılın Mart ayına göre, bu Mart’ta yaş meyve sebze ihracatımız yüzde 20 düştü. Yılın ilk üç ayı itibariyle ise düşüş yüzde 10’u buldu. Bu gerçekleşmelerin açıklanabilir birçok sebebi olabilir. Ancak kurulu kapasitemiz gereği yaş meyve sebze ihracatını artırmaya odaklanmalıyız" diye konuştu.

TSA memnuniyeti ve kalite belgesi
Çandır, Borsa’nın kaliteli hizmet anlayışından taviz vermediğini belirtirken, Akdeniz Bölgesi’ndeki oda ve borsalar içerisinde TSE ISO-10002 müşteri memnuniyeti ve 9001 kalite yönetim sistemlerini kuran ilk Borsa olduğunu bildirdi. Ali Çandır, "Müşteri memnuniyeti sistemi ile üyelerimizin talep ve şikayetlerini tarafsız ve gizlilik anlayışı içerisinde kanunlara uygun şekilde incelemeyi taahhüt ediyoruz. Hizmet kalitesiyle Türkiye’ye örnek gösterilecek bir noktada olan Borsamızın personeline ve üyelerimize teşekkür ediyorum" dedi.

Komitelere teşekkür
ATB Başkanı Çandır, bu ay toplanan meslek komitelerinde üyelerin Antalya’nın 2019 yılı buğday rekoltesinin düşeceğini, havaların ısınmasıyla tuta zararlısının artacağını, girdi fiyatlarındaki artışı, tahsilatlarda yaşanan sıkıntının sektörlerine yansımalarını, çiğ süt ve et fiyatlarını, gümrük işlemlerindeki kodlama hatası nedeniyle dosya başına 130 TL dolayında para cezası uygulamasını gündemine aldığını kaydetti. Çandır, "Çalışmaları nedeniyle tüm komitelerimize teşekkür ediyorum. Taleplerimizi başta üst kurumumuz Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği olmak üzere ilgili yerel ve merkezi yönetimlere iletip ve kararlılıkla takipçisi olmaya devam edeceğiz" dedi.
Mecliste, üyeler sektörlerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.