Asker intiharlarını 'can dostu' çözecek

ANKARA (A.A) - Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), erbaş ve erler arasında intihar, intihara teşebbüs, kendini yaralama ve firar gibi ağır disiplinsizlik olaylarına karşı "can dostu" teşkilatı çalışmalarına önem veriyor.

Genelkurmay Başkanlığı'ndan yapılan bilgilendirmede, "Can Dostu Teşkilatının Görev ve Sorumlulukları ile Uygulama Esasları"na yer verildi.

Açıklamada, "can dostu" teşkilatının maksadı, "TSK'da, birlik komutanları/kurum amirlerinin personelini en iyi şekilde tanımasını kolaylaştırmak, birlik ruhunun oluşmasına katkıda bulunmak, insan hayatına mal olacak kaza ve olaylarla disiplinsizlikleri önceden tespit etmek ve önlemek, Rehberlik ve Danışma Merkezlerinin etkinliğini artırmak, erbaş ve erler arasında silah arkadaşlığı bağlamında birbirlerinden sorumlu oldukları anlayışını geliştirmek ve birliğe yeni katılan erbaş ve erlerin intibak ve oryantasyonunu kolaylaştırarak, intihar/intihara teşebbüs ve kendini yaralama olaylarıyla firar gibi ağır disiplinsizlik olaylarına sebep olabilecek personeli önceden tespit edebilmektir" şeklinde tanımlandı.

Tüm birlik/kurumlarda can dostu teşkilatının oluşturulmasından, bağımsız takım, bölük/batarya ve eşiti birlik komutanı ve kurum amirlerinin birinci derecede sorumlu olduğu belirtilirken, birliklerde görevli her personel için yine aynı takım, kol ve tim içerisinden bir can dostu tahsis edildiği ifade edildi.

Kendine veya başkasına zarar verebileceği değerlendirilen psikolojik sorunlu personele can dostu tahsis edilirken, özel olarak seçilmiş nitelikli ve yeterli sayıda personelin görevlendirildiği işaret edilen açıklamada, birliklerde görevli psikolojik sorunlu subay, astsubay ve uzman erbaşlara yönelik de benzer tedbirler alınabildiğine işaret edildi.

-"Can dostu"nun özellikleri -

Açıklamada, "Can Dostu Teşkilatı Uygulama Esasları"na göre "can dostu" olarak görevlendirilen personelin sorumlulukları şöyle sıralandı:

-Can dostunu tek başına bırakmayacak, onun ailesi gibi arkadaşına ilgi gösterecek, bağrına basacak ve en kısa zamanda birliğine uyum sağlaması için yardım ve kılavuzluk edecek,

-Can dostunun kederini, sevincini bilecek, onu teselli edecek,

-Can dostu olduğu personelin ailevi problemlerinden sağlık problemlerine kadar her türlü problemiyle ilgilenmeye çalışacak, onu koruyacak, gözetecek ve hastalığında sağlığında yalnız bırakmayacak,

-Can dostunu takip ve kontrol edecek, personelin tavır ve hareketlerindeki olağan dışı değişimleri anında sıralı amirlerine iletecek,

-Can dostu olduğu personelin kişisel özelliklerini öğrenecek, her faaliyette birlikte olacak,

-Personelin kötü alışkanlıklarını bilecek ve engel olmak için amirlerine bilgi verecek,

-Can dostunun firar, uyuşturucu kullanımı, kışlayı terk, kendini askerliğe elverişsiz hale getirme, intihar, intihara teşebbüs gibi niyetlerinden vazgeçirmeye çalışacak, bu durumu üst ve amirlerine gecikmeksizin iletecek,

-Her konuda can dostu ile yardımlaşacak, günlük hizmet ve faaliyetlerde, can dostunun yetersiz olduğu konularda da gelişimine destek olacak,

-Can dostunda meydana gelen arkadaşlarından ve ailesinden uzaklaşması; eşi, nişanlısı veya kız arkadaşıyla ayrılması, problem yaşaması; maddi sıkıntı içinde olması; geçmişte kötü alışkanlıklarının olması ve bunları sürdürmesi; gündelik işlerine ilgiyi kaybetmesi; üzüntü, mutsuzluk, umutsuzluk ve çaresizlik gösteren hareketler sergilemesi; sürekli yorgunluk; iştahta, kiloda, uyku düzeninde önemli değişiklikler olması; gerginlik, depresyon belirtileri, ani sinirlenme ve saldırganlık göstermesi; kendisi hakkında olumsuz sözler söylemesi; intihar düşüncesini ve intihar etmekten açıkça dile getirmesi; bahsetmesi; firar, kendini yaralama niyetinde olması; uzun süren sıkıntılı halinden birden bire neşeli tavır ve hareketler sergilemesi; intihara yönelik konuşmalar yapması, bu konuda yazı yazması, şekiller veresimler yapması; sahip olduğu ve sevdiği eşyaları arkadaşlarına dağıtması; şaka yoluyla bile olsa helalleşmesi; kendini değersiz hissettiği, kendisiyle ilgilenilmediği, yaşamdan artık zevk almadığı, hayattan beklentisinin kalmadığı yönünde ifadeler kullanması; her türlü ruhsal ve fiziksel değişimleri, emareleri gözlemleyecek ve bu emareleri gecikmeksizin amirlerine bildirecektir."

-Eğitim konuları-

Genelkurmay Başkanlığı'nın açıkladığı, "Can Dostu Teşkilatının Görev ve Sorumlulukları ile Uygulama Esasları"nda, can dostlarının özel bir durum yoksa rütbece uyumlu, aynı veya yakın tertip, yaşça büyük ve karşılıklı istekli olmaları, eğitim seviyelerinin birbirlerine yakın veya can dostu olanın diğerinin eğitimi seviyesinden daha iyi durumda bulunması, uyuşturucu kullanan, psikolojik problemleri olan, sabıkalı ve disiplinsiz personel olmamasına özen gösterilmesi isteniyor.

"Can dostu"nun eğitimi, bizzat takım/bölük ve eşiti komutanlar tarafından yapılıyor. Can dostluğu kavramının erbaş ve erlere yerleştirilmesi, pekiştirilmesi ve idame ettirilmesi amacıyla gece derslerinde ve yurt sevgisi eğitimlerinde, bu konuya önem veriliyor. Can dostları arasında küçük ödüllü yarışmalar, iki erin koordineli sıçraması, engelli parkurun geçilmesinde birbirlerine yardım gibi uygulamalara yer veriliyor.

Eğitimlerde askerlik mesleğinin değerleri, her askerde bulunması gereken nitelikler, erbaş ve erlere sağlanan maddi ve yasal haklar, iletişim teknikleri, davranış değişikliklerinin değerlendirilmesi, can dostunun görev ve sorumlulukları, birlikte meydana gelen kaza ve olay örnekleriyle sonuçları, kendini askerliğe elverişsiz hale getirmeyle ilgili mevzuat, intiharın emareleri ve uyuşturucu kullanan personelin tavır ve hareketleri konuları işleniyor.

Genelkurmay Başkanlığı verilerine göre, 2002'de yüz binde 32 olan intihar vakaları, 2011'de yüz binde 15'e düştü.