Bayar Ve Menderes'in Emaneti Fabrikanın Çarkları Iki Yıldır Dönmüyor

Temelini 1954'te Cumhurbaşkanı Celal Bayar'ın attığı, 1955'te Başbakan Adnan Menderes tarafından açılışı gerçekleştirilen Susurluk Şeker Fabrikası; İzmir, Manisa, Bursa ve Balıkesir çiftçisinin farklı ürünlere yönelmesiyle pancar üretiminin 100 bin tona gerilemesi nedeniyle iki yıldır kampanya yapmıyor.

AA muhabirinin Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş'den aldığı bilgiye göre, ülkedeki şeker fabrikaları içinde kapasitesi ve bölgesine yarattığı katma değerle önemli konumda bulunan tesis, tarihindeki en yoğun kampanya dönemini 1998/1999 sezonunda gerçekleştirdi.

Söz konusu dönemde 1 milyon 73 bin ton pancar işleyen fabrika, ilerleyen yıllarda daha az kapasitelerle çalıştı. 2000/2001'de 938 bin ton pancar işleyen fabrika, 2010/2011'te 248 bin ton pancarla son kampanyasını yaptı.

İzmir, Bursa, Manisa ve Balıkesir çiftçisinin farklı ürünlere yönelmesi ve pancar üretiminin 100 bin tona düşmesi nedeniyle Susurluk Şeker Fabrikası'nda, 2011/2012 dönemi (geçen sezon) ve bu yıl çarklar dönmedi.

Şeker-İş Sendikası Susurluk Şube Başkanı İsmail Karadayı, temeli dönemin Cumhurbaşkanı Bayar tarafından atılan ve 1954'te Başbakan Menderes tarafından açılan Susurluk Şeker Fabrikası'nın 56 yıllık maratonun ardından geçen sezon faaliyetlerinin durduğunu söyledi.

-Mantar hastalığı fabrikanın kaderini değiştirdi-

Günlük 7 bin ton pancar işleme kapasitesi bulunan fabrikanın uzun yıllar ortalamasına göre 450-500 ton pancar işlediğini anlatan Karadayı, özellikle 2003'ten sonra polar üzerinden fiyat uygulamasına gidilmesiyle fabrikanın kaderinin değiştiğini dile getirdi.

Fabrikanın pancar aldığı bölgede görülen mantar hastalığının, çiftçinin bu üründen uzaklaşmasında asıl etken olduğunu vurgulayan Karadayı, şöyle devam etti:

"Bölgemizde şeker oranı düşük. Mantar hastalığı yüzünden ilaçlama yapılıyor. İlacın köke gitmesi için de yoğun sulamaya gidiliyor. Bu sulama sonucunda pancar normalden fazla büyüyor. Doğu ve İç Anadolu Bölgesi'nde dekara 3-6 ton olan verim, bizim bölgemizde sulama yüzünden 10-13 tona çıkıyor. Üretim artıyor ancak içindeki şeker oranı düşük kalıyor. Bu da pancarın fiyatını düşürüyor. Çiftçi düşük bedelle pancar sattığı için de üretiminden vazgeçiyor."

-Fabrikanın kapasitesi artırılmasaydı-

Geçen sezon kampanya yapılmadığını, bu yıl da bölge üretiminin 100 bin tonda kalması nedeniyle fabrikanın çalışmadığını belirten Karadayı, "Ülkenin sayılı fabrikalarından biri. 1987'de revizyon yapıldı ve kapasite günlük 4 binden 7 bin tona çıkarıldı. Bu fabrika 4 bin tonda kalsaydı her zaman çalışacak pancarı bulabilirdi. Şimdi bölgemizdeki pancarı Eskişehir'e gönderiyoruz" dedi.

Karadayı, fabrikanın bölgeye sağladığı yıllık katma değerin 100 milyon liranın üzerinde olduğuna dikkati çekerek, "2010'da son yaptığımız kampanyada 248 bin ton pancar işledik. Nakliyeye verdiğimiz yük ise 445 bin tondu. Pancar ve üretilen şeker taşınıyor. Küspesi var, nakliyeye veriliyor. Enerjimizi kendimiz üretiyoruz, kömür getiriliyor. Filtrasyon için kireç taşı geliyor. Hepsinin toplamı 445 bin ton yük oluyor. Çalışanları, şoförleri derken fabrikanın kasasından çıkan 100 milyon liranın üzerinde" diye konuştu.

-Küspesiyle hayvancılığın gelişmesinde önemli rol oynadı-

Balıkesir'in, ülke hayvancılığında ilk sıralarda gelmesinde Susurluk Şeker Fabrikası'nın önemli rol oynadığını vurgulayan Karadayı, şunları kaydetti:

"Küspe, hayvancılık sektöründe en değerli ve ucuz yemdir. Çiftçiye küspe iki şekilde veriliyor. Çiftçi, teslim ettiği pancarın yüzde 20'si kadar bedelsiz küspe alıyordu. 100 ton pancar verdiniz, 20 ton küspe alıyorsunuz. Pancarın ekilme nedenlerinden birisi buydu. Hem çiftçilik hem de hayvancılık yapan çok sayıda aile var. Bedelli küspe de veriliyor. 2010'da çıkış fiyatı 20 liraydı. Silajlık mısırın tonu 100 liranın üzerinde. Şimdi Konya'dan getiriliyor. Tonunu 170 liradan alıyorlar. Burada hadi fiyat biraz arttı diyelim, 30-40 liraya alabileceği küspenin tonunu dışardan 170 liraya getirtiyor. Bu durumda çiftçinin maliyetleri yükseldi. Zorunlu olarak bölgede yem bitkilerine yönelme başladı. Hayvancılıkla uğraşanlar, silajlık mısır üretimine yöneldi."

-Umutları gelecek yılda-

Tesisteki işçilerin geçici olarak diğer fabrikalarda görevlendirildiğini ve ilçe esnafının iki yıldır zor günler geçirdiğini belirten Karadayı, "Fabrika çalışmadıkça zarar ediyor. İşçilerine ödenen harcırahlar, nakliye bedelleri derken milyonlarca liralık zarar var. Böylesine büyük bir fabrikada çarklar durmamalı. Ülke ekonomisine büyük katkısı var" dedi.

Gelecek yıl pancara tekrar bir yönelme olacağına ve fabrikada çarkların döneceğine inandığını vurgulayan Karadayı, "Ziraat odaları ve pancar üreticileriyle toplantılar yapıyoruz. Ciddi bir çalışma içindeyiz. Bir devin tekrar uyanması için çaba harcıyoruz. Bursa, İzmir, Balıkesir ve Manisa çiftçisi de yaptığımız çalışmalara destek veriyor" diye konuştu.