Beyin yaralanmalarında umut ışığı

Fergus Walsh

BBC Sağlık Muhabiri

İngiltere ve Belçika'dan bir grup doktor, tıp dergisi Lancet'te yayımlanan araştırmalarında, hastada bilincin ne kadar açık olduğunu saptamak için beyindeki elektrik faaliyetini ölçtüklerini belirttiler.

EEG cihazıyla yapılan işlem hastaya herhangi bir acı vermiyor ve işlem sırasında hastanın kafasına elektrodlar bağlanıyor.

Doktorlar, bu cihazın hastane ve bakımevlerinde teşhis amaçlı olarak kullanılmasını umuyor.

Söz konusu deney, Cambridge'deki Addenbrooke Hastanesi ile Belçika'nın Liege Üniversite Hastanesinde, bitkisel hayata girmiş oldukları açıklanan 16 hasta üzerinde yapıldı.

Bitkisel hayat, hastanın uyanık ama kendisinin ve çevresindekilerin farkında olmama halini tanımlamakta kullanılıyor.

Hayal kurarak hareket etmek

Hastalardan ayak parmaklarını oynatmaları veya sağ ellerini sıkmaları istendi. 16 hastadan üçünün beyin faaliyetleri, bu hastaların verilen komutlara uyduklarını ortaya koydu.

Raporu yazan, Kanada'daki Batı Ontario Üniversitesi Beyin ve Akıl Merkezi'nden Prof. Adrian Owen, "Bir hareket yaptığınızda beyninizde faaliyete geçen birçok bölge, bu hareketi yaptığınızı hayal ettiğinizde de faaliyete geçiyor." dedi ve söz konusu hastaların, art arda çeşitli defalar, verilen komutlara uymalarının bilinçlerinin açık olduğunu gösterdiğini söyledi.

Prof. Owen, bir hastanın verilen komutu 100'ü aşkın kez yerine getirdiğini anlattı.

Prof. Owen'ın Cambridge'deki ekibi, daha önce de, bitkisel hayata girmiş bazı hastalarla "Fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme" (fMRI) yöntemiyle iletişim kurulmasının mümkün olabildiğini kanıtlamışlardı.

Ancak beyinden yaralanmış olan hastaların birçoğunu, kafataslarına yerleştirilmiş metal levhacıklar ya da iğneler yüzünden veya hareketsiz duramadıkları için bu tür cihazlarla incelemek mümkün değil.

Pratik yararlar

EEG Cihazının görece ucuz ve taşınabilir olduğuna işaret eden Prof. Owen, "Bu çok heyecan verici birşey. Bu cihazı topluma mal edebiliriz. Bakımevlerindeki hastalara götürebilir ya da hastanede yatan hastaların bilinçlerinin açık olup olmadığını anlamak için kullanabiliriz." dedi.

Londra'daki bir hastanede görevi Dr. Helen Gill-Thwaites de, ufak bir grup hasta açısından EEG cihazının teşhis açısından önemli yararlar sağlayabileceğini belirtti; kendi deneyimlerine dayanarak, gerektiği gibi incelenmemiş ve hatalı olarak bitkisel hayata girdiği tanısı konmuş birçok hastayla karşılaştığını anlattı.

Imperial College'den Prof. Paul Matthews da, "Bu yaratıcı çalışma, beyin bilimini hasta yatağının başucuna kadar getiriyor. Bu çalışmaların daha da ileriye götürülmesine öncelik verilmeli." dedi.