Çinli aktivistler 'eşcinsellik tedavisi'ne karşı

John Sudworth

BBC, Şanghay

Çin'de eşcinsel hakları savunucuları, homoseksüelliğe "hastalık" olarak yaklaşılmasına son verme konusunda, çok yakında önemli bir hukuki dönüm noktası yaşanabileceğini söylüyor.

"Eşcinsellikten vazgeçme tedavisi" yapan bir kliniğe karşı açılan dava yakında bir Çin mahkemesinde görülecek.

Avrupa ve ABD'de artık bu tür yaklaşımlara karşı tıp alanında genel bir fikir birliği sağlanmış durumda ve Çinli aktivistler ülkelerinde benzer bir değişim talep ediyor.

Çin'in doğusundaki Nanjing kentindeki bir iş hanının kasvetli koridorlarında Nanjing Kentsel Psikiyatri Danışma Merkezi'ni buldum.

Çok az eşyası olan küçük bir ofis, yukarıda ise tedavi odaları var.

Bizim gelişimizle birlikte odalardan birinden genç bir erkek hasta çıkıp alelacele uzaklaşıyor.

Çinde eşcinsellik aslında 13 yıldır "zihin hastalıkları" kategorisinden çıkarıldı ama bu tür klinikler hâlâ iş yapıyor.

Doktor Jou Jengyou bana meslek hayatı boyunca bu konuyla ilgili yazdığı kitapları gösteriyor.

Bunlardan biri kızları ya da oğullarının gay olduğundan "kuşkulanan" anne babalar için tavsiyelerden oluşan bir "rehber".

Ebeveynlere bu kitapta verilen temel mesaj çocuklarını yetiştirirken bir şekilde bir yerde hata yaptıkları yönünde.

Dr Jou "tedavinin" uzun ve zahmetli bir süreç olduğunu ama eşcinsel "hastalarının" yüzde yetmişini "iyileştirdiğini" söylüyor.

Buna karşılık kendisini eleştirenler bir seansı 70 dolar olan bu uzun ve zahmetli sürecin, aslında doktor açısından "çok para getiren bir süreç" anlamına geldiğine dikkat çekiyorlar.

Doktor Jou sadece danışmanlık yaptığını, Çin'de başka yerlerde kullanılan "tiksindirme, kaçındırma terapisi"ne başvurmadığını söylüyor.

Ama sorumuz üzerine bu yöntemleri tarif ediyor:

"Çok kullanılan bir yöntem, elektrik şoku. Hasta aklından eşcinsel bir düşünce geçirdiğinde ona elektrik akımı veriyor ya da damardan midesini bulandıran, onu hasta eden bir ilaç zerkediyoruz."

Şanghay başta olmak üzere bazı Çin kentleri ve Hong Kong'da onur etkinlikleri yapılıyor.

Çinli gay aktivistler toplumda kabul ve desteği artırmak için giderek daha cesur yöntemler deniyor.

Katılım çok yüksek olmasa da çok sayıda protesto gösterisi örgütlüyorlar.

Pekin'de düzenlenen bir tıp konferansının kapısında açılan pankartta "Eşcinsellik hastalık değildir" yazıyor.

Konferansa katılan delegeler ise ikna olmamış gibi. Bir doktor "Eşcinselliği anlamaya çalışabiliriz" derken, yanındaki arkadaşı "Ama destekleyemeyiz" diye tamamlıyor.

Aktivistler bu tür doğrudan eylemlere ek olarak hukuk mücadelesi yürütüyor.

Mart ayında aktivistlerden Şiang Şiohan'ın eşcinsel hakları konusunda kampanya yapmak üzere kurduğu örgütü dernekten saymayan hükümete açtığı dava buna bir örnek.

Ve bu yıl Çin hükümeti ilk kez aktivistlerin "eşcinsellik tedavisi" karşıtı bir dava açmasına izin verdi.

Davayı açan aktivistlerden Şiao Jen BBC'ye "Ben elektrik şoku tedavisine bir kere maruz kaldım" diyor, "Bir de uzun süre görenleri düşünün" diye sürdürüyor.

Şiao Jen elektrik şokuyla "tedavi"yi görmeye, açacağı davaya kanıt toplamak için gönüllü olmuş. Şimdi davayı kazanmayı ve bu yöntemin fiilen yasaklanmasını sağlamayı umuyor.

Kavga başka alanlarda da sürüyor

Hong Kong'da hükümetin "eşcinsellik tedavisi"ni yürürlüğe sokma planları 2011 yılında büyük tepki yaratmıştı.

Eşcinselliğin tiksindirme ya da elektrik şoku yoluyla "tedavisi" yöntemi Avrupa ülkeleri ve ABD'de eşcinsel hakları gruplarının onlarca yıl yürüttüğü mücadele sonucu uygulamadan kaldırıldı ama insanları "gaylikten vazgeçirme" yaklaşımının tamamen yok olduğu söylenemez.

Yine de Batı'da "cinsel yönelimin değiştirilebileceği konusunda kanıt bulunmadığı" yönünde bir modern tıbbi konsensüs oluşmuş bulunuyor.

Kimileri Çin'de bu konudaki yaklaşımların daha yavaş değişmesini, resmi tek çocuk politikasına ve gençlerin biran önce evlenip "soyunu devam ettirmesi" konusundaki ağır Konfüçyusçu baskılara bağlıyor.

Ama Çin'de de artık yaklaşımlar hızla değişiyor.

Şanghay'da her yıl onur etkinliği yapılmaya başlanması bunun göstergelerinden sadece biri.

Çin'deki kısıtlamalar nedeniyle bu bir yürüyüş şeklinde yapılamıyor ama onur etkinlikleri arasında eşcinsel film gösterimleri, tartışma grupları ve bir eğlence koşusu var.

Şimdi Çinli gay aktivistler "eşcinsellik tedavisi" yöntemine karşı açılan davayı kazanmayı ve eşcinsellere karşı önyargıların tıp tarafından desteklenmesine bir son vermeyi umuyorlar.