BİZE ULAŞIN
Masterchef Türkiye 2020 2 Eylül Çarşamba günü ekranlara gelecek 44. bölümünde çölyak hastalarına uygun olan yemekler yapılacak. Masterchef programıyla birlikte gündeme gelen çölyak hastalığı merak edilmeye başlandı. Yarışmanın sıkı takipçileri çölyak hastaları ne yer ve çölyak hastalığı nedir sorularının cevapları araştırıldı. İşte çölyak hastalığının tedavisi ve hastalık hakkında bilinmeyen detaylar...
Çölyak hastalığı halk arasında glutensiz beslenme olarak da bilinir. Çünkü arpa, buğday ve çavdar gibi tahıllarda bulunan gluten vücut bağışıklığına reaksiyona yol açar. Temelde gluten duyarlılığıyla ortaya çıkan çölyak hastalığı nedenleri kesin olarak bilinmiyor. Çevresel ve genetik faktörlerde bazı durumlarda çölyak hastalığını tetikleyebiliyor.
Çölyak hastalığı vücut bağışıklığı sistemiyle ilişkili bir hastalıktır. İnce bağırsakta sindirimi sağlayan villuslar çölyak hastalarında glutenin ancak bir kısmını sindirebilir. Bu da zaman içerisinde hem bağırsak iltihaplanmalarına yol açarken hem de bağışıklık sisteminin tepki vermesine neden olur. Gelişen iltihaplanma durumu ise vücut kendi dokularına zarar veren antikorlar üretir. Antikorlar villusların işlevini kaybetmesine yol açar. İşlevini kaybeden antikorlar ise tüketilen besinlerin değerinin düşmesi sonucunu doğurur.
Çölyak hastaları gluten tükettiklerinde belli başlı belirtiler yaşarlar. Bu belirtiler arasında karın ağrısı, şişkinlik ve yağlı ishal yerini alır. Gluten tüketiminin devam etmesi durumunda ise belirtiler kronikleşir. Besin emiliminin tam olarak gerçekleşmemesi ise uzun vadede demir eksikliği gibi sağlık sorunlarına yol açar. Zaman içerisinde aşırı kilo kaybı kendini gösterir.
Çölyak hastalığı bazı hastalarda bağırsak sorunlarından ziyade deri problemleriyle kendini gösterebilir. Sık görülmeyen çölyak hastalığı belirtileri arasında ise;
Çölyak hastalığı genellikle çocukluk döneminde fark edilir. Bebeklerde çölyak hastalığının belirtileri ek gıdaya başladıktan sonra ilk tahıl ürünlerinin tüketilmesiyle birlikte ortaya çıkar. Birkaç hafta içerisinde bulantı, kusma ve ishal gibi klasik belirtiler görülür. 2 yaşın altındaki çocuklarda çölyak hastalığı belirtileri ise; kusma, kronik ishal, karında şişlik, gelişme geriliği, iştahsızlık, kas erimesi olarak sayılabilir. 2 yaşın üzerindeki çocuklarda ise çölyak hastalığı kendisini ishal, kabızlık, kilo kaybı, asabiyet, kısa boy, ergenlikte gecikme ve dikkat eksikliği olarak gösterebilir.
Çocukluk dönemlerinin sonrasında çölyak hastalığı gebelik, doğum, viral enfeksiyon veya şiddetli duygusal stres sonrasında ilk kez belirti verebilir.
Çölyak hastalığının tedavisi için tek seçenek kişinin hayatından gluten içeren yiyecekleri çıkartmasıdır. Ciddi bir beslenme sorunun ortaya çıkması durumunda ise kalsiyum, folik asit, demir, çinko, B12 vitamini, D ve K vitamini takviyesi yapılabilir. Çölyak hastalığının tespit edilmesinden sonra mutlaka diyetisyen ışığında beslenme planlamasının yapılması gerekir.
Çölyak hastaları için yapılan beslenme planlamasında gluten içeren yiyeceklerden uzak durulması üzerine kurulur. Çölyak hastalarının tüketmemesi gereken besinler;
