DERGİ Delhili kuklacılar kentsel dönüşüme direniyor

Mariellen Ward

BBC Travel

Delhi'nin ünlü kuklacılarından biri, kentsel dönüşüme karşı Kathputli'de kuklacılık geleneğini korumaya çalışıyor.

Dolambaçlı dar sokaklardan, açıkta akan kanalizasyondan sakınmaya çalışarak Hindistan'ın en ünlü kuklacılarından Puran Bhatt'ın evine varıyorum.

Ne GPS sistemiyle ne de Google haritalarıyla burayı bulmak mümkün olamazdı. Kathputli bölgesindeydim. Burası kuklalarıyla ünlü. Delhi'nin sihirbazlar gettosu olarak da biliniyor.

Son köşeyi de dönünce alçak tavanlı bir binaya girdim. Kadınlar açık ateşte yemek yapıyor, leğende çamaşır yıkıyordu. Beton zeminde sular akıyordu. Kukla ustası Bhatt terastaydı.

Bhatt, ailesi ve diğer kukla ustalarıyla birlikte Kathputli bölgesine 50 yıl önce yerleşmiş. Eskiden boşmuş buralar. Şehir büyüyüp buralara kadar dayanınca bölgede gayrimenkul fiyatları artmış. Müteahhitler burayı sevimsiz gecekondu bölgesi olarak ortadan kaldırıp orta sınıflara pazarlayacakları bir hale getirmek, yani kentsel dönüşüm istiyor.

Bhatt geleneksel bir kuklacı olduğunu, ayrıca modern tiyatro da yaptığını, başka bir meslek düşünemediğini söylüyor.

Kathputli'de 3000 aile yaşıyor. Bunların çoğu kuklacılık, sihirbazlık, akrobasi, dans, müzisyenlik gibi gösteri sanatlarından geçimini kazanıyor.

"Biz yoksul değiliz, sanatçıyız. İşimiz akşam başlayıp gece geç saatlere kadar sürüyor. Çingeneler gibi yaşıyoruz” diyor Bhatt.

Kathputli'de modern konutların mesleklerini öldüreceğine inanıyor. Bu nedenle de bölge sakinleri bu plana karşı çıkıyor.

Onların mücadelesi hem Hindistan hem de dünya medyasında yankı buldu.

İki Amerikalı film yapımcısı Yarın Yok Olacağız adlı belgesel filmde Kathputli'yi konu edinmiş ve 2013'te ödül kazanmıştı. Yönetmenler, Kathputli'nin adını ilk kez Salman Rüşdi'nin Geceyarısı Çocukları adlı romanında duyduklarını söylemişti.

Bhatt bu filmde ve medyada konuya yer verilmesinin işe yaradığını söylüyor. İnsanların buralara artık gecekondu değil, sanatçı mahallesi dediklerini, mahalle halkının saygınlık kazandığını ve güç kazandığını ifade ediyor.

Bhatt'ın mücadelesi sadece mahallenin yıkılmasını önlemek değil, geleneksel Hint sanatlarını korumak aynı zamanda. Bugün çoğu çocuğun kukla nedir bilmediğini, insanların bu sanatlar hakkında eğitilmesi gerektiğini söylüyor.

Delhi'nin içinde bu sanatçıların hem yaşamını sürdürdüğü hem de sanatını sergileyip bu konuda eğitim verdiği bir merkez hayal ediyor.

Ancak bunu sağlayacak finansmanı bulmuş değil. Bhatt'ın ve mahalledekilerin evleri şimdilik güvende. Arsa satımıyla ilgili bir rüşvet olayı yüzünden yetkililer mahallenin müteahhite verilmesini şimdilik durdurmuş.

Bhatt'tan ayrılırken bir oğlu mahalleyi gezdirdi. Artık onları farklı bir gözle görüyordum. Dar sokaklardan akan pis suları değil, geleneksel süslemelerle süslenmiş, küçük ama düzenli evlerde yaşayan meşgul insanları, birlikte çalışarak kendi sanatlarını ve yaşam biçimlerini korumaya çalışan sanatçılar topluluğunu görüyordum artık.

Bu makalenin İngilizce aslını BBC Earth'te okuyabilirsiniz.

Dergideki diğer makalelere buradan ulaşabilirsiniz.