BİZE ULAŞIN
Çanakkale Zaferinin ardından yaptırılan asker objesinin yanında yazan ‘Dur Yolcu’ ifadesi, Necmettin Halil Onan’ın şiirinden esinlendi. Çanakkale Zaferini taçlandırmayı hedefleyen Değirmen Burnu Tabyaları‘nın komutanı Üsteğmen Turan Şekip Pınar, bu işin fikir babası oldu…
Dur Yolcu şiiri obje sebebiyle o isimle hatırlansa da Necmettin Halil Onan'a ait; "Bir Yolcuya" isimli şiir olan Dur Yolcu şiirinin ilk dizeleri anıt üzerinde yer alır.
Dur yolcu! Bilmeden gelip bastığın
Bu toprak, bir devrin battığı yerdir.
Eğil de kulak ver, bu sessiz yığın
Bir vatan kalbinin attığı yerdir.
Bu ıssız, gölgesiz yolun sonunda
Gördüğün bu tümsek Anadolu'nda,
İstiklal uğrunda, namus yolunda
Can veren Mehmed'in yattığı yerdir.
Bu tümsek, koparken büyük zelzele,
Son vatan parçası geçerken ele,
Mehmed'in düşmanı boğduğu sele
Mübarek kanını kattığı yerdir.
Düşün ki, haşrolan kan, kemik, etin
Yaptığı bu tümsek, amansız, çetin
Bir harbin sonunda bütün milletin
Hürriyet zevkini tattığı yerdir.
DUR YOLCU HİKAYESİ NEDİR?
1960’ta günümüzde hala yer alan Dur Yolcu Anıtı‘nın hemen altında bulunan Değirmen Burnu Tabyaları‘nın komutanı Üsteğmen Turan Şekip Pınar, yaşadığı coğrafyanın önemini çok iyi anlamaktaydı. Çanakkale Zaferi‘nin gururunu yaşarken bu muhteşem zaferi gösterebilecek bir eser bırakmayı istiyordu. Bir gün Yedek Subay Seyran Çebi’yi yanına çağırdı. Onunla düşüncelerini paylaştı. Büyük bir eser bırakmayı hedefliyordu. Çanakkale Boğazı‘ndan gelip geçen herkesin görmesini istiyordu. Ne yapacakları ile ilgili fikir alışverişi yaparken, kendisine masasının üstünde olan “Asker Sigarası” paketini gösterdi.
Turap Şekip Pınar, “Bunu çizebilir misin?” diye sordu. Seyran Çebi yapabileceğini söyledi. Tek başına bir asker görseli istenileni anlatmaya yetmeyecekti. Bundan dolayı Necmettin Halil Onan‘a ait şiirin dizeleri anıta eklendi. “Dur Yolcu! Bilmeden gelip bastığın bu toprak bir devrin battığı yerdir!” Anıta dizelerin ilave edilmesi yanında Çanakkale Şehitler Abidesi‘nin yapımı henüz yeni bitmemişti.
Dur Yolcu Çanakkale Boğazının en hakim konumuna yapılmış görsel bir objedir. Dur Yolcu askeri bölge içinde olduğundan dolayı yalnızca özel izinle ziyaret ediliyor. Dur Yolcu objesi dizili taşlar boyanarak yapıldı. Dur Yolcu Çanakkale ili Eceabat ilçesi Kilitbahir köyü sınırları içinde yer alır.
NECMETTTİN HALİL ONAN KİMDİR?
1902’de doğan Necmettin Halil Onan 17 Ağustos 1968’de İstanbul’da vefat etti. Türk şair, öğretmen, akademisyen, edebiyat tarihçisi olan Necmettin Halil Onan, Türk edebiyatının artık klasikleşmiş eseri olan ve Türk ordusunun Çanakkale Savaşı'ndaki savunmasını anan "Bir Yolcuya" şiirini kaleme aldı.
1902’de Çatalca'da doğan Necmettin Halil Onan’ın babası, Düyûn-ı Umûmiye memuru Halil Hilmi Beydi. Ortaöğrenimini Vefa Lisesi'nde tamamlayan Necmettin Halil Onan, 1919’da Darülfünun Edebiyat Fakültesinde açılan sınavı kazanarak Türk Dili ve Edebiyatı bölümüne kaydoldu.
Fuad Köprülü, Cenap Şahabettin, Yusuf Şerif, Ferit Kam, Hüseyin Daniş, Yahya Kemal gibi edebiyatçıların öğrencisi olan Onan, İstanbul'un işgali üzerine okul geçici olarak kapatılınca millî mücadeleye katılmak üzere Ankara'ya gitti.
Ankara Talimatgahı’nda zabıt vekili olan Onan, Anadolu Ajansı Siyasi Servisi'nde çalıştı. Millî mücadelenin ardından İstanbul'a dönerek yarım kalan eğitimine devam eden Onan, 1924’te mezun olduktan sonra Anadolu Ajansı'nda ve özel okullarda çalıştı.
1929 yılı itibarıyla İzmir Kız Lisesi’nde çalışan Onan, Adana ve Ankara’da pek çok lisede edebiyat öğretmenliği ve lise müdürlüğü yaptıktan sonra maarif müfettişi oldu.
