F-35'in motor parçaları Türkiye'de imal edilecek

ANKARA (İHA) - Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, Türkiye'nin coğrafi konumu itibariyle savunmaya, gücünün de üstünde bir pay ayırmak durumunda olduğunu belirterek, "Türkiye, milli gelirinin hala yüzde 5'ini milli savunmaya ayırmaktadır. Madem ki bu kadar çok para ayırıyoruz, hiç olmazsa bu para bir ölçüde Türkiye'de kalsın" dedi.

Dünyanın önde gelen uçak motoru üreticisi General Electric (GE), F-35 Lighting ll ortak taaruz uçağında (Joint Strike Fighter-JSF) kullanılacak F136 motor parçalarının üretimi için TUSAŞ Motor Sanayi (TEI) ile anlaşma imzaladı.

Swissotel'de gerçekleşen imza törenine Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, Savunma Sanayi Müsteşarı (SSM) Murad Bayar, TEI Yönetim Kurulu Başkanı Aydın Okan, GE Uluslararası Programlar Başkan Yardımcısı Richard K.Douglas ile çok sayıda davetli katıldı.

Törende konuşan Bakan Gönül, Türkiye'nin coğrafi konumu itibariyle savunmaya, gücünün de üstünde bir pay ayırmak durumunda olduğunu söyledi. Bugün Avrupa ülkelerinin savunmaları için milli gelirlerinden yüzde 1.5-2 pay ayırdığına işaret eden Bakan Gönül, "Türkiye, milli gelirinin hala yüzde 5'ini milli savunmaya ayırmaktadır. Madem ki bu kadar çok para ayırıyoruz, hiç olmazsa bu para bir ölçüde Türkiye'de kalsın ve Türkiye'nin endüstriyel gelişmesinde, Türkiye'nin teknoloji kazanmasında önemli bir rol oynasın" dedi.

Bu kapsamda, 1985'lerde alınan kararlarla TUSAŞ, TEI, HAVELSAN ve ASELSAN gibi şirketlerin kurulmasının işabetli bir karar olduğunu vurgulayan Gönül, "Bunları kuranlara şükran borçluyuz. Ama bir şükran borcumuz var, onları devam ettirenlere. Kurulduğu gibi kalmamıştır ve geliştirilmiştir" diye konuştu. Bugün TEI'nın, yaptığı her parçada dünya çapında övgü kazanan bir firma haline geldiğini kaydeden Gönül, şöyle devam etti:

"Bunun böyle devam etmesi, yalnız bir tahahhütün yerine gelmesi anlamına gelmez. Bu, Türkiye'nin kazandığı teknolojiyi nerelere götüreceğinin de bir işareti anlamına gelir. TEI'nın günün birinde uçak motorlarını tümüyle üretir hale gelmesini diliyorum."

Savunma Sanayi Müsteşarı Bayar ise, Müşterek Taarruz Uçağı Projesi olan F-35 projesine önem verdiklerini ve F136 motor parçalarının imalatı anlaşmasının bu projeye katılım için önemli bir aşama olduğunu bildirdi. Bayar, F136 projesinde 5-6 milyar dolarlık bir iş payı hedeflediklerini vurgulayarak, bugünkü anlaşmanın bu hedefe ulaşmalarına imkan sağlayacağını kaydetti. Bayar, JSF projesindeki hedeflerinin F-16'larda olduğu gibi bu motorun montajının ve nihai üretiminin Türkiye'de yapılması olduğunu sözlerine ekledi.

TEI Yönetim Kurulu Başkanı Okan da, bu önemli fırsat için heyecan duyduklarını dile getirerek, F136 projesi ile GE ve TEI arasında devam eden uzun süreli iş ilişkisinin yeni bir boyuta ulaştığını belirtti. Anlaşmayla TEI'nın önümüzdeki yıllarda GE için daha fazla parça üretmeye başlayacağını bildiren Okan, projenin toplam değerinin 500 milyon doları aşmasının beklendiğini vurguladı.

GE Uluslararası Programlar Başkan Yardımcısı Douglas da yaptığı konuşmada, TEI'nın F136 programına verdiği katkılardan büyük memnuniyet duyduklarını, TEI'nın havacılık ve uzay sanayi üretimindeki tecrübesinin kendilerin için değerli bir katma değer oluşturacağını söyledi.

İmzalanan bu ilk anlaşma kapsamında TEI, F136 programının sistem geliştirme ve uygulama fazı (SDD) için 1. kademe alçak basınç türbin diski, kompresör ön şaftı ve hareket aktarma elemanları üretecek. Toplam 129 milyon dolar değerindeki bu anlaşma, TEI'nın daha önce F136 3. faz test motorları ön şaft üretimini başarı ile gerçekleştirmesini takiben verildi. Bu anlaşma kapsamında verilecek işlerden 1.2 milyon dolar değerindeki bölüm, 2008 yılındaki SDD programının bir parçası olarak ilk 14 adet 40 bin lb sınıfındaki askeri motor seti için kompleks dönen parçaların üretimini içeriyor.

Bu kontrat, Türk endüstrisinin F136 motor programına ve JSF programının geneline olan katkısına önemli bir örnek oluşturuyor. 2006 yılı başlarında TEI, F136 ve diğer GE askeri, ticari motorlarına tasarım mühendisliği ve analiz çalışmaları yapmak üzere de bir kontrat imzalamıştı. Son dönemde de TEI, GE firması ile toplam değeri 700 milyon dolar olan ticari motor parçalarına yönelik iş paketleri üzerinde anlaşma yaptı.