Felç tedavisinde kök hücre umudu

Pallab Ghosh

BBC Bilim Muhabiri

Geçirdikleri felç sonucunda ciddi şekilde engelli olan beş hasta, beyinlerine kök hücre zerk edilmesi ardından iyileşme belirtileri gösterdi.

Hastaları tedavi eden Glasgow Üniversitesi'nden Prof. Keith Muir, beş hastada görülen küçük iyileşme işaretlerinin kendisini de şaşırttığını belirtti. Ancak Prof. Muir, bu iyileşmenin sebebinin kök hücre tedavisi olup olmadığını söylemek için henüz çok erken olduğunu vurguladı.

Hastalara uygulanan tedavi ve elde edilen sonuçlar, Salı günü Londra'da düzenlenecek, Avrupa Felç Konferansı'nda açıklanacak.

Tedavi güvenli mi?

İyileşme gözlenen hastalar, 60'lı, 70'li ve 80'li yaşlardaki dokuz felç hastasının katıldığı klinik deneylerin bir parçası. Deneyler sonucunda, beynin hasarlı bölgelerine kök hücre zerk edilmesinin ne kadar güvenli bir uygulama olduğu konusunda bilgilere ulaşılması amaçlanıyor.

Bu araştırma, kök hücrelerin hastalar üzerinde denendiği dünyadaki ilk uygulamalardan birisi.

Avrupa Felç Konferansı'na sunulacak raporda, deneye katılan hastalar üzerinde herhangi bir kötü etkiye rastlanmadığı, deneye katılan gruptaki hastalardan yarıdan fazlasında da iyileşme tespit edildiği açıklanacak.

Araştırmacılar, hastalarda gözlenen iyileşmenin, aldıkları tedaviye bağlı olup olmadığını söylemenin bu aşamada mümkün olmadığını vurguluyorlar.

Tedavileri sırasında yoğun ilgi gören hastaların yaşamlarında ve sağlık durumlarında bir iyileşme gözlenmesi sık rastlanan ve kayıtlara geçen, plasebo etkisi olarak bilinen bir durum.

Ancak felç hastalarının, altıncı aydan sonra bir iyileşme göstermeyecekleri düşünülüyordu. Bu son araştırmaya katılanların tamamı bundan altı ayla beş yıl önce felç geçirmiş hastalar.

Araştırmayı yürüten ekibin başkanı Prof. Muir, beş değil, tek bir hastada bile iyileşme görmeyi beklemediklerini söylüyor.

Prof. Muir BBC'ye yaptığı açıklamada "Elde ettiğimiz bulguları şans ya da plasebo etkisiyle açıklayabilmek kolay değil. İlginç ve şaşırtıcı sonuçlar görüyoruz" dedi.

Kalıcı değişimler görüldü

Prof. Muir, yıllardır felç sonucu hareketsiz kalan insanların şimdi parmaklarını oynatmaya başlattıklarını, yardım almadan hareket edemeyen hastaların, evlerinde kendi başlarına dolaşabildiklerini, çevrelerinde olup bitene tepkisiz olan bazı hastaların yaşananlara tepki vermeye başladığını söyledi.

Hastalarda gözlenen değişimler, günlük yaşamlarını sürdürmekte kendilerine kolaylık sağlıyor.

Prof. Muir, deneylere başlarken fazla bir değişim beklemediklerini, bir iyileşme görülse bile bunun kısa süreli ve geçici olacağını düşündüklerini belirtiyor ancak bazı hastalarda kalıcı değişiklikler görüldüğünü vurguluyor.

Deneylerde elde edilen bu ilk bulgular, araştırmacıların 'ikinci aşama' deneylere geçmesine olanak sağlayacak. Bu aşamada, hastalarda gözlenen iyileşme ve değişimlerin, uygulanan tedavinin sonucu olup olmadığı belirlenmeye çalışılacak.

İkinci aşama sonucunda, hastalardaki iyileşmenin sebebinin kök hücre tedavisi olduğu ortaya çıksa bile, bu uygulamanın yaygın şekilde kullanılması yıllar alacak. Bunun öncesinde, kök hücre tedavisinin hangi hastalar için uygun olduğunun ve hastalığın hangi aşamasında en etkili tedavi yöntemi olduğunun belirlenmesi gerekiyor.