Göçmen kuşlarda liderlik sırayla

Göç ederken "V" şeklini alarak uçan kuşları inceleyen bilim insanları, sürüye liderlik eden kuşların yoruldukça görevi sürüdeki başka bir kuşa teslim ettiğini ortaya koydu.

İngiltere, Almanya ve Avusturya'dan uzmanlar kelaynak kuşlarını inceleyerek sürüye sıra ile liderlik ederek kuşların her birinin, "V" şeklinin arka taraftaki kuşlar için yarattığı uçmayı kolaylaştırıcı etkiden faydalandığını ortaya koydu.

Proceedings of the National Academy of Sciences isimli dergide yayınlanan araştırmanın amacı yüzlerce kilometre göç eden kuşların, bunu nasıl gerçekleştirdiğini ortaya koymak.

Ekibin başındaki isim olan Oxford Üniversitesi Zooloji bölümünden Bernhard Voelk'e göre göçün bedeli oldukça yüksek. Voelk, "Bu kuşlar Avusturya'dan İtalya'ya gidiyor - 1500 kilometrelik bir yolculuk... İlk göçten gençlerin yüzde 30'u sağ çıkamıyor" diyor.

Araştırma kapsamında, sürüdeki her bir kuş takip edilmiş. Bunu mümkün kılan ise Avusturya'da yapılan bir koruma projesi. Bu proje kapsamında kelaynaklar oldukça hafif bir uçağın arkasından uçarak göç etmek üzere eğitilerek yetiştirildiler.

Projenin amacı, avlanma ile Avrupa'dan silinen kelaynakları eskiden var olan ancak arıtk kaybolan bir göç yoluna tekrar alıştırarak Avrupa'ya geri getirebilmek idi.

Kuşların her birine takılan GPS tabanlı yön bulma cihazları ile sürü takip edilebildi ve veriler kaydedilebildi.

Çiftler halinde uçuyorlarKuşların uçarken nerelerde ve nasıl konum değiştirdiklerine dair dikkatlice yapılan bir analiz kuşların çiftler halinde çalıştığını, takip eden ve liderlik edenin rollerinin düzenli olarak değiştiğini ortaya koydu.

Voelkl "Gördüğümüz şu idi, her bir kuş için, önde geçirdiği zaman ile başka bir kuşu takip ettiği zaman arasında oldukça net bir ilişki var. Sıra ile öne geçiyorlar" diyor.

Araştırmacılar kuşların bir şekilde işbirliği yaptıklarını tahmin ediyorlardı ancak bu kadar net bir düzenle hareket etmeleri ve mekanizmanın basitliği onları şaşırttı.

"Sürüdeki her bir kuşu gözlemek zorunda kalmıyorlar. Sadece kuşları birbirleri ile eşliyorlar. Yani aslında çok basit ama aynı zamanda sağlam (bir düzen)."

Voelkl'e göre, bu düzenin başka kuş türleri tarafından kullanılması da çok muhtemel.