Günde 6 saatlik mesai İsveç'te nasıl sonuç verdi?

Maddy Savage

BBC Ekonomi Muhabiri, Göteborg

Hemşire Emilie Telander (sağda), 8 saatlik vardiya düzenine geri döndükten sonra daha yorgun hissettiğini söylüyor.

İsveç'te günlük mesainin 6 saate düşürülmesine yönelik 2 yıllık deneme süresi doldu. Peki her şey gerçek olamayacak kadar güzel miydi?

Göteborg kentindeki bir yaşlı bakımevinde çalışan 26 yaşındaki asistan hemşire Emilie Talender, deney için çalışma saatleri kısaltılan 70 kişiden biri.

Svartedalen adlı bakım evinde konuştuğumuz Talender, arkadaşlarıyla kart oyunu oynayan ve kazanan bir hastasını sevinçle alkışlıyor.

Talender'in yüzündeki gülümseme, deney süresinin sona ermesi ile 8 saatlik vardiyaya dönüşünü anlatırken azalıyor.

Genç hemşire, "Eskiye göre daha yorgun hissediyorum" diyor ve evde 4 yaşındaki kızı için yemek pişirmek ve onunla kitap okumaya eskisi gibi vakit ayıramamaktan şikâyet ediyor:

"Deneme sırasında çalışanların enerjisi daha yüksekti. Herkesin mutlu olduğunu görebiliyordum."

İsveç'te 6 saatlik iş mesaisi deneyleri

Verimlilik artışıGöteborg şehrinde uygulanan araştırma projesi için, deneyin yapıldığı bakımevine eksik kalan saatleri dolduracak ek hemşireler getirildi.

Proje için gözlem yapan bağımsız araştırmacılar, bir yandan da 8 saatlik vardiyada çalışan hemşirelerin olduğu bir başka bakımevinde çalışanları inceledi.

Önümüzdeki ay açıklanacak raporla ilgili şimdiye kadar ulaşılan verilerden bazıları şu şekilde:

İlk 18 ayda, 6 saat çalışan hemşireler daha az hastalık izni aldı Algılanan sağlık ölçeğinde iyileşme görüldüHemşirelerin bakımevindeki yaşlılar için düzenlediği sosyal aktivitelerde yüzde 85 artış görüldü; çalışanların verimi arttı.Bu verilere rağmen, projeye sert eleştiriler de getirildi.

İsveç'in Göteborg kentindeki 6 saatlik mesai deneyinin kente pahalıya patladığı konuşuluyor.

Yeni düzenin maliyetinin, faydalarından çok daha fazla olduğu endişesi hâlâ var.

İsveç'te merkez-sağ, ekonomik olarak sürdürülebilir olmayan bu pilot proje için vatandaşların vergilerinden yatırım yapılmasının haksızlık olduğunu savundu.

Proje bütçesini aşmamayı başardı ama proje aynı zamanda Göteborg'a 12 milyon İsveç kronuna, yani yaklaşık 1,3 milyon dolara mâl oldu.

'**İstihdam sağladı, hastalık maliyeti azaldı'**

İsveç'te Sol Parti'nin meclis üyesi ve Göteborg bakımevleri yetkilisi Daniel Bernmar, 6 saat vardiya uygulamasının yerel yönetimin tümünde uygulanamayacağını çünkü pahalı olduğunu vurguluyor.

İsveç Sol Parti'den Daniel Bernmar, pilot projenin İsveç ve Avrupa'nın gündemine vardiyaları getirmesinden memnun.

Öte yandan Daniel Bernmar, deneyin şehirde 17 hemşireye ek iş sağladığını ve hastalık maliyetlerini azalttığını hatırlatarak, projenin "birçok farklı açıdan başarılı olduğunu" belirtti:

"Proje vardiyaların kısaltılması yönündeki tartışmaları hem İsveç hem Avrupa'nın gündemine taşıdı ki bu muhteşem. Geçtiğimiz 10 - 15 yılda insanların üzerinde daha uzun çalışmaları için baskı varken, şimdi bunun tam tersi oldu denebilir."

Pilot proje özel sektöre de uygulanacakİsveç'te siyasiler arasında iş-özel hayat dengesine olan destek şimdiden fazla olsa da, ülkede haftalık 40 saat mesai sisteminin kısaltılması ihtimali halen düşük.

İsveç'te 40 saatlik mesa' düzeninin değişeceği öngörülmüyor.

Parlamentoda günlük vardiyanın azaltılmasını destekleyen tek parti olan Sol Parti, geçen seneki genel seçimlerde sadece yüzde 6 oy almıştı.

Öte yandan, İsveç'te başka yerel yönetimlerin Göteborg'un adımlarını izleyeceği söyleniyor.

Pilot projenin başka bölgelerde, aynı zamanda reklam, danışmanlık ve teknoloji firmaları gibi özel sektör kuruluşlarında da uygulanması bekleniyor.