BİZE ULAŞIN
Bir neden ötürü hastanede tahlil yaptırdınız ve tahlilinizi inceliyorsunuz. Elinizdeki bir kan tahlili ise HGB değeri görmeniz muhtemel. Peki HGB değeri nedir? HGB değerinin düşüklüğü veya yüksekliği ne anlama gelmektedir. Sizin için HGB ya da bazen HB olarak adlandırılan değer ile ilgili merak ettiklerinizi derledik. Tabii unutulmamalıdır ki tahlilinizdeki sonuçlarla ilgili size en uygun bilgiyi ve HGB değerinizin düşüklüğü veya yüksekliği ile ilgili yapılacak tedavilerle ilgili yönlendirmeleri doktorunuz yapacaktır.
Kan tahlillerinden gördüğünüz HGB, “hemoglobin”in kısaltmasıdır. Hemoglobin bir tür proteindir ve vücut için çok önemlidir. Demir içerek bu metalloprotein kırmızı kan hücrelerinde yer alır ve solunum organından dokulara oksijen, dokulardan da solunum organına da karbondioksit ve proton taşır.
Hemoglobinin yapısında 4 hem halkası 4 tane de demir atomu bulunur. Bu hem halkaları oksijenin bağlandığı noktalardır. Yetişkin bir insanın hemoglobinine “hemoglobin A” adı verilir.
Hemoglobin’in keşfi: Hemoglobinin oksijen taşıyabildiği 1840 yılında Hünefeld tarafından keşfedilmiştir. 1959 yılında da Max Perutz X-ışını kristalografi adı verilen bir teknik ile hemoglobinin moleküler yapısını ortaya çıkarmıştır. Bu çalışması sayesinde John Kendrew ile birlikte 1962 yılında kimya alanında Nobel ödülü kazanmıştır.
HGB’LERİN GÖREVİ
Hemoglobinin görevi O2 yani oksijen taşımaktır. Yani vücudumuz için en önemli görevlerden birini üstlenmiştir. Akciğerlerimiz, ağzımı, burnumuz ve soluk borumuzdan oluşan solunum sistemi hayatta kalabilmemiz için gerekli oksijenin vücuda girmesini sağlasa da bu oksijeni organlara taşıyan şey hemoglobindir. Dokuların, organların ihtiyaç duyduğu oksijen kırmızı kan hücrelerinde yer alan hemoglobinler sayesinde taşınır. Karbondioksitte gene hemoglobin ile dışarı atılması için solunum organına yani akciğerlere geri taşınır. Kana kırmızı rengini de veren hemoglobindir.
Sağlıklı bir bireyin her 100 ml kanında 12 ile 16 fram hemoglobin bulunur. Erkeklerde 1 desilitre kanda 13,5 – 17,5 gram, kadınlarda ise 1 desilitrede kanda 12 – 15,5 gram ideal hemoglobin miktarıdır. Çocuklar için ideal hemoglobin değeri aralığı yaştan yaşa ve cinsiyete göre değişmektedir.
Yeni doğan: 13.5 - 24 gm / dL
1 ay: 10-20 gm / dL
1-2 ay: 10-18 gm / dL
2-6 ay: 9.5 - 14 gm / dL
0.5 ila 2 yıl: 10.5 - 13.5 gm / dL
2 ila 6 yaş: 11.5 - 13.5 gm / dL
6 ila 12 yaş: 11,5 - 15,5 gm / dL
12-18 yaş arası erkekler: 13 - 16 gm / dL
12-18 yaş arası kadınlar: 12 - 16 gm / dL
HGB kan tahlili neden yaptırılır?
Hastaneye baş dönmesi, halsizlik, bayılma, görme bozuklukları, ciltte morarma, nefes darlığı, baş ağrısı, baş dönmesi, soluk beniz, güçsüzlük gibi şikayetlerle giderseniz doktorunuz HGB değerinizin ölçülmesi için kan tahlili yaptırmanızı isteyebilir.
Hemoglobininin düşük olması düşük kan sayısı ya da genellikle anemi olarak adlandırılır. Hemoglobin düşüklüğü organlara ve dokulara daha az oksijen taşınması demektir. HGB düşüklüğü neden olur?
HGB değerinin düşük olmasının pek çok farklı nedeni olabilir. En barizi tabii ki kan kaybıdır. Bunun dışında demir eksikliği, kemik iliği rahatsızlıkları, karaciğerde sorunlar, dehidrasyon, hemoglobinin yapısının anormal olması, talasemi adlı genetik bir bozukluk, böbrek yetmezliği ve hastalıkları, b12 vitamini eksikiliği, kemotraopi ilaçları ve folik asit eksikliği...
Akdeniz anemisi (talasemi): Ülkemiz gibi Akdeniz ülkelerindeki topluluklrda görülen bir anemi türüdür. Hemoglobinin yapısındaki bozukluktan kaynaklanır. Kadınlarda görülme olasılığı daha fazladır.
Vitamin Eksikliği Anemisi: B12 veya folik asit yetersizliği olduğunda görülen bu anemi türünde kırmız kan hücrelerinin şekli değişir ve bu da oksijen taşıma verimini düşürür.
Aplastik Anemi: Bu anemi türü, bağışıklık sisteminin hatalı bir şekilde kemik iliğinde kan oluşturan kök hücrelere saldırması nedeniyle oluşur. Bu bozukluk nedeniyle daha az kırmızı kan hücresi üretilir.
Hemolitik Anemi: Kırmızı kan hücreleri yani RGB’lerin normal ömürleri dolmadan erkenden yıkıma uğramaları nedeniyle olur. Kandaki RGB sayısı yani alyuvar sayısı düşer. Bu da organlara giden osijen miktarının azalmasına yol açabilir. Kalıtsal olabilecek bir rahatsızlıktır.
Orak Hemoglobin Anemisi: Bu anemi türü hemoglobinin şeklinin anormalleşmesinden kaynaklıdır. Kalıtsal olan bud durumda hemoglobin orak gibi bir şekil alır ve normalden serttir. Bu yapı oksijen taşınmasından verimi azaltır ve kan damarlarında tıkanmaya yol açar.
Hamilelik anemisi: Gebelik demir ihtiyacının çok olduğu bir dönemdir. Anne adayı demir değerinin düşmesi nedeniyle anemi olabilir ki bu bebek ve anne için riskli bir durumdur.
HGB DÜŞÜKLÜĞÜ TEDAVİSİ
Kan tahlilinizde HGB düşüklüğünün görülmesi durumunda doktorunuz öncelikle bunun nedenini tespit edecektir. Tabii bunun için başka testler de yapılması gerekebilir. Söz konusu neden tespit edildikten sonra tedaviniz hemoglobin düşüklüğüne neden olan rahatsızlığa göre doktorunuz tarafından yürütülecektir.
Doktorunuz HGB düşüklüğüne neden olan hastalığın tedavisinin yanında HGB değerinin yükselmesi için ilaç tedavisi ile birlikte bir diyet programı verebilir; demir ve vitamin takviyesi almanızı isteyebilir.
HGB değerinin normalden yüksek olması vücudunuzda ciddi bir sorunun olduğuna dair bir gösterge olabilir. Hemoglobin sayınızın yüksek olması kanserden akciğer hastalıklarına farklı problemlerin sonucu olabileceği için doktorunuz HGB yüksekliğine neden olan rahatsızlığı tespit etmek için çalışacaktır. Bunun için farklı testler yaptırmanız gerekebilir.
Hemoglobin yüksekliğinin nedenleri arasında sigara içilmesi, kalp yetmezliği, KOAH ve akciğer rahatsızlıkları; böbrek, karaciğer kanseri ile kemik iliği hastalıkları, performans artırıcı ilaçlar, anfizem, bir tür kemik hastalığı olan polisitemi vera gibi...
HAMİLELER DİKKAT!
Normal bir bireyin için zaten bir problem olan HGB düşüklüğü ve HGB yüksekliği gebeler için daha da istenmeyen bir durumdur. Hemoglobin sayısı çok yüksekse ölü doğum, hemoglobin sayısı düşükse düşük yapma riski artmaktadır. Hamilelerde HGM değerinin 11-14 g/dl olması beklenir. 1. ve 3. trimester döneminde 11 g/dl’den, 2. trimester döneminde 10.5’ten düşük olmamalıdır.
