HSYK'dan yeni dönem için adım
ANKARA (İHA) - Hükümet, Uyuşmazlık Mahkemesi çalışmalarına katkıda bulunabilecek üyelerin seçilmesinin en iyi yolunun, yüksek yargı organının kendi üyeleri arasından gerçekleştirmesi olduğu düşüncesiyle Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun (HSYK) sivil, Cumhurbaşkanı'nın ise askeri üye seçme yetkisini elinden alan tasarıyı Meclis'e sundu.
Cumhurbaşkanı'nın yüksek mahkemelere üye seçiminin Anayasa'nın 104. maddesinde tanımlandığı hatırlatılan tasarıda, Uyuşmazlık Mahkemesi'nin isminin burada sayılmamış olması nedeniyle Anayasa değişikliğine gerek olmadığı da vurgulandı. Halen mali ihtiyaçları Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanan Uyuşmazlık Mahkemesi'ni bağımsız bütçeye kavuşturacak tasarıyla Anayasa Mahkemesi personeli eliyle yürütülen işlemlerin de artık kendi bağımsız personelince yapılabilmesi için mahkemeye 17 kişilik kadro da ihdas ediliyor. Cumhurbaşkanı ile HSYK yüksek mahkemeye üye seçimi konusunda yetkisini kısmen daraltan bir tasarı TBMM'ye sunuldu. Tasarı yasalaştığında, Uyuşmazlık Mahkemesi üyeleri artık Cumhurbaşkanı ve HSYK tarafından değil, Yargıtay, Danıştay ile Askeri Yargıtay ve AYİM genel kurullarınca seçilecek. Tasarıyla ayrıca, Uyuşmazlık Mahkemesi'ne bağımsız bütçe ve personel desteği olanağı da getiriliyor.
Uyuşmazlık Mahkemesi ve HSYK kuruluş yasalarında değişiklik öngören yasa tasarısı, TBMM'ye sunuldu. Tasarının gerekçesinde, yüksek mahkemelerin üyelerince yargısal faaliyete ilişkin ek bir görev olarak yürütülen Uyuşmazlık Mahkemesi üyeliğine seçilmenin, Yargıtay ve Danıştay üyeliklerine seçilmeden farklı olduğu hatırlatılarak, "Bu itibarla Uyuşmazlık Mahkemesi'nin karma nitelikli kurullarına, ilgili yüksek mahkemelerin görüşünü yansıtacak ve uyuşmazlıkların çözümüne katkıda bulunabilecek üyelerin seçiminin en iyi yolu, bu kişilerin asıl görev yaptıkları yüksek mahkeme tarafından seçilmesidir" gerekçesi gösterildi.
Bu amaçla tasarıyla HSYK Yasası'nın, 1 ve 4. maddelerinde değişiklik yapılarak, Yüksek Kurulun, Uyuşmazlık Mahkemesi'ne üye seçimine ilişkin yetkisine son verilecek. Bugünkü uygulamada, HSYK, Uyuşmazlık Mahkemesi'nin, "askeri yargı dışından gelen üyelerini" seçebiliyor. Tasarı yasalaştığında, Uyuşmazlık Mahkemesi'nin asıl ve yedek üyeleri artık HSYK tarafından değil, Yargıtay, Danıştay ve Askeri Yargıtay ve AYİM hukuk ve ceza genel kurullarınca genel kurullarınca seçilecek. Tasarının ilk maddesinin gerekçesinde, "Maddeyle, Uyuşmazlık Mahkemesi'nin kurullarında görev yapacak üyelerin, yüksek mahkemelerin ilgili genel kurullarınca doğrudan seçilmeleri esası getirilmektedir" denilmesi ve Cumhurbaşkanı'nın üye seçimi yetkisinden tek kelimeyle söz edilmemesine karşın, Cumhurbaşkanı'nın bu yetkisi de tasarıyla tırpanlanıyor.
Halen yürürlükteki yasada, HSYK askeri üyeler dışında Uyuşmazlık Mahkemesi'ne üye seçiyor, Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nden buraya üye seçimleri ise boşalan üyeliğin 2 katı oranında askeri yüksek yargının kendi içinde belirlenmesinin ardından, üye seçimi Cumhurbaşkanı'nca yapılıyor. Cumhurbaşkanı halen Askeri Yargıtay'dan üçer, AYİM'den ise 2'şer asıl ve yedek üyeyi Uyuşmazlık Mahkemesi'ne seçiyor. Tasarıda bu yetki daraltmasının Anayasa değişikliği gerektirmediğine dikkat çekilirken, gerekçede, "Anayasa'nın 104. maddesinde, Cumhurbaşkanı'nın üye seçeceği yüksek yargı organları sayma yoluyla belirtilmiş olmasına karşılık Uyuşmazlık Mahkemesi bunlar arasında yer almadığından, 2247 sayılı Kanunda bu yönde değişiklik yapılması için Anayasa değişikliği yapılmasına da gerek bulunmamaktadır" ifadelerine yer veriliyor.
Ayrıca, Uyuşmazlık Mahkemesi Yasası'nın 25 yıl önce kabul edildiği belirtilen tasarıda, yasada yapılan kısmi değişikliklerin yaşanan bazı sıkıntıları gidermeye yetmediği de vurgulanarak, kimi köklü değişikliklere ihtiyaç olduğu belirtildi. Başkan, Başkanvekili ve üyeleri, göreve geldikleri günden itibaren 4 yıl görev yapacak, görev süreleri bitenler yeniden seçilebilecek. Uyuşmazlık Mahkemesi'nde de Genel Sekreterlik birimi oluşturulacak. Mahkemenin, Adalet Bakanlığı içinde değil artık bağımsız bütçesi olacak. Mahkeme için 3'ü hizmetli olmak üzere 17 kadro ihdas edilecek.
