Hüseyin Çelik Soma'yı BBC'ye anlattı

Güney Yıldız

BBC News

Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Başkan Yardımcısı ve parti sözcüsü Hüseyin Çelik Soma faciası ve sonrasında yaşananlarla ilgili sorularımızı yanıtladı. Başbakan Erdoğan'ın Soma'da bir kişiyi tokatladığı iddiaları için "Başbakan'ın kimseye vurduğunu görmedim" dedi.

BBC'nin uluslararası ve İngiltere içi yayınları için konuştuğumuz Çelik, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın bir göstericiye vurduğu konusundaki haberlerin iddia olduğunu ve toplumsal gerilimi artırmak isteyen kesimlerce ortaya atıldığını söyledi.

Çelik ayrıca Başbakanlık Müşaviri Yusuf Yerkel'in bir göstericiyi tekmelerken ki görüntüleri ile ilgili olarak "Bu davranışı tasvip etmiyoruz. Kesinlikle kınıyoruz. Kendisi de bu konuda özür diledi” dedi.

Çelik'in sorularımıza verdiği yanıtlar şöyle:

Türkiye'deki madencilik sektörünün ciddi güvenlik sorunları olduğunu kabul ediyor musunuz?

"Dünyanın hiçbir yerinde yüzde yüz güvenli, yüzde yüz iş kazalarını önleme diye bir şey, bir ihtimal yok.

"Soma'daki kömür madeni belki en güvenli olanlardan biriydi. Çalışma bakanlığı tarafından sürekli denetleniyordu. Ve orada kömür insan gücünden ziyade mekanize olarak çıkarılıyor. Ve bu diğer madenlere örnek olarak gösteriliyordu.

"Yapılan araştırmalar sonucunda eğer bu firmanın bir eksiği bir kusuru varsa, bir ihmal varsa ister resmi ister özel sektöre ait kişiler böyle bir ihmali veya kusuru varsa şüphesiz ki kanun bunların yakasına yapışacaktır.”

Türkiye çıkarılan kömüre oranla dünyanın en yüksek maden kazası ölüm oranına sahip. İstatistiklere göre bu rakamlar Çin'in beş katı, ABD'nin ise 350 kat fazlası.

"Tabi madenlerdeki kazalar açısından bu olup bitenler bizim iyi olmadığımızı gösteriyor demek ki. Dünyanın diğer ülkeleriyle mukayese ettiğimiz zaman bizdeki ölümlü kazaların daha fazla olduğu ortaya çıkıyor.

Madencilik sektörünün sorunlarında özelleştirmeler, ve özel firmaların güvenliği ikinci plana itmesine Türkiye'nin enerji ihtiyacı için güvenliğin izin verilmesi mi yatıyor?

Özelleştirme yapan firmalar madencilik sektöründe teknoloji yenilemesi ve yatırımlar da yapıyor. Soma madenindeki kesin sonuçlar ortaya çıkmadan firmayı suçlamak doğru değil.

Muhalefetin Soma madeniyle ilgili araştırma önergesi AK Partili vekillerce neden reddedildi?

Muhalefet yüzlerce, hatta binlerce araştırma önergesi veriyor. Verilen bu araştırma önergeleri çoğunlukla meclis gündemini tıkamaya yöneliktir. Soma ile ilgili olan bu önerge için de arkadaşlarımız o aşamada bir haklılık payı bulamamışlardır. Çünkü dediğim gibi bu maden diğerlerine örnek gösterilen ve denetimleri yapılan bir maden.

Başbakan Erdoğan'ın Türkiye'deki maden kazalarından söz ederken 19. Yüzyıl İngiltere'sinden örnek vermesi, Türkiye'deki maden işçilerinin 1800'ler İngiltere'sindeki koşullarda çalıştıklarının kabulü anlamına mı geliyor?

"Sayın Başbakan maden kazalarının bir çeşit tarihçesini hatırlatarak dünyanın farklı yerlerinde meydana gelen kazalardan örnek vererek aslında bunların madenler genellikle sıkıntılı yerlerdir bilgisini hatırlatmak istedi. Madenlerdeki risk modern teknolojilere rağmen, teknolojideki gelişmelere rağmen var. Türkiye'deki madenlerin şartlarını 19. Asırda İngiltere'deki madenlerin şartlarına benzetirseniz bu haksızlık olur. Başbakanın niyeti bu kazayı sıradanlaştırmak değil. Ama altını çizmek istiyorum, eğer denizci iseniz fırtınaya yakalanbilirsiniz, askerseniz düşmanla çarpışırken hayatınızı kaybedebilirsiniz. Madenciyseniz de yerin yüzlerce metre altındayken, bütün alınan tedbirlere rağmen patlamalarla, facialarla karşı karşıya kalabilirsiniz. Sayın başbakanın kastettiği budur.”

Başbakanlık Müşaviri Yusuf Yerkel'in Soma'da gözaltına alınmakta olan bir göstericiyi tekmelemesini nasıl açıkladığı sorusuna ise

"Bunu kabul etmek mümkün değil. O görüntüler beni de rahatsız etti. O danışman arkadaşın kendi duygularına yenilerek böyle bir şey yapmasını kesinlikle tasvip etmiyoruz, kabul etmiyoruz ve bunu doğru bulmuyoruz. Kendisi dün bir açıklama yaptı, o göstericinin kendisine fiili saldırıda bulunduğunu söyledi. Fakat gösterici ona şiddet kullansa bile böyle bir ortamda onun duygularını frenleyerek bunu yapmaması gerekirdi. Bunun bu davranışını kesinlikle kınıyoruz.

"Bir kişinin yanlışından yola çıkarak, bu felaketten birileri kendileri adına siyasi kazanım elde etmeye çalışmamalı.”

Müşavire karşı bir soruşturma başlatılıp başlatılacak mı?

"Bu başbakanın etrafındaki bir kimsedir. Elbette başbakanın ona uygulayacağı bir şey vardır. Ama bunu benim bilmem mümkün değil. Başbakan bir soruşturma mı başlattı, ona bir uyarıda mı bulundu, onu sözlü olarak mı uyardı, doğrusu bunu bilmiyorum.”

Başbakanın bir göstericiye vurduğu konusundaki iddialar ve görüntüler:

"Bu bir iddiadır. Ben de o videoları izledim sayın başbakanın birine yumruk attığına ya da birine el kaldırdığına dair bir görüntü fark etmedim. Ama, herhalde toplumsal tansiyonu yükseltmek, hükümete, AK Parti'ye, Başbakana karşı antipati ortaya çıkarabilmek için bu iddiaları ortaya atıyor. Sayın Başbakan birçok programını iptal ederek oraya gitti. Madene gitti ve hastanedeki yaralıları ziyarete gitti. Hükümet bu kadar seferber olmuşken, bu felaket anında bile istismarcıların olduğunu ifade etmek isterim.”

Soma faciasında ihmalin olduğunun soruşturmada tespit edilmesi durumunda, bir cezalandırma olacağı konusunda güvence verebiliyor musunuz?

"Biz kimsenin hakkını kimseye yedirmeyiz. Türkçe'de bir atasözü var, kurda merhamet etmek kuzuya zulmetmektir. Biz kuzuların hakkını kimseye yedirmeyiz. Ondan emin olabilirsiniz. Yapılması gereken ne varsa en ince detayına kadar yapılacaktır.”

Protestoculara karşı gaz kullanmayı tasvip ediyor musunuz?

"Toplumsal olaylarda kalabalık kontrolden çıkarsa ve bununla birlikte önüne geçilemez vahim olayların olabileceği ihtimali ortaya çıkarsa polis tedbirler alır. Bu Londra'da da böyledir, Hamburg'da da böyledir, Seattle'da da böyleydi. Biber gazını biz icat etmedik, Avrupalı dostlarımız icat etti biz onlardan alıyoruz.”