İKV Başkanı Zeytinoğlu:
İSTANBUL (AA) - İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, günümüzde küresel ticaret sisteminin, ülkeler ve şirketler arasında sert bir rekabete ve kıyasıya bir mücadeleye sahne olduğunu söyledi.
Zeytinoğlu, İKV'nin düzenlediği "Küresel Ticaret Sisteminde Güncel Gelişmeler ve Trendler" konulu toplantıda yaptığı konuşmada, 1990 yılından bu yana dünya ekonomisinin, 2008 krizine rağmen 2 kat büyüyerek tarihteki en kapsamlı genişlemeyi gerçekleştirdiğini kaydetti.
Günümüzde küresel ticaret sisteminin ülkeler ve şirketler arasında sert bir rekabete ve kıyasıya bir mücadeleye sahne olduğunu belirten Zeytinoğlu, şöyle devam etti:
"Teknolojik gelişmeler ve üretimde otomasyona geçiş, emek yoğun işlerden bilgi yoğun işlere kayma yaşanması, endüstri içi ticaretin oluşturduğu üretim zincirleri, e-ticaretin giderek yaygınlaşması ve dünyayı bir ağ gibi saran ticaret anlaşmaları... Tüm bu gelişmeler, ekonomik aktörlerin son derece bilinçli olması ve hızla yeniliklere uyum sağlaması ihtiyacını doğuruyor."
Çin ve Hindistan gibi gelişmekte olan ülkelerin hızla gelişmiş ülkeleri yakaladığı bu süreçte, toplam refah ve milyarlarca insanın yaşam standardının artarken, ekonominin hızla şekil değiştirdiğini ifade eden Zeytinoğlu, "Dünya Ticaret Örgütü kapsamında yürütülen Doha Ticaret müzakerelerinde sonuç alınamaması, son yıllarda ülkeleri ve AB gibi birlikleri ikili veya bölgesel serbest ticaret anlaşmaları (STA) imzalama yoluna sevk etti." dedi.
Zeytinoğlu, AB'nin Güney Kore, Ukrayna ve Kanada gibi birçok ülke ile ticaret anlaşmaları imzalarken, dünyanın diğer bölgelerinde bölgesel ticaret anlaşmalarında da bir hareketlenme başladığını ifade etti.
- "Gümrük Birliği'nin güncellenmesi ihtiyacı gündeme geldi"
Ayhan Zeytinoğlu, bölgesel anlaşmaların başında, Kuzey Amerika'da 1994 yılında yürürlüğe giren NAFTA'nın geldiğini vurgulayarak, şunları kaydetti:
"ABD'de Donald Trump, başkan olur olmaz NAFTA'nın geleceğini tartışmaya açtı ve anlaşmanın yeniden müzakere edilmesi gerektiğini savundu. Oy temelini oluşturan eyaletlerdeki mavi yakalıların endişelerini de politikalarına yansıtan Trump, ticarette liberal yaklaşım yerine korumacılığı ön plana çıkardı. Trump, 2016 yılında imzalanan Trans Pasifik Ortaklığı Anlaşması'ndan çekildiğini açıkladı. Dünya ticaretinin 3'te birini kontrol altına alması beklenen ve AB ile ABD arasında müzakereleri 2013'te başlayan Trans Atlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı ise yine Trump'ın başa gelmesinden sonra askıya alındı. Yani bir yandan giderek daha serbestleşen ve hacmi artan bir küresel ticaretten söz ederken, öte yandan korumacılık eğilimleri ve serbest ticaret karşıtı akımların da giderek güçlendiğini görüyoruz."
Günümüz yeni nesil STA'larının artık mal ticaretinin çok ötesine geçerek, tarım ve hizmet ticareti, kamu alımları pazarlarına erişim, üretim standartlarının uyumu, fikri mülkiyet haklarının korunması ve yatırım uyuşmazlıkları gibi birçok konuyu içerdiğini belirten Zeytinoğlu, rekabetin artmasını, daha ucuza ve daha kaliteli ürünlerin yeni pazarlara erişmesini sağlayan yeni nesil STA'ların, kapsamları ve düzenledikleri konuların fazlalığı nedeniyle kamuoyunda giderek daha tartışmalı hale geldiğini söyledi.
Türkiye'nin uluslararası ticaretine bakıldığında AB'nin payının oldukça önemli olduğunu, geçen yıl Türkiye ihracatının yüzde 48'inin AB ülkelerine gittiğini bildiren Zeytinoğlu, Gümrük Birliği'nin küresel ticaretteki gelişmelerin gerisinde kaldığını ve güncellenmesi ihtiyacının gündeme geldiğini kaydetti.
-"Gümrük birliğinin güncellenmesi Türkiye ve AB'ye dinamizm kazandırır" İKV Başkanı Zeytinoğlu, Gümrük Birliği'nin güncellenmesi, hizmetler, tarım ve kamu alımlarını kapsayacak şekilde genişletilmesinin, Türkiye'nin GSYH'sini yüzde 1,44 ila yüzde 1,9 arasında artırmasının beklendiğini, AB için bu artışın yüzde 0,01 olmasının öngörüldüğünü bildirdi.
Gümrük Birliği'nin güncellenmesinin Türkiye ve AB ilişkilerine yeni bir dinamizm kazandırmasını umduğunu dile getiren Zeytinoğlu, "Bunun yanında, iki taraf arasındaki ticari ve ekonomik ilişkileri de hızlandırarak küresel ticarete de katkıda bulunacaktır." dedi.
- "Fakir ve zengin ülkeler arasındaki uçurum 10 kattan 50 kata çıktı" Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Refik Erzan da küreselleşmenin dünyada çok önemli iki siyasi neticesi bulunduğunu, bunlardan bir tanesinin Brexit, diğerinin de Donald Trump'ın ABD'de başkan seçilmesi olduğunu söyledi.
Küreselleşmenin ülkeler arasında yakınlaşma yaratırken, gelir farklılıklarını da ciddi şekilde artırdığını belirten Erzan, 1880'den 1980'e kadar fakir ve zengin ülkeler arasındaki uçurumun 10 kattan 50 kata çıktığını kaydetti.
