İngiliz Parlamentosu Brexit senaryolarını oylamaya hazırlanıyor

LONDRA (AA) - TAYFUN SALCI - Birmingham City Üniversitesi Brexit Araştırmaları Merkezi Direktörü Prof. Alex de Ruyter, İngiliz Parlamentosunun bugün oylayacağı Brexit senaryolarının hükümet üzerinde bağlayıcılığı olmayacağını söyledi.

İngiliz Parlamentosunun alt kanadı Avam Kamarası, bugün Brexit sürecinin geleceğine ilişkin bir dizi senaryoyu oylamaya hazırlanıyor.

Oylamayla ilgili olarak AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Prof. De Ruyter, “Oylama sonuçları hükümeti yasal olarak bağlamayacak. Başbakan Theresa May de bunu söyledi.” dedi.

Milletvekillerinin bugünkü oylamalarda Norveç modeli benzeri bir anlaşma seçeceği üzerinde birleşebileceğini belirten De Ruyter, “Bunu, yasa haline de getirmeye çalışabilirler ancak bu hayata geçirilmesi zor bir süreç. Pek çok ince anayasal sorunu doğurabilir çünkü İngiltere’de yasaları önerme yetkisi yasamaya değil yürütmeye ait.” diye konuştu.

Milletvekillerinin üzerinde anlaşacakları bir planı yasaya dönüştürmeyi başarması durumunda bile bunun gerektireceği daha uzun bir erteleme için Brüksel’e gidip Avrupa Birliği (AB) ile müzakere etmesi gerekenin hükümet, yani Başbakan olacağına dikkati çeken De Ruyter, Başbakan May’in ise bunu yapmak istemediğini açıkça ortaya koyduğunu vurguladı.

Parlamentoda bugün oylanması beklenen senaryoların her birinin izlenmesi mümkün yollar olduğunu kaydeden De Ruyter, “50'nci maddenin iptali bile mümkün olabilir. Bu durumda hükümetin AB’nin iznini almaya bile ihtiyacı olmaz.” ifadesini kullandı.

- Muhtemel senaryo

De Ruyter, en muhtemel senaryoyla ilgili görüşünü ise şöyle dile getirdi:

“Bence Parlamento May’in anlaşmasına bir alternatifte net çoğunluk desteği sağlamakta zorlanacak. Bir alternatif üzerinde çoğunluk sağlamayı başarsalar bile bence May kendi anlaşmasını bu hafta yeniden Parlamentoya getirir. (Anlaşmayı daha önce reddeden) Sert Brexitçileri ve Demokratik Birlik Partisini (DUP), işin daha ılımlı bir Brexit’e ve hatta Brexit’in iptaline doğru gittiğini söyleyerek kendi anlaşmasına destek vermeleri için iknaya çalışır.”

Ancak bu taktiğe rağmen May’in anlaşmasının Parlamentodan onay alacağına inanmadığını kaydeden De Ruyter, “O aşamada May’in Parlamentoyu karşısına alarak anlaşmasız ayrılık riskini üstlenip üstlenmeyeceğini göreceğiz.” diye konuştu.

Anlaşmasız ayrılığın hala ciddi bir ihtimal olduğunu vurgulayan De Ruyter, “Parlamento May’in anlaşmasını onaylamazsa İngiltere’nin güven telkin eden alternatif bir plan ortaya koymak için 12 Nisan’a kadar zamanı olacak. Aksi takdirde AB’den anlaşmasız olarak ayrılacak. Üstelik bunun öncesinde Parlamentonun 29 Mart olan eski Brexit tarihini erteleme kararının da İngiltere yasalarına göre bağlayıcı olabilmesi için onaylanması gerekiyor.” şeklinde konuştu.

- Brexit süreci

İngiltere 23 Haziran 2016'da yapılan referanduma yüzde 48'e karşı yüzde 52 ile Brexit kararı almıştı.

İngiliz hükümeti 29 Mart 2017'de Lizbon Anlaşması'nın üyelerin birlikten ayrılma sürecini düzenleyen 50. maddesini işleterek Brexit sürecini resmen başlatmıştı.

Avrupa Adalet Divanı aralık ayında aldığı kararla İngiltere'nin 50. maddenin Brexit için yürürlüğünü tek yanlı iptal edebileceğine hükmetmişti.

İngiliz hükümeti, AB ile vardığı ayrılık anlaşmasının Parlamentoda iki kez ezici çoğunlukla reddedilmesinin ardından 29 Mart'ta gerçekleşmesi gereken Brexit'i erteleme talebinde bulunmuştu.

Geçen hafta yapılan AB Liderler Zirvesi'nde Brexit, ayrılık anlaşmasının İngiliz Parlamentosunda onaylanması halinde 22 Mayıs'a, yeniden reddedilmesi halinde ise 12 Nisan'a ertelenmişti.

İngiliz Parlamentosu önceki gün yapılan bir oylama ile bir dizi Brexit senaryosunu oylamak üzere hükümetin Parlamento gündemini belirleme yetkisini bir günlüğüne kendi eline almıştı.

O kapsamda bugün oylanacak senaryolar arasında Brexit’in iptali ve yeni referandumun da bulunması bekleniyor. Diğer seçenekler arasında AB ile bir Gümrük Birliği veya Norveç gibi Avrupa Ekonomik Alanı'na üyelik seçenekleri de yer alabilir.

Oylanacak senaryoların Avam Kamarası Başkanı John Bercow tarafından öğleden sonra belirlenmesi öngörülüyor.

İngiltere'de iktidardaki Muhafazakar Parti de ana muhalefetteki İşçi Partisi de Brexit konusunda kendi içlerinde bölündü. Her iki partide de sert Brexitçiler, ılımlı Brexitçiler ve Brexit karşıtları bulunuyor. Bölünmeler nedeniyle 650 sandalyeli Avam Kamarasındaki oylamalar sürprizlere gebe bulunuyor.

Başbakan May, 2017'e gittiği erken seçimde Parlamentodaki çoğunluğunu kaybetmiş ve Kuzey İrlanda'nın sert Brexitçi partisi DUP'un desteğiyle azınlık hükümeti kurabilmişti.