İslam sanatı bilime ilham kaynağı oldu

Jonathan Webb

BBC Bilim Muhabiri

İslam sanatında sık sık görülen kendini tekrarlayan geometrik motiflere dayanarak yeni bir "meta malzeme" grubu geliştirildi.

Öte madde ve meta materyal de denilen meta malzemeler, doğada var olmayan özeliklere sahip olacak şekilde geliştirilen yapay malzemeler.

Birbirinden farklı fiziksel özelliklere sahip maddelerin birleşimiyle oluşan plastik ya da metal gibi kompozit malzemelerin farklı unsurlarının bir araya getirilmesiyle elde ediliyor.

Diğer yapay malzemeler ve doğal malzemelerde olmayan elektromanyetik özelliklere sahip olan meta malzemelerde ışığın kırılma indisi negatif.

Bu optik özelliği sayesinde yansıma ve gölgeyi yok ederek bir çeşit görünmezlik örtüsü oluşturabiliyor ve bu alandaki deneylerde kullanılıyor.

Uzay sanayiinden deprem çalışmalarına kadar kullanım alanı son derece geniş.

İslam sanatından esinlenen Kanada ekibinin ürettiği meta malzemeler, çekilince normalde olması gerektiği gibi uzayıp incelmek yerine boyutu büyüyen ve tekrar sıkıştırılmadıkça bu geniş şeklini koruyan delikli lastik tabakalar.

Bu tür malzemelerin genişleyebilen stentler veya uzay aracı malzemeleri yapmakta kullanılabileceği belirtiliyor.

Montreal'deki McGill Üniversitesi'nden Dr. Ahmed Rafsancani, "geleneksel malzemeler bir yöne çekilince diğer yönü kasılır, oysa böyle büyüyebilen malzemeler, iç yapısından dolayı genişliyor" dedi.

Dr. Rafsancani'nin ilham kaynağı İran'da, 1000 yıllık mezar kulelerindeki taş oymaları olmuş.

"İslam sanatında kullanılan motiflere bakarsanız, dev bir geometri repertuarı görürsünüz" diyen Rafsancani, meta malzeme üretirken İran'daki mezar kulelerinde gördüğü desenlerin oluşturduğu kombinasyonları kullandı.

Lazerle lastik tabakaya bu desenlerden ikisinin basitleştirilmiş şeklini çizerek kesen Rafsancani, çekildiği zaman her yöne genişleyen bir malzeme elde etti. Bunların en önemli özelliği ise, eski haline kolayca dönebilmesi.

Dr. Rafsancani, bu şekilde hem mikroskopik malzemeler üretilebileceğini hem de uydular ya da güneş enerjisi panelleri parçaları gibi büyük makzemeler yapılabileceğini söyledi.

Rafsancani ile ekibi, kullandıkları desende, örneğin düz çizgileri kavisli çizgilerle değiştirerek lastik tabakaların özelliklerinde "ince ayar" yapmayı da başardılar.