İstanbul Bronşiti

Son yıllarda sağlık literatürümüze giren hastalıklardan biri de İstanbul bronşitidir.

Yılın her döneminde görülebilen İstanbul Bronşiti, içinde bulunduğumuz sonbahar aylarında çok daha fazla insanı ilgilendirmektedir. 7'den 77'ye her yaştan insanı ciddi şekilde rahatsız eden ve sağlık literatürüne ilk kez 7 yıl önce kazandırılan İstanbul Bronşiti' nin tüm özellikleri:

İstanbul Bronşiti nedir?
Her geçen yıl daha fazla insanı etkileyen bu hastalık, sadece öksürükle belirti veren bir çeşit astım türüdür. İstanbul gibi büyük şehirlerde daha fazla görüldüğü için İstanbul Bronşiti ismi verilmiştir. Hastalık, en çok çocuklarda görülmekle beraber her yaştan insanda saptanabilir. Erişkin yaşta, kadınlarda daha sık rastlanır.

İstanbul Bronşiti' nin belirtileri
İstanbul Bronşiti' nin esas belirtisi kuru öksürüktür. Bu, özellikle geceleri artan, küçük çocuklarda öğürtü ve kusmaya, hanımlarda ise idrar kaçırmaya neden olabilen kuru bir öksürüktür. Öksürük, nöbetler şeklinde ortaya çıkar ve genellikle geceleri daha fazladır. Bir çok hasta gece ya da sabaha karşı öksürükle uykusundan uyanır.

Gülme, hatta konuşma öksürük krizlerinin başlamasına neden olabilir. Telefonla konuşurken ortaya çıkan öksürük nöbetleri İstanbul Bronşiti' nin tipik bir özelliğidir. Sigara dumanı, çeşitli boya, cila kokuları, hava kirliliği… de öksürüğün başlamasına neden olan faktörlerdir.

Şiddetli öksürük çocuklarda karın ağrılarına, erişkinlerde ise sırt ve göğüs ağrılarına yol açabilir. Küçük çocuklardaki İstanbul Bronşiti' nin ilginç bulgularından biri de geceleri, saç dipleri ve boynun terlemesidir.

Hastaların çoğunda bu şiddetli öksürüğe karşılık hiç balgam yoktur, ama bazılarında, az miktarda zor çıkan, yapışkan nitelikte balgam olabilir. Bu hastalar, bu küçücük balgamı çıkarmakla çok rahatladıklarını söylerler.

İstanbul Bronşiti' nin astım ve diğer bronşitlerden farkı
İstanbul Bronşiti bir astım türü olmakla beraber, astımdan en önemli farkı, hırıltı ve nefes darlığı şikayetlerinin olmamasıdır. Bu hastaların akciğer röntgenleri, solunum fonksiyon testleri ve allerjik deri testlerinde de her hangi bir bulgu yoktur.
İstanbul Bronşiti olan hastalarda, bakteri ve virüslerin neden olduğu diğer bronşitlerde olduğu gibi ateş, halsizlik, iştahsızlık… gibi belirtilere de rastlanmaz.

İstanbul Bronşiti' nin nedeni
İstanbul Bronşiti' nin nedeni, bronşların aşırı duyarlı olması, yani bronş hiperreaktivitesidir. Bronşlardaki bu aşırı duyarlılığın nedeni kesin olarak belli değildir, fakat büyük şehirlerimizdeki yoğun trafik ve şehirleşmeden kaynaklanan dış hava kirliliğinin ve ev, okul ve iş yerlerindeki iç ortam hava kirliliğinin ve katkı maddesi içeren hazır gıdaların tüketilmesinin önemli rolleri olduğu düşünülmektedir.

İstanbul Bronşiti' nin daha çok dış ve iç ortam hava kirliliklerinin daha yoğun olduğu kış aylarında ortaya çıkması, hastaların yazın ve İstanbul'dan uzaklaştıklarında şikayetlerinin tümünün kısa sürede kaybolması bu görüşü desteklemektedir.

İstanbul Bronşiti' nin tanısı
İstanbul Bronşiti' nin tanısı aslında kolaydır. Çoğu zaman, hastanın şikayetlerinin dikkatle dinlenmesi ve fizik muayene tanı için yeterlidir. Bulguları tipik olmayan hastalarda akciğer röntgeni, allerjik deri testleri ve solunum fonksiyon testlerinin yapılması gerekebilir.

İstanbul Bronşiti' nin karıştığı hastalıklar
İstanbul Bronşiti, doktorlar tarafından üst solunum yolları infeksiyonları, sinüzit, farenjit, geniz eti, reflü, bronşit, astım, zatürre… gibi pek çok başka hastalıkla karıştırılmaktadır.

**İstanbul Bronşiti' nin tedavisi

**

İstanbul Bronşiti' nin temel tedavisi sprey şeklindeki kortizon ve ağız yoluyla alınan yeni kuşak antihistaminiklerdir. Bu ilaçlar, hastalık belirtileri tamamen geçmiş olsa bile, en az 2-3 ay süreyle kullanılmalıdır.
Hastalık tanısının gecikmiş olduğu bazı hastalara kısa süreli kortizon hapları da vermek gerekebilir. Öksürük kesici şurup ve hapların ise hiç bir yararı yoktur.
Uygun tedavinin geçe başlandığı durumlarda, hastalık kronik bir seyir gösterir ve belirtiler çok uzun süre, bazen yıllarca devam edebilir.

İstanbul Bronşiti' nde antibiyotikler yararlı mıdır?
İstanbul Bronşiti' nde esas olarak antibiyotiklerin yeri yoktur. Benim gördüğüm hastalar içinde hemen hepsi çok çeşitli ve en geniş etkili antibiyotikleri kullanmış, ancak hiç bir yarar görmemişler idi.

Mikoplazma, klamidya… gibi atipik bakterilerin etken oldukları hastalarda, makrolid grubu antibiyotiklere, özellikle de eritromisine iyi cevap alınır.

İstanbul Bronşiti kalıcı bir hastalık mıdır?
İstanbul Bronşiti astım gibi kalıcı bir hastalık değildir. Hastaların çoğu uygun tedavi ile kısa sürede şikayetlerinden kurtulurlar.

İstanbul Bronşiti, bazı kişilerde bir kerelik tedavi ile tamamen geçerken, bazı hastalarda ileriki aylar ya da yıllar içinde belirtiler tekrarlayabilir. Sprey şeklindeki kortizon tedavisinin yeterli süre kullanılmadığı durumda hastalığın tekrarlama ihtimali daha fazladır.

İstanbul Bronşiti, astım gibi kalıtsal bir hastalık değildir ve ailesel özelliği de yoktur.

İstanbul Bronşiti' nden korunmak için neler yapılmalıdır?
İstanbul Bronşiti, bir büyük şehir, yani metropol hastalığıdır. Bu hastalığa yakalanmamak ve hastalığın tekrarlamaması için, ev, okul, işyerleri… gibi yaşanılan yerlerin yoğun trafiğin ve fabrikaların uzağında olması ve kapalı mekanlarda allerjenler, sigara dumanı, kimyasal maddeler, aerosoller… gibi irritan faktörlerden uzak kalınması gerekir.

Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Göğüs Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi

ahmetrasimk@mynet.com