BİZE ULAŞIN
İşten çıkarma yasağı, çalışanlar tarafından takip ediliyor. Koronavirüs pandemisinde 2020 yılında uygulamaya konulan işten çıkarma yasağı, kısa çalışma ödeneğinde yaşanan gelişme sonrası gündeme geldi. Resmi Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile işverenin çalışanını işten çıkarma yasağı, 17 Mart'tan itibaren 2 ay daha uzatılmıştı. İşten çıkarma yasağında henüz yeni bir durum yaşanmadı. 16 Nisan 2020 tarihinde eklenen geçici madde ile işten çıkarma yasağı mayıs ayına kadar devam edecek.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan imzasıyla Resmi Gazete'de yayımlanan kararla, 4857 sayılı İş Kanunu'nda işçilerin iş akitlerinin feshedilmesinin önüne geçilmesine yönelik düzenlemeyi içeren geçici 10'uncu maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında belirtilen sürelerin, 17 Mart 2020 tarihinden itibaren 2 ay daha uzatılması düzenlendi.
İş Kanunu'na 16 Nisan 2020 tarihinde eklenen geçici madde ile iş veya hizmet sözleşmelerinin, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller, iş veya hizmet sözleşmelerinde sürenin sona ermesi, iş yerinin faaliyetinin sona ermesi, işin sona ermesi halleri dışında, 3 ay süreyle işveren tarafından feshedilmesi yasaklanmıştı. Ayrıca geçici maddede işverene, çalışanlarını 3 aylığına ücretsiz izne ayırmasına ilişkin düzenlemeye de yer verilmişti.
SGK'dan yapılan açıklamada, Kovid-19 salgınının istihdam üzerindeki olumsuz etkilerinden çalışanları korumak için 16 Nisan 2020 tarihinden itibaren fesih kısıtı uygulamasının getirildiği, İş Kanunu'nda yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallerin fesih kısıtı uygulamasının istisnaları arasında sayıldığı anımsatıldı.
Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallerin görevin kasten ve sürekli ihmali, mazeretsiz işe gelmemek gibi maddelerin yanı sıra cinsel taciz, küfür, hırsızlık, uyuşturucu madde kullanmak gibi halleri de içerdiği aktarılan açıklamada, bu hallerin tamamında iş akdinin feshi durumunda işten ayrılış işlemlerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimlerinin "29 no'lu kod" üzerinden yapıldığı belirtildi.
BAZI İSTİSNALAR BELİRLENDİ
Fesih yasağı İş Kanunu'ndaki geçici 10. Madde ile uygulanmaya başlanmıştı. Buna göre, hangi kanuna tabi olursa olsun bütün iş sözleşmelerinin işveren tarafından ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller dışında feshi yasaklanmış oldu. Burada da ifade edildiği gibi düzenleme tek istisna olarak işten çıkarmak için yine İş Kanunu 25. Madde'de tarif edilen ahlak ve iyi niyet kurallarına uymamak hallerini kullanabiliyor. Bu şekilde bildirilen ve işten çıkarılan işçi hem fesih yasağına takılmamış oluyor hem de tazminat ve işsizlik maaşı alamıyor.
Ancak burada işverenlerin dikkat etmesi gereken hususlar da bulunuyor. Sadece fesih yasağını delmek için işçiyi ahlak ve iyi niyet kurallarına uymamaktan çıkarırlarsa işçinin arabulucuya gitmesiyle yapılacak denetimde bunu ispatlamak zorunda kalacaklardır.
Eğer ispatlayamazlarsa hem işlemler iptal edilecek hem de idari para cezaları gündeme gelecektir. Buradaki mağduriyetleri gidermek için her bir harekete ayrı kod uygulanması da yönetmelikle düzenlenmiş durumda. Fesih yasağının tek istisnası 25. Madde değil.
Bunun dışında da işten yasağı takılmadan ayrılma sebepleri bulunuyor. Bunlardan birisi de 7252 sayılı yasa ile getirildi ve işyeri ile ilgili. İş yerinin herhangi bir sebeple kapanması ve faaliyetinin sona ermesi de fesih yasağının kapsamı dışında bulunuyor. Dolayısıyla bir işyeri kapanmışsa ya da anlaşılan iş sona ermişse yani belirli süreli işin anlaşılan zamanı dolmuşsa burada fesih yapılabiliyor.
Burada bir şirketin herhangi bir işletmesinin kapanması da orada çalışanlar açısından fesih yasağının kapsamının dışında sayılıyor. Ancak eğer bu şubedeki çalışanlar için başka şubelerde pozisyon varsa oralarda değerlendirme zorunluluğu da var. Bu durumda fesih geçersiz sayılabiliyor.
