İngiliz gazeteleri Boris Johnson'ın bugün AB'ye sunması beklenen Brexit teklifinin detaylarına manşetlerinde yer verdi.
Daily Telegraph gazetesi, teklife göre 2025'e kadar Kuzey İrlanda'da özel bir statü verileceğini yazdı.
Plana göre Birleşik Krallık ile İrlanda Cumhuriyeti arasındaki kara sınırını oluşturan Kuzey İrlanda'da bazı gümrük kontrolleri yapılması gerekecek fakat adada fiziki bir sınır olmayacak. Bu kontroller sınırlar yerine farklı noktalarda yapılacak.
Britanya adasından Kuzey İrlanda'ya giden gıda ve tarım ürünlerinin AB standartlarına uyup uymadığı ise Britanya adasındaki limanlarda yapılacak.
Telegraph bu durumu 'iki ayrı sınır' olarak yorumladı.
Gazeteye göre bu Johnson'ın "son teklifi" olacak, AB kabul etmezse yeni bir müzakere yapılmayacak.
Johnson'ın teklifinde Kuzey İrlanda'nın 2025'e kadar gıda ve endüstriyel ürünlerde AB ortak pazarında kalması ve Birleşik Krallık'ın içindeki gümrük rejiminden farklılaşması öngörülüyor.
"**2025'ten sonrasına Kuzey İrlanda karar verecek**"
2025'ten sonra Kuzey İrlanda'ya ne olacağına ise Kuzey İrlanda Parlamentosu karar verecek. Özerk bölge isterse aynı kuralları uygulamaya devam edecek, istemezse Birleşik Krallık'ın gümrük rejimine dahil olarak AB'nin ortak pazarından çıkacak. Fakat bu durumda İrlanda Cumhuriyeti ile nasıl bir sınır oluşması gerekeceği belli değil.
Johnson'ın teklifinde Birleşik Krallık'ın AB'den 2021 yılında bir serbest ticaret anlaşması yaparak ayrılması planlanıyor.
Johnson'dan önceki başbakan Theresa May de 2021'de bir serbest ticaret anlaşması ile AB'den ayrılmayı planlıyordu. Fakat bir anlaşmaya varılamaması durumunda İrlanda adasında bir sınır oluşmaması için yalnızca Kuzey İrlanda'nın değil bütün Birleşik Krallık'ın AB kurallarını uygulamaya devam etmesi öngörülüyordu.
Böylece hem İrlanda adasında bir sınır oluşmaması hem de Kuzey İrlanda'ya Birleşik Krallık içinde özel bir statü verilmemesi planlanıyordu.
Fakat AB ile varılan bu anlaşma Avam Kamarası tarafından üç ayrı oylamada reddedilmişti.
Johnson'ın planı da Kuzey İrlanda'ya Birleşik Krallık'ın geri kalanından ayrı bir statü vermesi nedeniyle Kuzey İrlanda'daki Birleşik Krallık ile birlik yanlılarının, Johnson'ın azınlık hükümetini dışardan destekleyen DUP partisinin tepkisini çekme ihtimali taşıyor.
Avrupa Birliği'nin Johnson'dan gelecek teklifin üç kurala uyması gerektiği, bunların "tamamen açık bir sınır, adanın iki tarafındaki işbirliğini engellememe ve AB'nin ortak pazarına bir arka kapı açmama" kuralları olduğunu hatırlatan Telegraph Avrupa Editörü Peter Foster, Johnson'ın teklifinin bu üç kuralı karşılayamadığını yazdı.
Foster bu teklife göre Birleşik Krallık'ın 2021'den sonra ya AB'nin ticari kurallarına uymak zorunda kalacağını ya da bu kurallardan kurtulurken Kuzey İrlanda'yı geride bırakacağını savundu.
Foster'a göre AB'nin bu planı kabul etmesi için ortak pazarının bütünlüğüne dair eşi benzeri görülmemiş bir taviz vermesi gerekecek ve Almanya Başbakanı Angela Merkel'in böyle bir karara hazır olup olmadığı bilinmiyor.
Gazete başyazısında, böylesi bir planın Avam Kamarası'nda kabul göreceğinin kesin olmaması durumunda Brüksel'in bir taviz vererek bu tür bir anlaşmaya imza atmasının düşük ihtimal olduğunu yazdı.
Times gazetesi ise AB diplomatlarının Johnson'ın bir "kamikaze planıyla" ortaya çıktığını ve amacının anlaşmasız Brexit durumunda sorumluluğu üzerinden atmak olduğunu söylediğini aktardı.
Times Politika Editörü Oliver Wright ve Bruno Waterfield, Avrupa Birliği'ne bugün sunulacak planın inceleneceğini ve AB tarafından uygulanamaz bulunması durumunda hafta sonuna kadar reddedileceğini yazdı.
AB teklifi değerlendirmeye alırsa, müzakere için geriye çok kısa bir zaman kalacak.
17 Ekim'deki AB liderler zirvesi öncesinde iki tarafın bir anlaşmaya varmış olması gerekecek.
Bu da müzakereler için 10 günlük bir süre kalacağı anlamına geliyor.
Gazeteye konuşan bir AB diplomatı "27 AB ülkesinin, bu planın İngiltere Avam Kamarası'nda kabul göreceğinden emin olmadan böyle bir planı kabul edebileceğini kesinlikle düşünmüyorum" dedi.
i gazetesinin politika editörü Jane Merrick, teklifin AB'ye iletilmesiyle eşzamanlı olarak Avam Kamarası'nda da milletvekilleriyle paylaşılacağını aktardı.
Merrick, bu planın Avam Kamarası'ndaki muhalif partilerin yanı sıra Muhafazakar Parti içindeki muhaliflerden de destek almasının zor olduğunu yazdı ve ekledi:
"İrlanda Başbakanı Leo Varadkar İrlanda adasında herhangi bir yeni gümrük kontrolü altyapısı kurulmasına karşı olduğunu söyledi."
Gazete İngiltere ilk defa bir Brexit kaynaklı psikoz vakasının da kayıtlara geçtiğini aktardı.
Jemma Crew'un aktardığına göre 40'lı yaşlardaki bir erkek olan hastanın akıl sağlığı Brexit referandumundan sonra hızla kötüleşti.
Irk kökenli şiddet olaylarından endişe duymaya başlayan ve Britanyalı olmaktan utandığını söyleyen hasta, halüsinasyonlar görmeye ve takip edildiğini düşünmeye de başladı.
Hastasının durumunu British Medical Journal Case Reports dergisine yazan Dr. Mohammad Zia Ul Haq Katshu, "Politik olaylar majör psikolojik stres kaynaklarına dönüşebilir" uyarısında bulundu.
