Kamu denetçiliği yasa tasarısı kanunlaştırıldı
ANKARA (İHA) - TBMM Genel Kurulu'nda kamuoyunda 'Ombudsmanlık' olarak bilinen Kamu Denetçiliği Kurumu kurulmasını öngören tasarının görüşmeleri tamamlandı.
Tasarı aynen kabul edildi. Oylamaya 263 milletvekili katılırken 213 milletvekili 'Kabul', 49 milletvekili 'Red' ve 1 milletvekili de 'Çekimser' oy kullandı. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle tasarının 15 maddesini veto etmişti.
Tasırının yasalaşmasının ardından TBMM Başkanvekili Nevzat Pakdil, Tohumculuk Kanunu'nun görüşüleceğini duyurdu. Ancak komisyon oturmadı. Bunun üzerine AB 9 Uyum Yasası'ndan 2'si komisyonda olduğu ve Genel Kurul'da ele alınamayacağı ve 1 Ekim tarihinde de yeni yasama yılı açılacağı için Gerel Kurul çalışmalarını bitirdi.
Yasaya göre Kamu Denetçiliği Kurumu, idarenin işleyişiyle ilgili şikayetleri, idarenin her türlü eylem, işlem, tutum ve davranışlarını, insan haklarına saygı, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden inceleyecek, araştıracak ve idareye önerilerde bulunacak. Kurum, TBMM Başkanlığı'na bağlı, kamu tüzel kişiliğine sahip, özel bütçeli olacak ve merkezi Ankara'da bulunacak. Kurum, gerekli gördüğü yerlerde büro açabilecek.
Başdenetçilik ve kuruldan meydana gelecek kurumda; 1 başdenetçi, en fazla 10 denetçi, genel sekreter, uzman, uzman yardımcıları görev yapacak. Kurum, başdenetçi tarafından yönetilecek. Başdenetçi, başdenetçi vekili ve denetçilerden oluşacak Kamu Denetçiliği Kurumu, kanunun uygulanmasına ilişkin yönetmelikleri çıkaracak, yıllık raporları ve gerek gördüğü konularda özel rapor hazırlayacak.
Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler ile re'sen imzaladığı karar ve emirler, yargı faaliyetlerine ilişkin işlemler ile yargı mensuplarının işlem ve eylemleri, TSK'nın salt askeri hizmete ilişkin faaliyetleri, yasama yetkisinin kullanılmasına ilişkin işlemler, kurumun görev alanı dışında olacak. Başdenetçi ve denetçiler, 5 yıl süreyle görev yapacak.
Kuruma, gerçek ve tüzel kişiler başvurabilecek. Yabancıların başvurusu, karşılıklılık esasına bağlı olacak. Başvuru, dilekçe ile yapılacak, belli bir konuyu içermeyen başvurular incelenmeyecek. Kuruma illerde valilikler, ilçelerde kaymakamlıklar aracılığıyla da başvuru yapılabilecek. Kuruma, inceleme ve araştırma konusuyla ilgili istediği bilgi ve belgeler, 30 gün içinde verilecek. İnceleme ve araştırma için başdenetçi veya denetçiler, bilirkişi görevlendirebilecek. Kurum, inceleme ve araştırmasını, başvuru tarihinden itibaren en geç 6 ay içinde sonuçlandıracak.
Kurul, her takvim yılı sonunda faaliyet ve önerileri kapsayan raporunu, Karma Komisyon'a sunacak. Komisyonun, TBMM Başkanlığı'na gönderdiği rapor, Genel Kurul'da görüşülecek. TBMM bütçesine, kurum için ödenek konulacak. Başdenetçi, denetçi, genel sekreter, uzman ve uzman yardımcıları ve diğer personel, siyasi partilere üye olamayacak; görevleri süresince, resmi veya özel görev alamayacak, ticaretle uğraşamayacak. Başdenetçi ve denetçilerin görevleri nedeniyle bir suç işlediklerinin öne sürülmesi halinde, haklarında ceza soruşturması ve kovuşturması yapılabilmesi, TBMM Başkanlığı'nın iznine bağlı olacak. Genel sekreter, uzman ve uzman yardımcılarının görevleri nedeniyle bir suç işlediğinin ileri sürülmesi halinde ise ceza soruşturması ve kovuşturması yapılabilmesi, başdenetçinin izniyle gerçekleşecek.
Kanunun kuruma başvuru ve yapılacak işlemlerle ilgili maddesi 1 Ekim 2006'da, diğer maddeleri ise 1 Temmuz 2007'de yürürlüğe girecek. Kanun hükümleri, mahalli idarelerin eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışları hakkında kanun bütünüyle yürürlüğe girdikten 1 yıl sonra Meclis ve Bakanlar Kurulu'nca uygulanacak.
