Kayıtdışına Karşı Işveren Denetlenecek

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Daire Başkanı Yakup Süngü, yılda 1,5 milyon iş yerini denetlemeyi hedeflediklerini belirterek, "Bu da şu demektir, her işveren her an denetlenebilir" dedi.

Süngü, Gaziantep'te katıldığı bir program sonrasında, AA muhabirinin "kayıt dışı istihdamla mücadele" konusundaki sorularını yanıtladı.

Türkiye'de kayıt dışı istihdam oranın sosyal güvenlik reformundan önce, 2003-2004'lerde yüzde 53 civarında olduğunu belirten Süngü, reform kapsamında yapılan çalışmalar sonucunda bu oranın yüzde 37'lere kadar düşürüldüğünü bildirdi.

Kayıt dışı istihdamla mücadele kapsamında yürüttükleri bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmalarına da değinen Süngü, bu konuda binlerce toplantı, seminer ve eğitim düzenlediklerini belirtti.

Gelişmiş ülkelerde kayıt dışı istihdam oranın yüzde 15'ler civarında olduğunu aktaran Süngü, "Bizim de 2023 hedefimiz kayıt dışı istihdam oranını yüzde 15'e düşürmek" dedi.

Süngü, kayıt dışı istihdam oranını düşürmek için sosyal güvenlik hizmet kalitesini yükselttiklerini ifade ederek, "Çünkü primi yatırdığınızda karşılığında hizmet istiyorsunuz. Eskiden kuyruklar, hizmetin aksaması, memnuniyet düzeyinin düşük olması nedeniyle kayıt dışı istihdam yaygınlaşıyordu. Şu anda hizmetler cazip hale gelince, insanlar bu hizmeti almak için daha fazla fedakarlık yapıp kayıt için de çalışıyorlar" diye konuştu.

60 kurumla veri paylaşımı yaptıklarını bildiren Süngü, bir kişinin başka bir kurumda çalıştığının ortaya çıkması halinde kayıt dışı olanları sigortalı kapsamına aldıklarını kaydetti.

-"Her işveren her an denetlenebilir"

Süngü, denetime de büyük önem verdiklerini ifade ederek, daha önce denetim işini yoklama memurlarının yürüttüğünü hatırlattı.

Bu yoklama memurlarının 2011 yılında denetmen olduklarını ve 672 olan denetmen sayısını geçen yıl bin 500'e çıkardıklarını söyleyen Süngü, şöyle devam etti:

"Önümüzdeki yıl denetmen sayısını 2 bine çıkaracağız. Bunlar iş yerleri ve sektörleri sürekli denetleyecekler. Kayıt dışı işçi çalıştıran hem ceza alacak hem işçinin primi kendisinden alınacak hem de bir yıl boyunca teşvikten yararlanamayacak. Bunlar çok ağır müeyyideler. Bu nedenle kişilerin gelecekte mağdur olmamaları için bu hususa dikkat etmeleri gerek."

Süngü, daha önce iş yerlerinin sadece mali mevzuatına bakan "Maliye"deki 10 bin yoklama memurunun artık sigorta mevzuatına da baktıklarını bildirdi. 2013'den sonra denetimlerin "ortak" hale geleceğini belirten Süngü, şunları kaydetti:

"2013'ten sonra Maliye'nin denetim elemanları bizim denetimimizi, biz de Maliye'nin denetimini yapmış olacağız. Denetimler ortak hale gelmiş olacak. Yıllık yaklaşık 1,5 milyon iş yerini denetlemeyi hedefliyoruz. Bu da şu demektir, her işveren her an denetlenebilir. Zaten primlerin maliyetini düşürdük, teşvikleri getirdik. Hizmetimiz de oldukça niteliklidir. Gerçekten bağladığımız maaşa, sunduğumuz hizmete göre maliyetimiz uygundur. Teşviklerden mahrum kalmamak için sigortalı çalışın, sürekli hakkınızı takip edin. Tüm çalışanlarımıza, 'eğer sigortasız çalışıyorsanız, ücretiniz gerçeği yansıtmıyorsa 'Alo 170' hattını arayın' diyoruz."

-Kayıt dışının yoğun olduğu sektörler

Süngü, kayıt dışı istihdamın özellikle inşaat ve tekstil sektöründe yaygın olduğunun bilindiğini, tarım sektöründe ise bu oranın yüzde 80'ler dolayında olduğunu ifade ederek, bunun da özel olarak çalışılacak bir konu olduğunu bildirdi.

Süngü, hizmet ve sanayi sektöründe ise kayıt dışı istihdam oranının yüzde 25-27 civarında olduğunu aktardı.

Daha önce futbolcuların yüzde 80-90'ının gelirinin asgari ücretten bildirildiğini hatırlatan Süngü, "Yaptığımız çalışma sonucunda bunların yüzde 90'ını tavan olan asgari ücretin 6,5 katına yükselttik. Sadece bilgilendirerek, konuşarak, toplantı yaparak, rehberlik ederek bu hale getirdik" diye konuştu.