BİZE ULAŞIN
Samed Aydın SUN/KAYSERİ, (DHA)- TÜRKİYE'nin ilk Robotik ve Dijital Gen Bankası, Erciyes Üniversitesi (ERÜ) Genom ve Kök Hücre Merkezi'nde (GEN-KÖK) kurulacak. GEN-KÖK Müdürü Prof. Dr. Yusuf Özkul, 'Erciyes Doku ve Kordon Kanı Bankası Projesi' kapsamında 1 milyon gen kapasitesi ile kurulacak 'Biyo bankalama' sistemi ile Türkiye'nin genetik hafızasını oluşturacaklarını söyledi. Prof. Dr. Özkul,Türkiye'nin yıllardır çok yüksek oranda sığınmacı kabul ettiğini ve bu durum sonrası ülkedeki 'Gen havuzunun' değiştiğini ifade etti
ERÜ'de 2012 yılında kurulan, genetik ve kök hücre alanlarında Türkiye’nin en büyük araştırma merkezi olarak bilinen Genom ve Kök Hücre Merkezi'nde (GEN-KÖK), Kalkınma Bakanlığı ve Orta Anadolu Kalkınma Ajansı (ORAN) desteğiyle toplam maliyeti 15 milyon TL olan Türkiye'nin ilk ve tek Robotik ve Dijital Gen Bankalama sistemi kurulacak. 'Eksi 80' sistemi ile kurulacak olan proje sonrası 1 milyon insanın DNA, RNA ve proteinden oluşan gen verisi depolanacak. Gen merkezi sayesinde, bilim insanları her türlü hastalığın araştırmasını yapabilecek. GEN-KÖK Müdürü Prof. Dr. Yusuf Özkul, " Biyo bankalarınız sizin materyallerinizi oluşturur. Bir hastalık düşünelim her 100 bin kişide bir gözüküyor. Siz de araştırmacı olarak bu hastalığın nedenlerini araştırıyorsunuz. 100 bin kişiyi bulabilmek için 1 milyon kişiyi bulmanız gerekiyor. Biz bunların yerine bu sistemi kurarak aynı gün içinde veri akışı sağlayarak rakiplerimize göre bir adım öne geçmek istiyoruz" dedi.
'TOPLUMA YENİ OYUNCULAR GİRİYOR'
Türkiye'nin gen hafızasının sürekli değiştiğine ve toplum hayatına yeni oyuncular girdiğine de vurgu yapan Prof. Dr. Özkul, "Toplumlar sürekli değişiyor. Yeni oyuncular giriyor. Bundan 20 yıl önce herhangi bir cep telefonu yoktu ama şu an var. Mikrodalga yoktu ama artık hayatımızda. Yeni metotlar ve yeni cihazlar hayatımıza giriyor. Bu cihazların uzun vadede topluma verdiği zararı ya da hasarı ölçmek veya incelemek isterseniz toplumun datasının elinizde olması gerekiyor. Bir cihaz çıkıp çıkmadan önce de cihaz çıktıktan sonra da yenisiyle karşılaştırmanız gerekiyor" diye konuştu
'TÜRKİYE'NİN SAĞLIKLI VE NORMAL GEN HAFIZASINI OLUŞTURACAĞIZ'
GEN-Kök bünyesinde kurulacak olan tesisin ilk etapta 6 milyon TL'lik bütçe ile kurulacağını ancak global anlamda tam anlamıyla hizmete girdiğinde ise tesisin 15 milyon TL'ye mal olacağını sözlerine ekleyen Müdür Özkul, konuşmasını şöyle sürdürdü:
"Kalkınma Bakanlığı ve ORAN'dan çok büyük bir bütçe aldık. Bütçenin yüzde 25'ini de üniversite karşılayacak. Türkiye'nin sağlıklı ve normal gen hafızasını oluşturacağız. Normalleri de toplayacağız. Çünkü normalleri toplamazsanız, toplumun ne kadar değiştiğini anlayamazsınız. Topladığımız verileri de belirli kurallar çerçevesinde araştırmacıların kullanımına sunacağız. Veri toplamaya, araştırıcılara verdikten sonra yeni örnekler toplayarak, devam edeceğiz. Bankacılık sistemi gibi hem mevduat alacağız hem de kredi vereceğiz. Bu araştırmalar sonucu aşı geliştirebilir, yeni markalar üretebilir, toplumdaki genetik değişikliği ortaya çıkarabilirsiniz."
'SIĞINMACILARLA BİRLİKTE TOPLUMUN GEN YAPISI DA DEĞİŞİYOR'
Türkiye'nin yıllardır çok yüksek oranda sığınmacı kabul ettiğini ve bu durum sonrası ülkedeki 'Gen havuzunun' değiştiğini de belirten Prof. Dr. Özkul, "Türkiye çok yüksek oranda sığınmacı aldı. Yıllardan beri ülkemize, İran, Suriye, Irak ve Afganistan'dan misafirler kabul ettik ve etmeye de devam ediyoruz. Bu durum bizim gen havuzumu değiştiriyor. Topluma yeni genler giriyor. Bir havuz içine yeni genler giriyor. Genlerin gelecekte neler getirebileceği, hangi hastalıklara yatkın ya da davetiye çıkarabileceklerini, hangilerine dirençli olabileceğini önceden ön görmeniz gerekiyor. Bu biyo bankalamanın diğer özelliği de toplumu incelemektir. Kırılma noktalarını, hastalıklara yakalanma risklerini öngörüp, önlem alabilmektir. Geleceğin şekillendirilmesi açısından çok önemlidir" ifadelerine yer verdi.
'Biyo Bankalama' sisteminin üretim aşamasında olduğunu da söyleyen Özkul, "Programda bir aksaklık olmazsa, muhtemelen Ekim ayının sonu gibi gelecek ve Kasım ayının sonunda da ilk kez kullanmaya başlayacağız" diyerek sözlerini noktaladı.
FOTOĞRAFLI
