Kiminin çöpü, kiminin umudu

Sam Olukoya

BBC, Yelwa

Nijerya'nın Yelwa köyünde, ülkede çöpe atılmış plastik şişelerden yapılan ilk evi turistlerin ilgi odağı.

Aralarında hükümet yetkilileri ve kabile liderlerinin de bulunduğu yüzlerce kişi, ülkenin kuzeyinde sevilen bir mimari form olan yuvarlak evin plastik şişelerden yapılmış duvarlarını görmeye geliyor.

Kumla doldurulmuş şişeler yan yana, üst üste konulmuş ve çamurla birbirine yapıştırılmış.

Eyalet başkenti Kaduna'dan sırf evi görmek için gelen esnaf Nuhu Dangote, "Plastik şişelerden yapıldığını duyduğumda çok şaşırdığım için, evi kendi gözlerimle görmeye geldim. Pazarda görünce büyüleneceğimi söylediler" diyor.

"Tüm dünya gelip buna bir göz atmalı" diye de ekliyor.

Evin asıl güzelliği, plastik şişelerin yuvarlak alt kısımlarının birlikte çok hoş bir görüntü oluşturması.

Ama yapanlar için asıl önemli olan evin çevreye olan yararları.

Yunan bir işadamı ve çevreci tarafından bağışlanan arsada böyle 25 ev yapılacak ve daha sonra kiralanacak.

Ucuz, çevre dostu, dayanıklı

Bir yatak odası, bir oturma orası, banyo, tuvalet ve mutfaktan oluşan her bir evde 7.800 plastik şişe kullanıldığı tahmin ediliyor.

"Şişe tuğlalar" ilk olarak dokuz yıl önce Hindistan, Güney ve Orta Amerika'da kullanıldı.

Normal tuğlalara göre maliyeti düşük ve çevre dostu olduğu görüldü.

Nijerya Yenilenebilir Enerji Geliştirme Birliği'nden Yahaya Ahmed, şişe evlerin tuğla ve betondan yapılan benzer bir evin üçte birine mal edildiğini tahmin ediyor.

Ayrıca daha da dayanıklı.

Ahmed, "Şişe içindeki sıkıştırılmış kum tuğladan 20 kez daha güçlü. Bu şekilde üç katlı bir bina bile yapmayı düşünüyoruz" diyor.

Şişe evler Nijerya'nın sıcak iklimine de çok uygun.

Kurşun geçirmez

Çünkü kum, sıcağı engelliyor ve odaların serin kalmasını sağlıyor.

Ayrıca sıkıştırılmış kum sayesinde kurşun geçirmiyor.

Bu, kuzey Nijerya'nın daha istikrarsız kesimleri için çekici bir özellik olabilir.

Binanın temeline, dayanıklı olması için beton dökülüyor.

Ayrıca kum sıkıştırılabilmesi için elekten geçiriliyor.

Şişe ev yapımını öğrenen Dolly Ugorchi, "Kumu elekten geçirip taşları çıkarmanız gerekiyor. Aksi takdirde iyi olmuyor ve kum şişenin ağzından geçmiyor." diye açıklıyor.

Bazılarıysa evin yapımında harcanan kum miktarından kaygılı.

Güneydeki Lagos kentinden duvar ustası Mumuni Oladele, "Bu şekilde ev yapımı kuma talebi artıracak ve fiyat yükselecek diye kaygılanıyorum." diyor.

Pazar araştırma şirketi Zenith International'a göre Nijerya'da su çoğunlukla küçük plastik torbalarda satılıyor.

Ancak şişelenmiş su pazarının da büyüdüğü ve şu an suyun yüzde 20 ila 25'inin şişelenmiş halde satıldığı belirtiliyor.

Gençlere umut kapısı

Yani, atılmış plastik şişeler Nijerya'da aranan bir şey.

Yiyecek, içecek saklamada, ya da seyyar satıcılar tarafından yerfıstığı gibi ürünlerin satılmasında kullanılıyor.

Bu evlerin yapımında kullanılan plastik şişeler, oteller, restoranlar ve büyükelçiliklerden toplanıyor.

Projeyle, okula gidemeyen çocukları sokak yaşamından koparılması da umuluyor.

Ev yapımında çalışan 15 yaşındaki Şehu Osman, "Dilencilik yapmak istemiyorum. Çalışmak ve para kazanmak istiyorum. Bu yüzden de bu işte çalışıyorum" diyor.

25 evin tamamlanmasından sonra, Yenilenebilir Enerji Geliştirme Birliği bir de, Şehu gibi çocukların gidebilecekleri bir okul inşa etmeyi planlıyor.