Kolombiyalı kadın grubuna BM mülteci ödülü

Arturo Wallace

BBC Mundo, Buenaventura

Kolombiya'nın Buenaventura kentinde kadın hakları için mücadele etmek tehlikeli bir iş. Bunu Gloria Amparo Arboleda'dan daha iyi bilen biri de yok.

2010 yılından beri şiddet, cinsel taciz ve zorunlu göç olaylarından sağ kalabilenlere destek olmak üzere bir grup gönüllünün oluşturduğu Butterflies with New Wings**(Yeni Kanatlanmış Kelebekler)** grubunun kurucu üyelerinden olan Arboleda, "Burada şiddeti kınamak tehlikeli bir iş" diyor.

"Ama birinin de bunu yapması gerek. Burada, mücadele edip etmeme konusunda hayatınızı tehlikeye atıyorsunuz. Mücadele ederken ölmek daha iyi" diye de ekliyor.

Yaraları sarmak...

Gloria Amparo Arboleda, yaşananlardan abartılı bir dram havası yaratma peşinde değil.

Kolombiya'nın Büyük Okyanus kıyısındaki en büyük limanı Buenaventura, aynı zamanda en büyük şiddet olaylarının yaşandığı, en tehlikeli kentlerinden biri.

Ve bu yıl, Butterflies with New Wings grubunun 120 gönüllüsünün yürekli çalışmaları, saygın Nansen Mülteci Ödülü'ne değer bulundu. Birleşmiş Milletler her yıl mülteciler, iç göç mağdurları veya devletsiz insanlar adına olağanüstü insanî çalışma yürüten kişi veya gruplara bu ödülü veriyor.

BM Mülteciler Yüksek Komiseri Antonio Guterres, 29 Eylül tarihinde gruba verilecek ödülü açıklarken yaptığı konuşmada, "Bu kadınlar hergün, Buenaventura'daki kadın ve çocukların yaralarını sarmaya çalışıyor. Bunu yaparken de, kendi hayatlarını tehlikeye atıyor. Bu insanların yürekliliği tarif edilemez." dedi.

50 yıldır ülkedeki iç çatışmaların etkilerinin yaşandığı Buenaventura'da binlerce iç göç kurbanı aile, korkunç koşullar altında hayatlarını sürdürmek zorunda.

Buenaventura'yı çevreleyen kırsal kesimde, Kolombiya'nın en büyük sol eğilimli isyancı grubu Farc, hâlâ büyük etki sahibi. Ve durumu daha da kötüleştiren şey, eski sağcı milis grupları arasında toprak, uyuşturucu kaçakçılığı yolları ve haraç toplama konusunda kontrolü ele geçirmek için, kanlı bir mücadele başlamış olması...

Başlıca hedef, kadınlar

Butterflies with New Wings'in bir diğer kurucu üyesi Mery Medina, Buenaventura'daki şiddet olaylarının son zamanlarda korkunç bir düzeye çıktığını anlatıyor.

"Belli kişilerin öldürülmesi, ortadan kaybolması, insanların uzuvlarının kesilmesi gibi birçok olaya tanık oluyoruz. Ve her zaman, olan bitenlerin kurbanı kadınlar... Ya kendileri bu saldırılara hedef oluyor, ya da kocaları, oğulları veya torunları..." diyor.

Kolombiya hükümeti bundan beş ay önce, kentin birçok sorunuyla başetmek için özel bir birim kurdu.

Ancak kentte yaşayanlar, artan polis sayısına ve askeri güçlere, birçok kişinin tutuklanmasına ve resmi makamlara duyurulan ölüm ve kayıp sayısının azalmasına rağmen, bölgedeki güvenlik olgusunun fazla değişmediğini söylüyor.

Korku iklimi

Buenaventura'da Katolik Kilisesi'nin toplumsal çalışmalarını yöneten rahip Jhon Reina, "Fazla değişen birşey olmadı. Güvenlik kuvvetleri sorunlu mahalleleri kontrol edemiyor. İnsanlardan hâlâ haraç toplanıyor, insanlar yine ortadan kayboluyor veya uzuvları kesiliyor." dedi.

Halkın, yasa dışı grupların hâlâ kenti kontrol altında tuttuğuna inandığını belirten Reina, "Korkuları kaybolmakta olan insanlar, yeniden korku içinde yaşamaya başladı. Yasa dışı gruplara karşı da birşey söyleyemiyorlar." diyor.

Rahip Reina, yerel yetkililerin büyük reklamını yaptığı azalan suç rakamlarının, aslında halk arasındaki korkudan kaynaklandığına inanan tek kişi değil.

Adlî zabıtada çalışan Jose Quinones de, BBC'ye durumu değerlendirirken, "Ortadan kaybolanların sayısının 41'den 25'e indiği doğru. Ama bana öyle geliyor ki, insanlar kayıplarını haber vermiyor. Kayıp insan sayısı her an yeniden yükselebilir." diyor.

Cinsel şiddet silahı

Bölge halkını korkutup kontrol altına almak için, sık sık kadına yönelik cinsel şiddet, bir silah olarak kullanılıyor ve bu tür suçlar pek ender olarak yetkililere aktarılıyor.

Gloria Amparo Arboleda, "Cinsel tacize veya tecavüze hedef olmuş çok sayıda kız var. Gruplar bütün toplum üzerinde kuvvet tesis etmek ve can yakmak için bunu bir silah olarak kullanıyor." diyor ve cinsel saldırıların kurbanlarını savunmak için konuşanların da saldırganların gazabına uğrama tehlikesiyle yüzyüze olduğunu belirtiyor.

İşte bu yüzden de, Butterflies with New Wings grubu, kadınlar arası dostane sohbetlerin ustası olmuş. Bu yolla güven duygusu sağlanıp olabilecek en az riskle kurbanlara ulaşılmaya çalışılıyor.

Arboleda, "Herşey birbirimizi kollamaya gelip dayanıyor. Birbirimizi destekliyoruz, tavsiyelerde bulunuyoruz, dinliyoruz, dostlukla destek veriyoruz." diyor.

Gloria Amparo Arboleda ile birlikte çalışan Maritza Asprilla, gönüllü grubun, Nansen Ödülü'yle birlikte gelen 100 bin dolarlık ödülü, muhtaç kadınlara barınak inşa edilmesi için kullanmayı düşündüğünü belirtiyor.

"En az 10 büyük odalı koca bir ev inşa etmeyi hayal ediyoruz. Burada kadınlar destek alacak, hayatlarında yardımcı olacak yeni işler için eğitim görebilecek, haklarını öğrenecek." diyor Asprilla.

Maritza Asprilla, ödülün taşıdığı anlamın, çok daha büyük olduğunu, sadece Buenaventura kadınlarının değil, tüm dünya kadınlarının ödüllendirilmiş olduğunu söylüyor.