BİZE ULAŞIN
Kamerun’da nesillerdir uygulanan bir gelenek olmasına rağmen mülteci kampındaki anneler kızlarını cinsel saldırıdan korumak için böyle bir yönteme başvurduklarını söylüyor.
Doğum günleri çocuklar için çoğunlukla kutlama anlamına gelir. Ancak Nijerya'ya kaçmak zorunda kalan Kamerunlu mülteci kız çocukları için ise bu gün çok daha farklı bir anlama geliyor.
Kampta küçük kızlar 10 yaşına bastıklarında memeleri kızgın demirle dağlanıyor.
Nijerya’da yaşan Kamerunlu bir göçmen olan Mirabel, on yaşına geldiğinde memeleri annesi tarafından dağlanıyor.
Her sabah, yaşadıkları yer olan Ogaja’da, komşularından birisi Mirabel’i, annesi memelerine sıcak tokmağı bastırırken tutmakla görevli oluyor.
Bu işlem genç kızın meme gelişmesi durana kadar aylar hatta yıllar sürebiliyor.
“Memelerimin yerine ateş koyuyormuşsunuz gibi hissettiriyor” ifadelerini kullanan Mirabel, ilk günden beri acısının geçmediğini söylüyor.
Annesi Angela, kızının duyduğu acının ve rahatsızlığın, genç kızların erkekler tarafından taciz ve tecavüze uğrayarak duyduğu acıdan çok daha az olduğunu dile getiriyor. Angela, tamamen kızının erkekler tarafından perişan bir hale getirilmemesine odaklanmış durumda.
“Ben sadece kızımın, etraftaki erkekler tarafından bir hedef haline gelmesini istemiyorum” diyen anne Angela, “Buradaki erkeklerin küçük kızların peşine düşmeyi sevdiklerinin farkındayım” diye ekleyerek endişelerini dile getiriyor.
Katar merkezli haber ajansı Al Jazeera’nın konuştuğu birçok aile, mülteci olan genç kızları savunmasız bir konumda olduğu için memelerini dağlamaya karar verdiklerini söylüyor. Ancak anavatanları Kamerun’da genç kızların memelerinin dağlanması ise nesillerdir uygulanan bir gelenek haline geldiği bilinen bir gerçek.
Dağlama işleminin kökeni bilinmese de Kamerunda memeleri dağlanmış birçok kadın bulunuyor. Kamerun'da cinsiyet eşitliği alanında çalışmalar yapan sivil toplum örgütü GeED (Gender Empowerment and Development) tarafından yapılan bir araştırmaya göre annelerin yüzde altmışı bu geleneği devam ettiriyor.
BM açıklamasına göre 3.8 milyon kadını etkilemesine rağmen memelerin dağlanması en az bildirilen suçlardan biri.
Cross River eyaletinde olan birçok mülteci gibi Mirabel ve Angela da Nijerya‘daki sonra güneybatıdaki Kamerunlu kasabası olan Akwaya’ya kaçtılar. İngilizce konuşma yanlılarının çıkardığı fikir ayrılığından 500.000 insanın kendi evlerinde, insani bir kriz yarattı.
Birleşmiş Milletler Mülteci Ajansına göre Nijerya, Kamerun’dan gelen elli binden fazla mülteciye ev sahipliği yapıyor.
Angela ve kızı binlerce mülteciye katılarak Ogoja’ya, Şubat 2018’de gelmişler. Adagom ve Okende’de kendilerine bir sığınak bulmuşlar fakat burası diğer multeciler tarafından birçok cinsel saldırının ve tecavüzün kadınları tarafından bildirildiği bir yer.
“Bugünlerde, size cinsel ilişki teklif eden bir adamla karşılaşmadan evinizden dışarı adım atmanız bile mümkün değil” diyor on yedi yaşındaki Queen.
Adagom ve Okende’de yaşayan, sayıları on ikiden fazla olan Kamerunlu kızlar, düzenli olarak erkekler tarafından cinsel tacize uğradıklarını anlattılar.
“Kendime ped alabilmek için paraya ihtiyacım oluyor fakat topluluk içinde herhangi bir erkeğe bunu sormaya gittiğimde daha ona doğru yürür yürümez bana dokunmaya başlıyor” diyen on altı yaşındaki Lydia, böyle bir durumdan hemen oradan koşarak kaçtığını söylüyor.
On üç yaşındaki kızlarının güvenliğinden endişe eden Helen ve kocası, kızları bir erkeğin onu uygunsuz bir şekilde dokunduğunu söyler söylemez, memelerini dağlamaya karar vermişler.
“Yaşadığı rahatsızlıktansa bizim kararımızla yüzleşmesi daha kolay oldu” diyen Helen, “Bunu onun iyiliği için yapıyoruz” diyerek verdikleri kararı savunuyor.
Ailelerin bu kararlarına rağmen, Caprecon Geliştirme ve Barış Girişiminde kıdemli koruma uzmanı olan Salome Gambo “Yaptıkları şeyin sonuçları çocukları ciddi zararlar verirken çeşitli komplikasyonlar da olabilir. Bunun yerine ailelerin kızlarını cinsellik konusunda eğitmeyi tercih etmeleri gerekiyor” diyerek durumla ilgili endişelerini dile getiriyor.
Mülteci aileler kızlarının bulunamamasından korkuyorlar. Kadın mülteciler ve Nijerya’daki diğer yerlerinden edilmiş insanlar cinsel tacize ve tecavüze uğramak konusunda yüksek riskli gruptalar. BM, “hayatta kalma seksi” yapan kadınların bu konuyla ilgili farkındalıklarının yüksek olduğunu dile getirdi. Hayatta kalma seksi (Survival sex) araştırmacılar tarafından yaşamın idamesi için kadınların ve genç kızların seks işçiliğine zorlandığı durumlarda kullanıyor. Kamplarda kalan kadınlar arasında bu duruma rastlanıyor. Bu nedenle kavram insani yardım çalışanları tarafından da kullanıyor.
İstihdam alanındaki eksiklikler kadınlar için daha büyük sorun teşkil ediyor. Kampta kayıtlara geçen az sayıda fuhuş vakası olmasına rağmen BM yetkilileri çoğu olayın bildirilmediğinden ya da kampta yaşayanlar tarafından çözüldüğünden endişe ediyor.
Fakat kendi evlerinde bile, Kamerunlu kızlar, erken evlilik ve hamilelik riskiyle karşı karşıyalar. UNICEF’e göre, 2008 – 2014 yılları arasında Kamerunlu kızların yüzde on üçü daha 15 yaşındayken evlendiler. Evlenenlerin yüzde on sekisi ise daha sadece on sekiz yaşındaydı. Kamerun Sağlık Konseyinden edinilen verilere göre, hamileliklerin yüzde yirmi beşi daha henüz öğrenci olan kızlardan oluşuyor. Yüzde yirmizi ise hamile kaldıktan sonra okullarına geri dönmüyor.
Mülteci olarak yaşayan birçok Kamerunlu aile, kızları için korktukları için dağlama işlemini tercih ettiklerini söyleseler de bu işlem aynı zamanda toplumsal bir beklentiye de dönüşmüş durumda.
Kampta yaşayan kız çocuklarından biri olan Pamela diğer iki arkadaşının yaşadıklarını görünce yalnız kaldığını hissettiğini aktarıyor. Küçük kız korksa da durumu kabullenmiş görünüyor ve "Ben de diğerleri gibi bunu yaptırmak zorundayım" ifadelerini kullanıyor.
Ancak ister Kamerun’da ister başka bir yer de olsun, aktivistler, bunu yapanları, kızlarınn fiziksel ve psikolojik durumları konusunda uyarıyor.
Bu uygulamanın mağdurlarına danışmanlık yapan Gambo “Kızlar meme kanseri gibi hastalıklar konusunda risk altındalar. Vücutlarındaki yara izleri yüzünden fiziksel ve psikolojik durumlarının alacağı zarardan bahsetmiyoruz bile” ifadelerini kullanıyor. Danışman aileleri de bu uygulamaya son vermeleri konusunda uyarıyor.
