BİZE ULAŞIN
Gaziantep, Şanlıurfa ve Diyarbakır, Temmuz ayı başından itibaren Türkiye'de koronavirüs vaka sayısının en çok arttığı beş il arasında.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca da, son bir aydır yaptığı birçok açıklamada Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin bu üç büyük şehrinde artan vaka ve yoğun bakım hasta sayısına dikkati çekerek uyarılarda bulunuyor.
Bu illerde görev yapan hekimler BBC Türkçe'ye, Kurban Bayramı'nın etkisinin ise bir haftaya kadar belli olacağını ve vaka sayısının daha da artmasının beklendiğini söylediler.
Sağlık çalışanlarının artan iş yükü, tükenmişlik ve yorgunluk hali hekimlerin dikkat çektiği konuların başında geliyor.
BBC Türkçe'ye konuşan Gaziantep Tabib Odası Başkanı Doktor Ayşegül Ateş Tarla, son durumu vatandaşın uyarıları dikkate almamasına yormanın, işin kolayına kaçmak olduğunu savunarak, bulaş değeri 1'in altına inmeden, normalleşme sürecine girilmesinin hata olduğunu düşünüyor.
Salgının başlangıcından bu yana 300 hastanın yaşamını yitirdiği Gaziantep’te, günde 300-400 pozitif tanı konduğu belirten doktor Tarla, Temmuz ortası itibariyle, tüm yoğun bakım yatak servislerinin dolduğunu söyledi.
İldeki hastanelerde yatak kapasitesinin altı bini geçmesine rağmen, hastanelerde yer kalmadığı söyleyen Tarla, birçok hastanın, öğrenci yurtlarında tedavi edildiğini, bunun yanında yatış için acilde bekletilen onlarca hasta olduğunu da söyledi.
Temmuz ortasında Covid-19 hastalarının tedavisi için yoğun bakım kapasitesinin yüzde 25’den, yüzde 50’ye çıkarıldığını söyleyen Gaziantep Tabip Odası Başkanı, ildeki hastanelerde, Covid hastası sayısının son olarak 1500 civarında olduğunu aktardı.
Ayrıca Gaziantep ve Şanlıurfa’nın en fazla Suriyeli sığınmacı barındıran illerin başında geldiğini hatırlatan Doktor Ayşegül Ateş Tarla, ‘’Haziran'da Suriyeli sığınmacılar arasında da hastalık oranı arttı. Yatan hastaların yüzde 25'inin Suriyeli sığınmacı olduğu tahmin ediliyor’’ dedi.
Doktor Ayşegül Ateş Tarla, önemli bir sorunun da temaslı kişilerin takibi olduğunu vurguluyor.
Tarla, Nisan ayında ortalama Covid-19 temaslı 10 kişiyi takip eden aile hekimlerinin, Temmuz'da 90 kişiyi takip etmeye başladığını söyledi ve takip altındaki temaslıların Gaziantep genelindeki sayısının toplam 20 bini bulduğunu ekledi.
Covid-19 hastalarının tedavisi için algoritmanın değiştiğini de hatırlatan Gaziantep Tabip Odası Başkanı, bu yöntemin takibindeki risklere dikkat çekiyor:
‘’20 bin temaslıyı takipte ciddi sorunlar yaşanırken, yeni algoritmada bir kısım hastaya evde ilaç tedavisi verileceği öngörülüyor. Peki bunun takibi nasıl olacak, kontrol için, yaptırım gücü için, güvenlik kuvvetleri mi kullanılacak?’’
Son 15 günde koronavirüs testleri pozitif çıkan sağlık çalışanlarının sayısının da arttığına dikkat çeken Tarla, sadece bir hastanede 100’e yakın sağlık çalışanının koronavirüs taşıdığının tespit edildiğini belirtti.
Dr Ayşegül Ateş Tarla, beş aydır duraksız ve yoğun bir tempoyla çalışan sağlık çalışanlarının çok yıpranmış olmasının da büyük bir sorun olduğunu söyledi.
"Pandemiyle beraber hekimlerin gözlerinde ifade çok etkileyici" diyen Tarla, sözlerini şöyle sürdürdü:
‘’Psiko-sosyal destek ağı yok, kamu hastaneleri pandemi hastanesi gibi çalıştı, sağlıkta tam normalleşme olmadı, kamu hastanelerinde ek ödemeler yapılmıyor ve bu da ekonomik yıpranmaya neden oluyor. Bu yüzden istifalar çoğaldı, yer değiştirmek isteyenler çok arttı. Sağlık sisteminin her alanında bir tükenmişlik hali var ve bu atlatılmadan ikinci dalga ile sağlık sisteminin çökebilir.''
Salgının hızla yayıldığı Şanlıurfa'da da Tabip Odası Başkanı Doktor Osman Yüksekyayla, her gün en az 300 evin karantinaya alındığını söylüyor.
İldeki hastanelerin Covid-19 tedavisine ayrılan bölümlerinin tamamının dolduğunu belirten Yüksekyayla'ya göre kesin olmamakla beraber günde 400-500 arasında vaka tespitinin yapılıyor:
‘"Yaklaşık 600 yatak dolu. Acillerde hasta bir süre bekleyebiliyor, ucu ucuna bir durum var ve bu hızla devam ederse ek hastanelere ihtiyaç olacak. Üstelik daha Kurban bayramının etkilerini de yaşamadık. Grip sezonu da daha başlamadı. Bakanlık ek yerlerimiz var diyor ama Urfa’da Covid hastaları için ayrılan yatakların tamamı doldu."
Haziran'dan önceki dönemde yaklaşık 40 sağlık çalışanın test sonucunun pozitif çıktığını söyleyen Şanlıurfa Tabip Odası Başkanı, bu rakamın şu anda 400’e kadar yükselmiş olduğunu söyledi.
Ayrıca Şanlıurfa’da başka illere çalışmaya giden binlerce mevsimlik tarım işçisi olduğunu hatırlatan Doktor Osman Yüksekyayla bu, durumun vaka sayısının artmasının bir nedeni olduğuna dikkat çekiyor.
Normalleşme ile salgının bittiği yönünde yanlış bir algının hakim olduğunu vurgulayan Doktor Yüksekyayla; taziye, düğün gibi geleneklerin yeniden başladığını, bütün bunların vaka sayılarındaki kaçınılmaz artışa neden olduğunu söyledi.
‘’Belki de Urfa için geniş çaplı bir toplantı yapılmalı, yeni bir yol haritası çizilmeli'' diyen Yüksekyayla, vakaların artmasının sorumluluğunun sadece vatandaşların dikkatsizliği şeklinde yorumlanamayacağı görüşüne katılıyor ve kamu yönetiminin de bunda ciddi payı olduğunu söylüyor.
Diyarbakır'da da son zamanlarda günde 300 kişiye Covid-19 teşhisi konuluyor.
İl ve bölge genelinde durumun alarm verecek seviyede olduğunu söyleyen Türk Tabipler Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Doktor Halis Yerlikaya, ‘‘Hasta sayısı azalmıyor, Diyarbakır, Antep ve Urfa’da yoğun bakımlar dolu ve ancak bir hasta vefat ederse yeni bir hastaya yer açılabiliyor’’ diye konuştu.
Diyarbakır’da pandemi hastanesi olarak hizmet veren Gazi Yaşargil Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde hekimlik de yapan Yerlikaya, bayramda artan toplumsal hareketliliğin etkisinin de iki hafta içinde görülmeye başlayacağını tahmin ediyor.
TTB Yönetim Kurulu Üyesi Yerlikaya, "Hem Diyarbakır hem bölgede sürecin başlangıcından bu yana en yüksek hasta sayısıyla karşı karşıyayız’" dedi ve Sağlık Bakanlığı’nın yayınladığı verilerde şüphe uyandıran rakamlar olduğunu savundu.
Doktor Yerlikaya, Diyarbakır’daki hastanelerde yatan hasta sayısının yaklaşık 600 olduğunu, her gün 30-40 hasta taburcu olsa bile yatakların hemen dolduğunu ve sayının giderek arttığını söyledi.
Doktor Yerlikaya, "Diyarbakır’da bir günde 8 hastanın vefat ettiği gün, bakanın açıkladığı vefat sayısı 17’di" dedi ve 10 hastanın vefat ettiği günler de olduğunu ekledi:
"Klinik ve tomografi bulguları Covid olan ama testi negatif çıkan birçok vefat var. Vefat sayısı yüksek ve süreç şeffaf yürütülmediği için net veriler yok ama açıklanan rakamların çok üzerinde hasta ve vefat var, üç, dört ilin toplam rakamları bile bakanın açıkladığı günlük rakamlara denk geliyor."
Diyarbakır’da yoğun bakım servislerinde, özellikle de kamu hastanelerinin çok zorlanmaya başladığını söyleyen Yerlikaya, geçtiğimiz haftalarda Şeref Yıldız adında bir hastanın kamu hastanelerinin yoğun bakım ünitelerinde yer bulamadığı için hayatını kaybettiğini de kaydetti.
Sadece bölgede günlük pozitif vaka sayısının, bakanın açıkladığı Türkiye geneli rakamları kadar yüksek olduğunu savunan Doktor Halis Yerlikaya şöyle devam etti:
‘’Malatya’da Vali 100 pozitif hasta var dediğinde, bakanlık 46 olarak duyurdu, Erzurum’da 2500 civarında hasta var dendi, ama bakanlığın açıkladığı verilerde yedi ilin toplamında rakamlar o civarda verildi. Konya’da yeni bir şehir hastanesine ihtiyaç duyulacak düzeyde hasta var denildi. Bölgede de Urfa, Diyarbakır, Antep, Mardin’de hastanelerin kapasitesini zorlayacak kadar hasta olduğunu söyleyebiliriz."
'Sağlık sitemi çok zorlanacak'
‘’Şu an yoğun bakım yatakları zor çevriliyor, acil serviste yatan hastalar, yoğun bakım için sıra bekliyor, yataklar zor yetiyor, hekimler artan ihtiyacı karşılamakta zorlanıyor" diyen Doktor Yerlikaya, "Sonbahar'a doğru giderken, bayramdı, okulların açılmasıydı derken, böyle giderse ciddi bir tablo bizi bekliyor’’ diye sürdürdü.
Doktor Yerlikaya'ya göre salgın ancak testlerin ve temas takiplerinin sıkı bir şekilde uygulanmasıyla kontrol altına alınabilir.
Sağlık çalışanlarının özlük haklarında, moral, motivasyonunda ciddi sıkıntılar olduğunu ifade eden Yerlikaya, çalışanlarda yorgunluğun arttığını, görünür gelecekte bir aşı ihtimalinin bulunmamasına sürecin belirsizliği de eklenince daha sıkıntılı bir sürecin de kaçınılmaz olduğunu düşünüyor.
Sağlıkçıların olağan süreçlerde de olağanüstü çabayla çalıştığını vurgulayan Türk Tabipler Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Doktor Halis Yerlikaya, kamusal otoritenin salgınla mücadelede gereken adımları atmakta yetersiz kaldığını savunuyor.
PANDEMİ NEDİR? - Pandemi nedir, ülkeleri nasıl etkiler?
