Kuzey Pasifik'te plastik atıklar arttı

Jonathan Amos

BBC Bilim muhabiri

Büyük Okyanus'un kuzeydoğusunda biriken plastik atıklarda son 40 yılda 100 kat artış olduğu bildiriliyor.

Scripps Okyanusbilimi Enstitüsü'nden bilim insanları ABD'nin Kaliforniya sahilleri açıklarındaki deniz suyunu incelediklerinde bu büyük artışı farkettiler.

Araştırmanın bulguları Biology Letters adlı bilim dergisinde yayımlandı.

Scripps araştırma görevlisi Miriam Goldstein "Bu beklemediğimiz bir bulgu oldu" dedi.

BBC'ye yaptığı açıklamada, Goldstein, "Kuzey Pasifik'te çeşitli bulgular karşınıza çıkabilir. Böylesine büyük bir artış görmek bizi şaşırttı" dedi.

Okyanusa karışıp da dibe çökmeyen her tür plastik atık, güneş ışınları ve dalgaların etkisiyle tırnaktan daha küçük parçalara ayrılıyor.

Bu konuda en belirgin kaygı, bu küçük mikro-maddelerin deniz varlıkları tarafından sindirilmesi sorunu.

Fakat beklenmeyen bir diğer etkisi de, Halobates Sericeus adlı deniz böceği için okyanus yüzeyinde yumurtalarını bırakma olanağı doğurmuş olması.

Goldstein, "Okyanustaki plastik artışından dolayı oluşacak toksik etki nedeniyle daha az Halobates böceği bulmayı bekliyorduk, ama tersi oldu. Plastiğin daha yoğun olduğu bölgelerde bu böceğin saysında da artış gözledik" diyor.

Araştırmanın verileri, 2009'da Kaliforniya açıklarındaki bulgularla toplanarak 1970 ve sonrasına ait verilerle karşılaştırıldı.

Karşılaştırma Büyük Okyanus'un kuzey bölgelerindeki plastik atık sorununun kaygı verici boyuta ulaştığını gösterdi.

Okyanusun doğal akışı itibariyle çöp ve atıkların uzun süreyle aynı bölgede kalması özelliği nedeniyle Kuzey Pasifik'te "çöp birikintileri" oluşuyor. Bunlardan biri Hawaii ile Kaliforniya arasında bulunuyor.

Araştırmada elde edilen diğer bulgulara göre, toplanan balıkların yüzde 9'unun karnında plastik parçalar bulundu.

Büyük Okyanus'un kuzeyindeki orta derinliklerde, balıkların yılda ortalama 12-24 bin ton plastiği sindirdikleri tahmin ediliyor.

Araştırma, bu tür çevre kirliliğinde en temel sorun olarak gündeme gelen zehirleme sorununun yanında, kirliliğin yol açtığı daha geniş ekosistem etkilerinin de incelenmesi gerektiğini vurguluyor.

Okyanus'taki atık miktarı, su üzerinde yüzen cisimler üzerinde ya da etrafında yaşama uyum sağlayan canlıların sayısı üzerinde etkili oluyor.

Plastik atıklar yoluyla açık denize eklenmiş kalın tabakalar sorununun incelenmesi gerektiğini vurgulayan Goldstein, "Kalın tabakalar üzerinde yaşayan hayvan, bitki ve mikroplar, suda serbestçe dolaşanlardan farklı. Plastik, Büyük Okyanus'a milyonlarca kalın tabakanın eklenmesine neden oldu ve bu da köklü değişiklikler getirdi." dedi.