BİZE ULAŞIN
Ses tellerini oluşturan larinksin çeşitli faktörlerle iltihaplanması ya da tahrişe uğraması sonucunda larenjit meydana gelir. Ses kutusu içinde bulunan ve sorunsuz şekilde çalışan ses telleri, yumuşak şekilde hareket eder ve titreşime girerek sesleri oluşturur. İltihap meydana geldiğinde ses kutusu şişer ve ses kısılır. Ağır vakalarda ise ses tespit edemez hale gelir. Nefes alma zorluğu, boğaz ağrısı ve ses tınısının değişmesi sorunlarını ortaya çıkarır.
Larenjit nedir sorusunun cevabını kısaca özetleyecek olursak boğaz iltihaplanması olarak ifade edilebilir. Şiddetli tahriş ve enfeksiyon sonucunda meydana gelen hastalık ses kısılması ve ses kaybına sebebiyet verir. Tüm yaş gruplarında meydana gelmesi olası olan bu hastalık, ses tellerini kaplayan duvarın ve çeperin iltihaplanması ile ortaya çıkar. Sağlıklı ses tellerinde titreşim hızla sağlanarak sesi oluşturur, ardından ses tellerine konan gerilimle kontrol altına alınır. Böylece dil, ağız ve dudak ile şekillendirilir. Üç haftadan uzun süreli olan iltihaplanma vakaları kronik larenjit, üç haftadan kısa süreli olanlar ise akut larenjit olarak adlandırılır. Vakaların çoğu geçici bir virüsten kaynaklı enfeksiyonlar olduğu için durum ciddi sayılmaz ve rahatlıkla tedavi edilir. Ancak uzun süreli olarak devam ederse ciddi bir sorunun varlığına işaret edebilir.
İnsanlar ses çıkarmak istediğinde akciğerlerden bir hava dışarıya verilir, vücut uygun pozisyon sağladığında ses tellerinde ses üretimi sağlanır. Konuşma yetisinin ortaya çıkmasını sağlayan bu eylem bazı durumlarda zorlayıcı bir hale gelir. Ses tellerinde ödem oluşması şiddetli ağrılara ve ses değişmesine neden olur. Hastalığı oluşturan etkenler çevresel ve fiziksel faktörlerdir. Grip, soğuk algınlığı, nezle, mide asidinin geri gelmesi, bronşit ve akciğer iltihabı bu hastalığa neden olan bazı durumlardır. Uzun süre kirli hava ve kimyasal solumak, aşırı yüksek sesle konuşmak ve bağırmak da hastalığı tetikleyen bazı nedenlerdir. Laranjit yaşlanmaya bağlı olarak da sıklıkla rastlanan bir durumdur. Bunun yanı sıra tıpta Gerd adı verilen reflü hastalığı, aşırı sigara kullanımı, viral ve bakteriyel solunum yolu enfeksiyonları ve çeşitli alerjiler hastalığın ortaya çıkmasına neden olan durumlardır.
Üst solunum yolları ile alakalı hastalıklar başta olmak üzere nezle, sinüzit, soğuk algınlığı gibi faktörlerin ortaya çıkardığı hastalığın belirtilerini tespit etmek oldukça kolaydır. Çocuk, orta yaş ve yaşlı fark etmeksizin belirli belirtiler görülür. Yaygın olarak rastlanan larenjit belirtileri ise şunlardır;
Muayene olmak için bir doktora başvurduğunuzda öncelikle fiziki olarak kulak, burun ve boğaz taraması yapılır. Ses tellerinizi etkileyecek akıntılar, boynunuzdaki şişlik durumu ve enfeksiyon durumu araştırılır. Tıbbi öykünüz dinlendikten sonra hastalığın kronik mi akut mu olduğu saptanır. Kronik olduğu düşünülen larenjit hastalığının tespitinde laringoskopi, fiber optik laringoskopi ve biyopsi yöntemleri kullanılır. Laringoskopi ince bir endoskop yardımı ile ses tellerinin ve gırtlağın incelenmesidir. Bu uygulamada polip ve tümör gibi bulgular da ortaya çıkabilir. Fiber optik laringoskopi ise normal laringoskopinin esnek bir boru yardımıyla daha derinden yapılmasıdır. Küçük bir kamera ve ışık bulunan ince, esnek bir endoskop burnunuzdan veya ağzınızdan boğazınızın arkasına yerleştirilir. Yerleştirme işlemi sonrasında doktor siz konuşurken ses tellerinizin hareketini izler ve tahriş, kızarıklık, ses kutusundaki lezyonlar, şişlik gibi larenjit bulgularını inceler. Biyopsi yönteminde endoskoptan geçen forseps adlı küçük cımbız ile doku numuneleri alınır. Patolog tarafından dokular mikroskop yardımı ile detaylı incelenir, tüm anormal durumlar ve hastalığın boyutu tespit edilir. Ayrıca röntgen çekilir ve alerjik hastalıklar için test yapılır.
Laranjit tedavisi hastalığın akut ve kronik olmasına göre farklılık gösterir. Akut larenjit hastalığı genellikle 1-3 hafta içerisinde kendiliğinden iyileşir. Sesinizi yormamanız, düzenli olarak sıvı tüketmeniz ve havanızı nemlendirmeniz gibi kişisel bakım önlemleri bu sürecin hızlanmasına ve şikayetlerinizin azalmasına yardımcı olur. Kronik versiyonunda ise öncelikle hastalığın altında yatan neden tespit edilir. Sigara, yaşlılık ve aşırı alkol kullanımı gibi faktörlerin ortaya çıkardığı hastalıklar ilaçla tedavi edilir. Hastalığın ana nedeni grip, nezle, sinüzit, soğuk algınlığı gibi durumlarda genellikle virüs olduğundan antibiyotikler etki etmez. Ancak bakteri kaynaklı olarak meydana gelmişse doktorunuz antibiyotik kullanımını tavsiye edebilir. İnsan vücudunun kendi ürettiği kortizolu taklit ederek üretilen kortikostereoid ilaçlar, ses teli iltihabını azaltarak şişliği gidermeye yardımcı olur. Eğer hastalık süreci ağrılı ve sancılı geçiyorsa doktorunuz size ağrı kesici bir ilaç önerebilir. Ses tellerini çok yorma ve bağırma gibi nedenler ya da ses sanatçısı veya öğretmen gibi aktif ses kullanımı gerektiren meslekler dolayısıyla ses kısıklığı yaşıyorsanız ses terapisi yöntemleri hastalığın geçmesini hızlandırır. Ayrıca kendi imkanlarınızla hastalığı önlemek veya tedavi etmek mümkündür.
