Lübnan'daki Suriyeli sığınmacılar

Suriye'de Mart 2011'den bu yana süren iç savaştan en çok etkilenen ülkelerden biri olan Lübnan'daki kayıtlı Suriyeli sığınmacı sayısı Birleşmiş Milletler (BM) rakamlarına göre, 1 milyonu aştı. Lübnan makamlarına göre ise bu sayı çoktan 1 milyon 700 bini bulmuş durumda.

Lübnan Başbakanı Temmam Selam'ın, BM Genel Kurulu genel görüşmelerinde yaptığı açıklamaya göre, Suriyeli sığınmacılar nedeniyle ülke 7,5 milyar Amerikan Doları (USD) zarara uğradı. Dünya Bankası verilerine göre ise, Lübnan sığınmacı kriziyle mücadele için yaklaşık 1,6 milyar USD'ye ihtiyaç duyuyor.

Resmi makamlar, daha önce Şii, Sünni ve Hıristiyan gruplar arasında, kanlı bir iç savaşa sahne olan ve yüzbinlerce Filistinliye ev sahipliği yapmak zorunda kalan Lübnan'ın, uluslararası toplumun desteği olmadan Suriyeli sığınmacılarla baş edemeyeceğini ifade ediyor.

- Sığınmacıların 500 bini 18 yaş altında

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK), verilerine göre 500 bini 18 yaşının altında olan Suriyeli sığınmacıların çok az bir kısmı yardım ulaştırılabilen denetimli bölgelerde yaşıyor. Sığınmacıların büyük bir kısmı ise savaşın tüm şiddetiyle devam ettiği Suriye sınırına yakın Bekaa gibi bölgelerde kurulan ve had safhada su, yiyecek ve ilaç sıkıntısının yaşandığı çadır kentlerde hayatta kalmaya çalışıyor. Lübnan'da, Türkiye ve Ürdün'ün aksine hükümet tarafından Suriyeli sığınmacılar için oluşturulan resmi bir kamp bulunmuyor. Filistinli mülteciler gibi daimi olarak kalmaları istenmeyen ve geri dönüş formülleri aranan Suriyeli sığınmacılar, Filistinli mültecilerin kaldığı kamplarda, terk edilmiş binalarda, ahırlarda ve okullarda yaşıyor.

Barınma, gıda, sağlık ve eğitim gibi temel ihtiyaçlarını bile karşılayamayan sığınmacıların çok azı, ancak hayati risk taşıyan durumlarda ameliyat, tıbbi müdahale, ilaç gibi sağlık masraflarının sadece bir kısmını BM'den talep edebiliyor. Lübnan hükümetinin ise Suriyelilere sunabildiği tek destek çok az sayıda sığınmacıya verebildiği aylık gıda kuponları.

- "Çocuklara yakın gelecekte eğitim imkanı bulunmuyor"

Kamplar ve çadır kentler dışında yaşayan Suriyeli sığınmacılar ise işsizlik oranlarının yüksek olduğu ülkede ancak çok düşük ücretlerle çalışma imkanı bulabiliyor. Bu nedenle iş bulabilen Suriyeli sığınmacılar bile ancak 4-5 aile aynı evde yaşayarak barınma ihtiyacını karşılıyor. İş bulamadıkları için kentin Hamra ve Eşrefiye gibi lüks semtlerinde görülen Suriyeli çocuk işçi ve dilenci sayısının artması kaygı uyandırıyor. BM verilerine göre barınma, gıda ve sağlık gibi ihtiyaçları karşılanabilen çok az sayıdaki sığınmacı çocuklara bile yakın gelecekte eğitim sunma imkanı bulunmuyor. Lübnan'daki Suriyeli sığınmacıların yarısını oluşturan çocukların büyük bölümü okula gidemiyor. Okul çağındaki 400 bin Suriyeli çocuktan sadece 100 bini Lübnan devlet okullarında eğitim görüyor.

Ayrıca, sadece Arapça eğitim alan Suriyeli çocuklar Fransızca ve İngilizce ağırlıklı eğitim yapan Lübnan okullarında eğitime uyum sağlamakta güçlük çekiyor.

Suriyeli sığınmacıların sığındığı başka ülkeler gibi Lübnan da göçten kaynaklanan yeni sorunlarla karşı karşıya. Sokaktaki her 3 kişiden birinin mülteci olduğu ülkede, öne çıkan en önemli sorun güvenlik.

Kırılgan Şii-Sünni dengesi üzerinde duran ve Suriye'deki savaşın sıçrama riski ile karşı karşıya bulunan Lübnan'a sığınan mültecilerin tamamına yakının Sünni olması ülkenin mezhep faylarını harekete geçirme potansiyeli taşıdığı ifade ediliyor.