Marmaray için felaket senaryosu

2013'te hizmete girecek, kimilerine göre denizin altından İstanbul'a nefes aldıracak kimilerine göre ise doğal felaket kurbanı olacak.

Demiryollar, Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı (DLH) Genel Müdürü Ahmet Arslan, “Marmaray gibi bir sistem ve 3 milyar doların da üzerinde bir yatırım yapıyorsanız milyonda bir ihtimali dahi gözardı etme şansınız yok. Marmaray Projesi yüzde 100 güvenli bir sistem” dedi.

Arslan, bitim tarihi 2013 olan Marmaray Projesi'nde her türlü güvenlik tedbirinin yer aldığını ifade ederek, proje kapsamında deprem erken uyarı sisteminin de kurulacağını bildirdi. Bu sistemin teorik olarak altyapısı ve diğer hazırlıklarını Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü ile yaptıklarını anlatan Arslan, proje hizmete açıldığı gün, erken uyarı sisteminin de devrede olacağını kaydetti.

İNŞAAT TÜM HIZLA SÜRÜYOR

Türkiye’nin en önemli dünyanın ise sayılı ulaşım projeleri arasında gösterilen Marmaray’da, inşaat tüm hızıyla sürüyor. Salacak ile Sarayburnu arasında yaklaşık 56 metre derinlikte Boğaz tabanına yerleştirilen tüplerdeki inşaat faaliyetleri sorunsuz ilerlerken, kasım sonunda son üç tüpü suya indirilecek.

Marmaray Projesi’nin en zor ayağı olan Salacak ile Sarayburnu arasındaki iki hattan oluşan toplam 2 bin 400 metrelik tüp geçitin, bin 780 metrelik bölümü 8 tüpün batırılmasıyla tamamlandı. Şimdi 24 saat süren faaliyet ile tüplerin birbirlerine bağlantıları gerçekleştiriliyor. Mühendisler, işin en zor kısmı olarak niteledikleri bölüm olan tüplerin birleştirilmesi sırasında her biri 50 ton ağırlığındaki kapakların özel kaynak teknikleriyle parçalanması işlemini 7 ve 8. tüplerde uyguluyor.

ÖZEL ÇİMENTO HARCI

Kapakların parçalanma işleminden önce ise, Salacak’taki şantiyede bulanan ve Japonya’dan getirilen özel santralda, tüpler için Boğaz tabanında kazılan drenaj bölümüne özel çimento harcı dökülüyor. Türkiye’de üretimi yapılamayan özel çimento sayesinde, Tuzla tersanelerinde üretilen ve boyları 135 metre, ağırlıkları ise 18 bin ton olan tüneller, Boğaz tabanına kenetleniyor. Tüpler Boğaz’da batırılmadan önce Büyükada ile Sedef Adası arasındaki dalgasız bölümde deneniyor.

8 TÜP BATIRILDI

Batırılma işleminin başarı ile gerçekleşmesinden ardından tüpler Boğaz’daki yerine bırakılıyor. Batırılma işlemi ise tüplerin içindeki her biri tonlarca su olan büyük havuzların su doldurulması ve deniz üzerindeki özel vinçler sayesinde gerçekleştiriliyor. Şu anda 8 tüpün batırıldığı Marmaray’da tüplerin batırılma aralıkları 45 gün olarak belirlendiği için 98 buçuk metre boyundaki 9’uncu ve 10’uncu tüpün ardından, uzunluğu 110 metre olan 11. tüp kasım ayında batırılacak.

Su sızdırmayan Japon contası Projenin dünyanın en kuvvetli akıntılarına sahip Boğaz’da gerçekleştirilmesi ve Marmara’daki deprem riski, akıllara tüplerin olası bir felaket anında su alıp almayacağı sorusunu getiriyor. Fakat bu sorunu daha önceden düşünen Türk ve Japon mühendislerin ortaklığı sonucunda Japonya’da özel bir teknik ile geliştirilen conta tüplerin birleştirilme bölümlerine monte edildi. Kalınlığı 30 santimetre olan, tüplerin içine yerleştirilen özel mengene sistemi devreye girdikten sonra ise 5 santimetreye kadar iki tüp arasında ezilen conta, her koşulda suyun tüplere sızmasının önüne geçiyor.

FELAKETLERE KARŞI ÖNLEM

Marmaray Projesi devam ederken, denizin 56 metre dibinde yütürülen çalışmalar sırasında yaşanabilecek kazalara ilişkin önlemler en üst düzeyde alındı.

Buna göre ilk tüpün yerleştirildiği bölümden 15 metre yükseklikteki tüpe giriş çıkışın yapıldığı platform iki parçaya ayrıldı. Yoğun trafiğin yaşandığı Boğaz’da bir geminin dümeninin kilitlenerek platforma çarpması durumunda platformun tünele giriş yapılan deniz içindeki 35 metrelik bölümü kırılacak. Tüp ile bağlantıyı sağlayan bölüm ise sağlam kalarak, içerisindeki kapakların otomatik olarak kapanmasıyla tüpe su girişi engellenecek. Böyle bir durumun yaşanmasına karşı senaryolar ürettiklerini belirten yetkililer, platformun önünde bulunan ve futbol kalesine benzeyen kafes sisteminin 4 bin tonluk bir gemiyi durdurabilecek kabiliyette olduğunu söyledi.

Kaza yaşanması durumunda ise, yedek platform birkaç saat içinde Tuzla’dan getirilerek tünele monta edilebilecek. Kaza ya da başka bir durum nedeniyle tünelde kalacak işçiler için 10 gün süre boyunca yeterli olacak yiyecek, giysi ve içecek de tünelde depolamış şekilde duruyor. Acil yardım çantalarının içinde konserveler, vitaminler ve çeşitli antibiyotikler ile, battaniye ve el feneri gibi eşyalar da bulunuyor.

NEM ORANI ÇILDIRTIYOR

Boğaz’ın 56 metre derinliğine monta edilen tüplerde yaz ve kış aylarında sıcaklık 18 derece olarak kaydediliyor. Kış aylarında tünel içinde nemlenme olmadığnın altını çizen yetkililer, yaz aylarında baş gösteren nemlenmenin tünele herhangi bir zarar vermediği sadece işçilerin performansını etkilediğini belirtti. Nemin yüzde 90 ila yüzde 100 arasında değişmesi nedeniyle tünelde görev yapan mühendis ve işçiler büyük hava tribünlerinden gelen temiz hava ile nefes alabiliyor. Aşırı nemin verdiği yorgunluk hissi ise Salacak’tan Kız Kulesi açıklarına kadar uzanan 300 metrelik geçici platform üzerinde bulunan prefabrik alanlarda demlenen çayla atılıyor.