Neden harita böyle?

AK Parti tarafından yaptırılan ''12 Eylül Halk Oylaması Seçmen Davranışları ve etkileyen faktörler'' konulu araştırmaya göre, halk oylamasında 'Evet' oyu vermeyi en güçlü biçimde belirleyen şeyin AK Partililik kimliliği, aynı şekilde 'Hayır' oyunu en güçlü şekilde etkileyen ise CHP'lilik olduğu bildirildi.

AK Parti'nin İnternet Sitesi'nde de yayınlanan araştırmaya göre, MHP'lilik ile hayır arasında da ilişki bulunduğu ancak CHP'liliğe kıyasla daha zayıf olduğu belirtiliyor. Parti Tercihlerinin Seçmen Davranışına Etkisi başlıklı bölümde, 29 Mart tercihine göre AK Parti ve CHP seçmenlerinin 12 Eylül'deki davranışları birbirlerinin 'ayna görüntüsü' verdiği vurgulanıyor.

Buna göre, AK Parti'lilerin yüzde 84.7'si evet, yüzde 5.3'ü ise hayır oyu verirken, yüzde 6.1'i oy kullanmıyor.

CHP'lilerin yüzde 5.4'ü evet, yüzde 84.7'ü de hayır derken, yüzde 5.1'i oy kullanmamış. 29 Martta MHP'ye oy veren seçmenlerin yüzde 22.7'si evet, 64'ü ise hayır oyu vermiş. En fazla Kuzeydoğu Anadolu, Batı Karadeniz ve İç Anadolu'da MHP seçmeni evet oyu kullanmış.

Araştırmaya göre, Evet diyen 5 kişiden 4'ü bugün seçim olsa AK Parti'ye oy vereceğini belirtiyor. Halk oylaması nedeniyle CHP ve MHP'nin seçmenlerinden bir kısmı partilerinden kopmuş ve AK Parti'ye yönelmiş.

**SİYASAL TARTIŞMALAR VE KAMPANYALARIN ETKİLERİ**

''Siyasal Tartışmalar ve Kampanyaların Etkileri'' konu başlığı alığımda etkiler şöyle sıralanıyor:

''Evetçi blokun oluşmasında en büyük katkı Hükümetin uluslararası alandaki başarıları ve vizyonundan gelmiştir. Bunu Ergenekon ve cuntalarla mücadeledeki başarısı ile temel hak ve özgürlükleri güvence altına alan politikaları takip etmektedir. Hükümetin ekonomi alanındaki performansı ve anayasa değişiklik paketinin içeriği diğer etkili faktörlerdir. Milli Birlik ve Kardeşlik Projesi'nin olumlu etkisi yukarıda sayılan faktörlere göre biraz düşüktür.

Evet oyları içinde önemli miktarda 'Türk Milliyetçisi' kimliğine sahip seçmenlerin bulunmasının bu durum üzerinde etkili olduğu gözlenmiştir. CHP ve MHP'nin kampanya üslupları seçmeni evete yönlendirmede az da olsa etkili olmuştur. Yürütülen kampanyanın seçmeni evete yönlendirme üzerinde kısıtlı da olsa katkısı olmuştur. Alt değişkenler bazında değerlendirildiğinde, seçmenin uluslararası saygınlık, demokrasinin, yargı bağımsızlığının, kişi hak ve özgürlüklerinin güvence altına alınması, bunlara yönelik tehditlerin bertaraf edilmesi taleplerinin evet blokunu oluşturduğu görülmektedir. Evetçi seçmen 'değerler' üzerinden siyasal tutumunu belirlemektedir.''

**SİYASAL DAVRANIŞI ETKİLEYEN ANA FAKTÖRLER**

Evet oyunu etkileyen ana faktörler ise şöyle sıralanıyor:

'' Hükümetin Uluslararası Alandaki Başarıları (yüzde 87,3). Ergenekon ve Cuntalarla Mücadeledeki Başarı (yüzde 80,8). Temel Hak ve Özgürlüklerin Güvence Altına Alınması (yüzde 77,2). Ülke Ekonomisinin Gelişmesi ve Vatandaşın Refahının Artması (yüzde 74,4). Anayasa Değişiklik Paketinin Demokrasi, Temel Hak ve Özgürlükleri Geliştirmesi (yüzde 72). Milli Birlik ve Kardeşlik Projesinin Hayata Geçirilmesi (yüzde 2,4). Eveti etkileyen Düşük Etkili Ana Faktörler olarak ''CHP/MHP;nin Yürüttüğü Kampanyanın Performansı (yüzde -18,6). Seçmenlerin AK Parti Kampanya Faaliyetlerine İlgisi ve Katılım Düzeyi (yüzde 9,3).''

**ETKİLİ ALT DEĞİŞKENLER**

Siyasal Davranışı Etkileyen Alt Etkenler; Evet'' alt başlığında ise nedenler şöyle sıralanıyor:

''Hükümet genel olarak değerlendirildiğinde dış politikada başarılıdır (yüzde 73,3). Hükümet döneminde Türkiye'nin uluslararası alandaki itibarı ve gücü artmıştır (yüzde 71,4). İsrail ile ilişkilerin gerginleşmesi konusunda Hükümeti haklı buluyorum (yüzde 66,6). Hükümetin çetelerle ve darbecilerle mücadelesini destekliyorum (yüzde 65). Hükümet genel olarak ekonomi yönetiminde başarılıdır (yüzde 64,5). Bundan sonra darbelerin olmaması için darbecilerin ve darbe amacıyla cunta oluşturanların mutlaka cezalandırılmasından yanayım (yüzde 62,8).Hükümetin herkesin yaşam tercihlerini güvence altına almak için gerekenleri yapmaktadır (yüzde 62,6).Bu değişikliklerle yargının daha demokratik bir yapıya kavuşması sağlanmıştır (yüzde 61,1).''

**SiYASAL TARTIŞMALAR VE KAMPANYALARIN ETKİLERİ**

''Siyasal tartışmalar ve kampanyaların etkileri 2'' başlıklı bölümde ise hayır oyu verilmesindeki nedenler şöyle sıralanıyor:

''Hayır oyu verenleri en çok etkileyen faktörler değerlendirildiğinde muhalefet partileri ve muhalif medya kuruluşları tarafından üretilen komplo teorileri karşımıza çıkmaktadır. Türkiye'nin Batının Güdümüne Girdiği / Dış Politika Ekseninin Doğu Ülkelerine Kaydığı, Hükümetin Muhalefeti ve Vatanseverleri Baskıyla Sindirdiği ve Anayasa Paketinin 'AKP Sivil Diktatörlüğü'ne Zemin Hazırladığı Algıları, hayır oylarını en çok etkileyen faktörler arasındadır.

Ayrıca, Hükümetin İşsizlik ve Yoksullukla Mücadelede Başarısız Olduğu Algısı da hayır oyu verilmesinde önemli bir role sahiptir. Hayır oyu veren seçmenler, CHP ve MHP tarafından yürütülen hayır kampanyasından önce kararlarını vermişler ve bu partilerin kampanyalarını takip etmemişlerdir. Ancak buna rağmen medyanın ürettiği rüzgarın etkisiyle CHP/MHP'nin yürüttükleri kampanyaların kendi kararları üzerinde etkili olduklarını düşünmektedirler.

Alt değişkenler bazında değerlendirildiğinde komplo teorilerinin etkisi gözlenmekle birlikte, hayır oyu veren seçmenlerin evetçilere kıyasla daha fazla rasyonel tercih eğiliminde olduğu görülmektedir. Ekonomik güdüler hayır oyu üzerinde etkili olmuştur.''

''Siyasal Davranışı Etkileyen Ana Faktörler: Hayır'' konu başlığında, ''Türkiye'nin Batının Güdümüne Girdiği/Dış Politika Ekseninin Doğu Ülkelerine Kaydığı Algısı (yüzde 82,9). Hükümetin İşsizlik ve Yoksullukla Mücadelede Başarısız Olduğu Algısı (yüzde 76,3). Hükümetin Muhalefeti ve Vatanseverleri Baskıyla Sindirdiği Algısı (yüzde 73,1). Anayasa Paketinin 'AKP Sivil Diktatörlüğü'ne Zemin Hazırladığı Algısı (yüzde 70,4). Laik Yaşam Tarzına Yönelik Tehdit ve Baskıların Arttığı Algısı (yüzde 66). 'Kürt Açılımı' ile PKK;ya Taviz Verildiği ve Ülkenin Bölünmenin Eşiğine Getirildiği Algısı (yüzde 62,5).''

**HAYIR OYUNUN YOĞUN OLDUĞU BÖLGELERLE İLGİLİ ANALİZLER**

''Hayır Oyunun Yoğun Olduğu Bölgelerle İlgili Analizler'' bölümünde ise şu tespitler yer alıyor:

''Akdeniz Bölgesinde ekonomik sorunların yanı sıra Hükümetin dış politikası, çetelerle mücadele ve demokratik açılım hayır oyunu en çok etkileyen nedenlerdir. Anayasa değişiklik paketinin yanı sıra, yaşam tarzı ile ilgili kaygıların Akdeniz;de hayırcı seçmen üzerindeki etkisi sınırlıdır. Ege Bölgesi ekonomik sorunların yanı sıra, muhalefet cephesinin ürettiği komplo teorilerinden en çok etkilenen bölgedir. Test edilen tartışmalı konuların tamamı hayır oyu üzerinde etkilidir. Batı Marmara Bölgesi'ndeki hayır oyu veren seçmenler üzerinde ekonomik sorunların yanı sıra, anayasa paketinin ve yaşam tarzına yönelik sözde endişelerin etkisi kısıtlıdır. Ülkenin Batı'nın güdümüne girdiği, muhalefetin üzerinde baskı kurulduğu ve açılım politikasının ülkeyi bölünmenin eşiğine getirdiği yönündeki endişeler hayır oyları üzerinde en etkili olan faktörlerdir.''

**AKDENİZ BÖLGESİNDE HAYIR OYUNU ETKİLEYEN ANA FAKTÖRLER**

''En etkili ana faktörler'' başlığında ise ''Türkiye'nin Batının Güdümüne Girdiği/Dış Politika Ekseninin Doğu Ülkelerine Kaydığı Algısı (yüzde 78). Hükümetin İşsizlik ve Yoksullukla Mücadelede Başarısız Olduğu Algısı (yüzde 76,6). Hükümetin Muhalefeti ve Vatanseverleri Baskıyla Sindirdiği Algısı (yüzde 69,4). 'Kürt Açılımı' ile PKK'ya Taviz Verildiği ve Ülkenin Bölünmenin Eşiğine Getirildiği Algısı (yüzde 61,5).''

''2. Derece Etkili Ana Faktörler'' başlığında ''Anayasa Paketinin 'AKP' Sivil Diktatörlüğüne Zemin Hazırladığı Algısı (yüzde 59). Laik Yaşam Tarzına Yönelik Tehdit ve Baskıların Arttığı Algısı (yüzde 46,9)'' tespitleri yer alıyor.

**EGE BÖLGESİNDE HAYIR OYUNU ETKİLEYEN ANA FAKTÖRLER**

''En Etkili Ana Faktörler'' başlığında, ''Türkiye'nin Batının Güdümüne Girdiği/Dış Politika Ekseninin Doğu Ülkelerine Kaydığı Algısı (yüzde 86,9). Hükümetin İşsizlik ve Yoksullukla Mücadelede Başarısız Olduğu Algısı (yüzde 76,5). Hükümetin Muhalefeti ve Vatanseverleri Baskıyla Sindirdiği Algısı (yüzde 75,8). Laik Yaşam Tarzına Yönelik Tehdit ve Baskıların Arttığı Algısı (yüzde 74,1). Anayasa Paketinin 'AKP' Sivil Diktatörlüğüne Zemin Hazırladığı Algısı (yüzde 70,8).'Kürt Açılımı' ile PKK'ya Taviz Verildiği ve Ülkenin Bölünmenin Eşiğine Getirildiği Algısı (yüzde 63,2).'',

''2. Derece Etkili Ana Faktörler'' de ise CHP ve MHP'nin Yürüttüğü Kampanyanın Performansı yüzde 45,2 etkili olduğu kaydediliyor.

**BATI MARMARA BÖLGESİNDE HAYIR OYUNU ETKİLEYEN ANA FAKTÖRLER**

''En Etkili Ana Faktörleri'' başlığında, ''Türkiye'nin Batının Güdümüne Girdiği/Dış Politika Ekseninin Doğu Ülkelerine Kaydığı Algısı (yüzde 82,7). Hükümetin Muhalefeti ve Vatanseverleri Baskıyla Sindirdiği Algısı (yüzde 69,1). 'Kürt Açılımı' ile PKK;ya Taviz Verildiği ve Ülkenin Bölünmenin Eşiğine Getirildiği Algısı (yüzde 64,1)'',

''2. Derece Etkili Ana Faktörler'' başlığında ise ''Anayasa Paketinin 'AKP' Sivil Diktatörlüğüne Zemin Hazırladığı Algısı (yüzde 53,7). Hükümetin İşsizlik ve Yoksullukla Mücadelede Başarısız Olduğu Algısı (yüzde 48,8). Laik Yaşam Tarzına Yönelik Tehdit ve Baskıların Arttığı Algısı (yüzde 46,6).