Nemli ve ılıman kış beklentisi

ÇANAKKALE (A.A) - 08.10.2010 - Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü öğretim üyesi ve iklim bilimci Prof. Dr. Murat Türkeş, bir buzul çağına dönülebilmesi için kuzeyli sistemlerin tümüyle daha güneyde olması gerektiğini söyledi. Türkeş, ''Bu yıl nemli, ılıman bir kış yaşayabiliriz. Son iki yılın ve uzun süreli kış mevsimindeki değişimlere bakarak bunu söyleyebiliriz'dedi.

Türkeş, Kuzey Atlantik'te körfez akıntısının hızında azalma olduğu ve buzulların erimesiyle kış mevsiminin bu sene çok sert geçeceğine yönelik yorumların yanlış olduğunu savundu.

Okyanus akıntılarının geniş ölçekli basınç ve rüzgar sistemlerindeki değişikliklere bağlı olarak çok uzun zaman ölçeklerinde değiştiklerini ifade eden Türkeş, geçmişe bakıldığında 10 bin yıllık döngülerin olduğunu bildirdi.

Bunun da tek başına değişmeyeceğini, geniş ölçekte atmosferin basınç rüzgar sistemlerinin de değiştiğini, bunun da iklime yansımasının çok uzun zaman ölçeklerinde olduğunu vurgulayan Türkeş, ''Orada hız yavaşladı diye, ya da körfez akıntısında bir takım anomaller belirlendi diye, bunun ertesi yıl Avrupa'nın iklimini değiştireceğini düşünmek çok yanlıştır'' dedi.

Prof. Dr. Türkeş, çok uzun zaman ölçeklerinde körfez akıntısının gerçekten zayıflamasıyla labrador soğuk su akıntısının baskın olabileceğini, o zaman kuzey ve batı Avrupa'da önce havanın, sonra da iklimin değişeceğine dikkat çekerek, şöyle konuştu:

''Türkiye açısından baktığımızda kışların şiddetli geçmesi genellikle Kuzey Atlantik'teki değişikliklerle çok bağlantılı değildir. Tersine Kıta Avrupa'sı, Doğu Avrupa, Kuzey Rusya ve Sibirya'daki değişikliklerle bağlantılıdır. Çünkü soğuk hava kuzeyden gelir, batıdan gelmez. Bu yıl için özellikle körfez akıntısındaki bir takım gözlemlerin, hemen önümüzdeki yıllarda olabileceğini söylemek hiç doğru değil. Okyanus akıntılarındaki değişikliğe bağlı olarak iklimde ciddi bir değişiklik olabilmesi için genel atmosfer dolaşımının da değişmesi gerekir. Bunun için de bir kaç yüzyıl hatta daha fazlasına ihtiyacımız olacağını düşünüyorum.

İklimin kendi doğal değişkenliği var, bunun içinde sıcak hava da var, soğuk hava da var. İklim değişikliğinden söz ederken uzun süreli değişimlere, eğilimlere ve ciddi iklim sinyallerine bakarız. Eğer körfez akıntısının hem hızında, hem de sıcak suda zayıflama olursa tabi bir kaç yüzyıllık bir zaman ölçeğinde değişiklik olabilir. Ama onun da bir şartı var. Aynı zamanda geniş ölçekli atmosfer dolaşımının da değişmesi lazım. Örneğin batı rüzgarlarının da değişmesi lazım. Bir buzul çağına dönebilmemiz için Kuzeyli sistemlerin tümüyle daha Güneyde olması lazım.''

-NEMLİ, ILIMAN BİR KIŞ YAŞAYABİLİRİZ

Prof. Dr. Murat Türkeş, Türkiye'de, 1990'lı yılların ortalarıyla birlikte sıcaklıklarda bir artış olduğunu, bunun hem ortalamada, hem de gece en düşük sıcaklıklarında yaşandığını söyledi.

Türkiye'nin 2006 ve 2008 yıllarında iki sene üst üste kuraklık yaşandığını, bu yıllar arasındaki kuraklığın sonbahardan ilkbahara kadar sürdüğünü ifade eden Türkeş, ülkenin 2008 Kasım ayından bu güne kadar da yağışlı bir devrede bulunulduğunu kaydetti.

Kış yağışlarının olduğunu, ancak sıcaklıkların çok düşük olmadığını dile getiren Türkeş, Türkiye'nin Kuzey Atlantik'teki değişimler açısından son 3 yıldır Akdeniz Havzası ve Kuzey Atlantik salımının negatif evresinin etkisinde bulunduğunu belirtti. Türkeş, ''Yani Akdeniz havzasında ve Güney havzada yüksek basınçlar değil, Kuzey Atlantik ve Akdeniz kökenli orta enlem ve Akdeniz siklonlarının etkisinde kaldı'' dedi.

Orta enlem ve Akdeniz siklonlarının Güney Batıdan geldiği için nemli ve yağışlı hava koşullarını oluşturduğunu, bu nedenle yağışların biraz erken başladığını ifade eden Türkeş, şöyle konuştu:

''Zaman dizinlerindeki değişimlere bakmak ve klimatolojik olarak bunun devamını ön görmek gerekirse, özellikle kış mevsiminde de daha çok pozitif ısrar olduğu için yılın soğuk mevsiminde yağışlı dönemleri, yağışlı yılların kurak dönemlerinde kurak yılları izleme eğilimi vardır. Bu yılın koşullarına baktığımızda da, sanki son iki yıldaki gibi klimatolojik olarak (bu bir sayısal öngörü değil) bu yıl nemli, ılıman bir kış yaşayabiliriz. Son iki yılın ve uzun süreli kış mevsimindeki değişimlere bakarak bunu söyleyebiliriz.''

Türkeş, kış mevsiminin erken başladığı görüşlerinin de doğru olmadığını belirterek, ''Sonbahardayız. Normalde yavaş yavaş kuzeyli sistemler daha güneylere inmeye başlıyor. Çok güzel, mutlu olunacak bir şey aslında yağışların başlaması. Yeter ki afetler olmasın'' diye konuştu.