ANKARA (İHA) - Türkiye'de ÖSYM ve Milli Eğitim Bakanlığı dahil, özel dershaneler, kurumlar ve kuruluşlar neredeyse sınavlara kilitlenmiş durumda.
Yaz ayları da dahil insanlar hemen her hafta sonu sınav yerlerine giderek ümitlerini tazeliyor. Kimi iş için, kimi ilköğretimden ortaöğretime geçmek, kimi de üniversite bitirebilmek için sınava giriyor. Anne babalar ise ümitle sınav merkezlerinin önünde çocuklarını bekliyor. Her ailede 1 veya 2 kişi ayda bir, iş, okul ve benzeri faaliyetler için sınavda ter döküyor.
Nüfusun artması, iş taleplerinin çoğalması, ancak istihdam alanlarının sınırlı olması, başarılı ve en önde olmayı şart koşuyor. Başarılı olamayanlar ise soluğu dershanede alıyor. Türk Eğitim Derneği'nin (TED) bu yıl yapılan araştırmasına göre, son 9 yılda öğrencileri sınavlara hazırlayan dershanelerin sayısı yüzde 154, dershanelere giden öğrenci sayısı da yüzde 198 arttı. Bu rakama açık öğretim fakültesi, memurluk, özel güvenlikçilik, sürücü belgesi ve benzeri sınavlara insanları hazırlayan dershanelerin sayısı dahil değil.
22 yaşındaki bir genç, 16 yıllık ilkokul (ortalama 8 ders, her ders için 1 yılda 6 sınav), ortaokul (ortalama 13 ders, her ders için 3 sınav), lise (ortalama 16 ders, her ders için 1 yılda 6 sınav) ve üniversitede (ortalama 16 ders, 1 yılda 6 sınav) olmak üzere 16 yılda bin 138 sınava giriyor. Bu rakama kurtarma yazılılar, ara testler ve sözlüler dahil değil. Bu sınavların ortalama 40 dakika olarak düşünülmesi durumunda 16 yıllık dönemde bir genç 45 bin 520 dakika ve 758.5 saatini, yani yaklaşık 32 gününü sınavda geçiriyor. Uzun yıllar iş bulamayan gençler ise neredeyse ömürlerinin önemli bir bölümünü sınavda ya da sınav hazırlıkları için harcıyor. Bu yüzden, özellikle son yıllarda dershanelerde, strese giren öğrencilere yardımcı olmak amacıyla psikolog bile bulundurulmaya başlandı.
YÖK yani 1974 yılındaki adıyla Üniversitelerarası Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÜSYM), Üniversitelerarası Seçme Sınavı'nı ilk kez (1974 yılında ÜSS adıyla yaptı. Bu sınav o yıl içinde gerçekleştirilen tek sınavdı. Yine ÜSYM ilk çoklu sınavı 1981 yılında gerçekleştirdi. O zaman üniversite sınavı iki basamaklıydı. Dolayısıyla bu iki sınav üniversite seçme ve yerleştirmeyle ilgiliydi. Ayrıca yabancı uyruklu öğrenci sınavıyla birlikte ÜSYM o yıl 3 sınav gerçekleştirdi. O yıldan sonra da sınav sayısı çeşitlenerek arttı.
1998 yılında bir yıl içinde gerçekleştirilen 80 sınavla bir rekora imza attı. Dolayısıyla 1998 yılında 4.5 günde bir sınav yapıldı. 2000 yılında bu rakam 65'te kaldı. Ama yıllardır sınav rakamı 35-55'tan aşağıya düşmedi. Bu arada, 2001 yılı bütçe verilerine göre, ÖSYM'nin 2001 bütçesi 68 trilyon 382 milyar lira olarak belirlenirken, bütçenin 42 trilyon 382 milyar lirasının sınavlardan elde edilmesi öngörülüyor. Yılda ortalama 50 sınav yapan ÖSYM, 2002 ÖSS kılavuzu, sınav ücreti, tercih formu ve yerleştirme ücretlerinden toplam 29 trilyon 400 milyar lira gelir bekliyor. Yabancı Dil Sınavı'ndan elde edilmesi planlanan 525 milyar lira da eklendiğinde toplam miktar sınav gelirlerinin yüzde 70'ini oluşturuyor. Yine aynı yıllara göre ÖSYM, 2002 yılında Devlet Memurluğu Sınavı'ndan 6 trilyon 800 milyar lira, Dikey Geçiş Sınavı'ndan da 1 trilyon 910 milyar lira gelir elde etmeyi hedeflemişti.
Sınavlar konusunda Milli Eğitim Bakanlığı ile ÖSYM arasında aslında bir fark yok. Her iki kurumun da yoğun sınav takvimleri bulunuyor. Milli Eğitim Bakanlığı'nın 2006 yılı sınav takvimi şöyle:
"Ortaöğretim Kurumları Öğrenci Seçme Sınavı (OKS)
Devlet Parasız Yatılılık ve Bursluluk Sınavı (DPYBS)
Açık Öğretim Kurumları Sınavları (AÖK)
Motorlu Taşıt Sürücü Adayları Sınavları
Protokol Sınavları
Taşra Teşkilatı Kadrolarına Atanabilmek İçin Görevde Yükselme Sınavı
Anadolu Liselerine Öğretmenlik İçin Seçme Sınavı
Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü Personelinin Görevde Yükselme Sınavı
Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Personelinin Görevde Yükselme Sınavı
Makine ve Kimya Endüstrisi Genel Müdürlüğü Personelinin Görevde Yükselme Sınavı ve Unvan Değişikliği Sınavı
Akaryakıt İkmal ve Nato Pol Tesisleri İşletmeleri Personelinin Görevde Yükselme Sınavı
Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü Personelinin
Görevde Yükselme Sınavı
Kültür ve Turizm Bakanlığı Personelinin Unvan Değişikliği Sınavı
Müdür Yardımcılığı Seçme ve Müdürlük İçin Düzey Belirleme Sınavı
Mali Hizmetler Uzmanlığı Geçiş Sınavı
Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Personelinin Görevde Yükselme Sınavı
Türkiye Demir ve Çelik İşletmeleri Genel Müdürlüğü Personelinin Görevde Yükselme Sınavı
Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü Personelinin Görevde Yükselme Sınavı
Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü Personelinin Görevde Yükselme Sınavı
Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Sınavı
Türkiye Şeker Fabrikaları Genel Müdürlüğü Personelinin Görevde Yükselme Sınavı
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Personelinin Görevde Yükselme Sınavı
Sağlık Bakanlığı Gözlükçülük Ruhsatnamesi Verilmesi Sınavı
Vakıflar Genel Müdürlüğü Personelinin Görevde Yükselme Sınavı".
ÖSYM'NİN YAPTIĞI SINAVLAR
ÖSYM'nin yaptığı sınavlar ise şöyle:
"Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavı (ÖSYS)
Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS)
Lisans Üstü Eğitimle Giriş Sınavı (LES)
Kamu Personeli Yabancı Dil Sınavı (KPDS)
Tıpta Uzmanlık Sınavı (TUS)
Üniversiteler Arası Kurul Yabancı Dil Sınavı (ÜDS)
Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı (YÖS)
Öğrenci Kariyer Basamaklarında Yükselme Sınavı (KBYS)".
ÖSYM geçen yıl şu 35 sınavı gerçekleştirdi ve milyonlarca insan bu sınavda yaklaşık 2 saat ter döktü:
"Türk Hava Kurumu Uluslararası Hava Öğrenci Mübadele Programına Katılacak Adayları Seçme Sınavı
Adalet Bakanlığı İdari Yargı Hakim Adaylarını Seçme Sınavı
Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavı
Sağlık Bakanlığı Tıpta Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı
Türk Silahlı Kuvvetleri Askeri Liseler ve KKK Astsb. Haz. Okulları için Öğrenci Seçme Sınavı
Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı
Yükseköğretim Kurulu Türk Cumhuriyetleri ile Türk ve Akraba Toplulukları Sınavı
Adalet Bakanlığı Adli Yargı Hakim Adaylarını Seçme Sınavı
Jandarma Okullar Komutanlığı Uzman Jandarma Okulu Giriş Sınavı
Devlet Personel Başkanlığı, Maliye Bakanlığı Kamu Personeli Y. Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavı
Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü (TODAİE) Kamu Yönetimi Alanında Yüksek Lisans Programına Giriş Sınavı
Yükseköğretim Kurulu Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı
Jandarma Okullar Komutanlığı Jandarma Astsubay Temel Kursu Giriş Sınavı
Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Öğrenci Seçme Sınavı
Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) 2005-ÖSS Yabancı Dil Sınavı
Yükseköğretim Kurulu Türk Cumhuriyetleri ile Türk ve Akraba Toplulukları Sınavı
Devlet Personel Başkanlığı Kamu Personel Seçme Sınavı (2005-KPSS) (A Grubu ve Öğretmenlik)
Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Yurtdışında Çalışanların Çocukları İçin Yükseköğretime Giriş Sınavı
Yükseköğretim Kurulu Dikey Geçiş Sınavı
Sağlık Bakanlığı Tıpta Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı
Yükseköğretim Kurulu Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Denkliği için Seviye Tespit Sınavı
Sayıştay Başkanlığı Denetçi Yardımcılığı Eleme Sınavı (1.aşama)
Adalet Bakanlığı İcra Müdür ve İcra Müdür Yardımcılarını Seçme Sınavı
Ziraat Bankası Teftiş Kurulu Başkanlığı Müfettiş Yardımcılığı Sınavı
İçişleri Bakanlığı Kaymakam Adaylığı Seçme Sınavı
Adalet Bakanlığı İdari Yargı Hakim Adaylarını Seçme Sınavı
Türkiye Halk Bankası Teftiş Kurulu Başkanlığı Müfettiş Yardımcılığı Sınavı
Devlet Personel Başkanlığı, Maliye Bakanlığı Kamu Personeli Y. Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavı
Sayıştay Başkanlığı Denetçi Yardımcılığı Eleme Sınavı (2.aşama)
Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği (TOTBİD) Eğitim Konseyi Sınavı
Türk Üroloji Yeterlik Kurulları (TÜYK) Yeterlik Sınavı d
Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmenlik Kariyer Basamaklarında Yükselme Sınavı
Adalet Bakanlığı Adli Yargı Hakim Adaylarını Seçme Sınavı
Yükseköğretim Kurulu Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı
Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavı".
MİLYARLARCA LİRA HARCANIYOR
Bağımsız Eğitimciler Sendikası'nın son yaptığı araştırmaya göre, sınavlar da dahil veliler 40 farklı isim ve gerekçeyle eğitime para ödüyor. Bunların başında ise sınavlar geliyor. Bunlar şöyle:
"İsteğe bağlı zorunlu bağış, eğitime katkı payı aidatı, vakıf parası, okul aile birliği aidatı, hafta sonu yetiştirme kurs parası, Kızılay'a yardım parası, diploma parası, muhtelif günlere özgü hediye parası, dergi parası, yardımcı kitap parası, elektrik parası, su parası, telefon parası, kapı, musluk vb. tamir parası, hizmetli katkı parası, spor kolu parası, okul forması, eşofman parası, tiyatro ve temsil parası, gezi parası, bayram törenleri için kutlama ve kıyafet parası, bilgisayar, tepegöz vb. alım parası, fotoğraf parası, sınıf köşelerini düzenleme parası, bayramlar için süs ve süsleme parası, perde parası, teşekkür, takdir belgesi parası, tebeşir, tahta kalemi parası, masa örtüsü parası, kalorifer ve kaloriferci parası, boya, dekorasyon ve tamirat parası, okul bekçi, güvenlikçi parası, okul arması parası, fotokopi ve sınav parası, servis ücreti, pul parası, sınıf temizletme parası, temizlik malzeme parası, okul etkinlikleri bilet parası, yakıt parası, paso parası".