Pasaport kanunu değişiyor

ANKARA (İHA) - Pasaport Kanunu'nda değişiklik öngören yasa tasarısı hükümet tarafından TBMM'ye gönderildi. Tasarıya göre, transit yolcular için pasaport şartı aranmayacak. Pasaportsuz girip çıkanlar ise kaçak sayılacak ve ağır para cezasıyla cezalandırılacak. Tasarıya göre, 'Havayoluyla Türkiye'den, Türk hava limanından ayrılmaya lüzum kalmayacak şekilde transit geçecek yabancılar için vize mecburiyeti aranmayacak.

Ancak gerekli görüldüğünde bunlara hava limanı transiz vizesi uygulanacak. 1950 yılında çıkan 5682 sayılı kanunun ilgili maddesi daha önce şöyleydi: "Başka memleketlere gitmek üzere yola çıkmış olan veya sırf turizm veya tenezzüh maksadiyle münferit veya müşterek pasaportlarla seyahat eden yabancılar vizesiz olarak Türk liman ve hava istasyonları şehirlerine mahalli emniyet makamlarının müsaadesi ile inip gezebilirler ve oralarda geceliyebilirler. Hava yoliyle Türkiye'den, Türk hava limanından ayrılmıya lüzum kalmıyacak şekilde transit geçecek yabancılar için vize mecburiyeti yoktur. Bir uçakla gelerek diğer bir uçağa aktarma olacak yolcuların geldikleri uçağın varışı ve gidecekleri ilk uçağın hareketi arasındaki zaman zarfında vizesiz olarak hava alanı şehrine çıkmalarına müsaade olunabilir".

DİPLOMATİK PASAPORTLARA YENİ DÜZEN Yeni tasarıya göre diplomatik pasaportlar Dışişleri Bakanlığı ile yabancı memleketlerde Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilikleri veya elçilikleri tarafından verilecek. Diplomatik pasaportlar, geçici görev veya seyehat için gidenlere görevlerinin veya seyehatlerinin mahiyetine göre, bir seyehate mahsus olmak üzere veya en fazla 2 yıl için, daimi görevle gidenlere de en fazla 5 yıl için geçerli olmak üzere verilecek.

Diplomatik pasaportlar şu makamlar için verilecek:

TBMM üyeleri (Milletvekilleri), TBMM üyesi olmayan Bakanlar, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, Uyuşmazlık Mahkemesi ve Sayıştay Başkanları, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcıları, Genelkurmay 1. ve 2. Başkanları, eski Başbakanlar ve eski Dışişleri Bakanları, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, Başbakanlık Müsteşarı ve Bakanlıkların Müsteşarları ile Bakanlık ve bakanlıklara bağlı müsteşarlıkların müsteşarları, Diyanet İşleri Başkanı, Büyükelçi ünvanı taşıyan Başbakan Müşavirleri, yine bu ünvanı taşıyan Başbakan Dışişleri Danışmanları, Dışişleri Bakanlığı meslek memurları, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği üst düzey görevlilerinden resmi bir görevle görevlendirilenler, Türkiye Cumhuriyeti Dış Temsilcilikleri nezdinde görevlendirilen müşavir, ateşe ve muavinler, uluslararası kuruluşlarda başkan, direktör, direktör birinci yardımcısı ve mümasil görevde bulunanlar, uluslararası mahkemelerde seçimle görevlendirilen hakimler, Bakanlar Kurulu kararı ile hükümet adına uluslararası resmi müzakereler yapılması, mukavelenameler akdi için veya uluslararası toplantılarla, kongre ve konferanslara katılmak üzere görevlendirilen, yabancı devletler veya uluslararası teşekküller nezdinde daimi veya geçici görev yapmak üzere gönderilenler ve siyasi kuryeler.
Diplomatik pasaport alabilecek durumda bulunan veya alan kimselerin sıfat veya vazifeleri devam ettiği müddetçe eşlerine, yanlarında yaşayıp reşit bulunmayan kız ve erkek çocuklarına da diplomatik pasaport verilecek.

Diplomatik pasaportların sahiplerinin cehpeden ve gerekiyorsa camlı gözlükle çekilmiş resmleri olması gerekiyor. Diplomatik pasaportlar hiçbir harç ve resme tabi olmayacak.

HUSUSİ PASAPORTLAR
Hususi pasaport verilecekler ise yanı tasarıyla şöyle düzenlendi: TBMM üyeleri(eski milletvekilleri) eski üyeleri, eski bakanlar, birinci dereceye kadar yükselmiş en az daire başkanı veya eşitli görev ünvanına sahip olan devlet memurları, birinci dereceye kadar yükselmiş en az albay rütbesinde bulunan subaylar, birinci dereceye kadar yükselmiş hakimler ile birinci dereceye kadar yükselmiş savcılar, profesör olarak en az 2 yıl görev yapmış olan ve yükseköğretim kurumunda çalışan profesörler, diplomatik pasaport verilmesini gerektiren vazifelerinden başka herhangi bir resmi vazife ile veya kendi hesaplarına yabancı ülkelere gittikleri zaman verilir. Bunlardan emeklilik sebebi ile vazifelerinden ayrılmış olanlara da bu tür pasaport verilir.

İL VE İLÇE BELEDİYE BAŞKANLARINA DA HUSUSİ PASAPOR Büyükşehir, il ve ilçe belediye başkanları, özel kanunlarla kurulan tüzel kişiliğini haiz olarak kurulan kurum, kurul ve üst kurul başkanları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları birliklerinin başkanları, Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı ile işçi, memur ve işveren sendikaları konfederasyonları genel başkanları.

Hususi damgalı pasaport alabilecek durumda bulunanların eşlerine de aynı türden pasaport verilecek. Bu pasaportlardan bu kişinin çocukları da yararlanabilecek. Bu pasaportları almaya hak kazanmış olanlardan vefat edenlerin dul eşleri, başkası ile evlenmemişse hususi pasaport alabilecek.

Yine Türk Hava Kurulu, uluslararası kuruluşlarda memur olanlar ile Kızılay Derneği'nce görevlendirilenle de bu pasaporttan verilecek.

Hususi pasaportlar yetkili amirin başvurusu üzerine yurtiçinde İçişleri Bakanlığı'nca veya İçişleri Bakanlığı'nın vereceği yetkiye göre valiliklerce, yabancı ülkelerde T.C. büyükelçilikleri, elçilikler veya başkonsolosluklar tarafından verilecek.

PASAPORT SÜRESİ 10 YILA ÇIKARILIYOR Tasarıyla umumi pasaportların süresi uzatılıyor. Yeni hükme göre umumi pasaportlar 18 yaşına kadar en az 1, en fazla 5 yıl, 18 yaşından sonra büyükler için en az 1 yıl, en fazla 10 yıl geçerli olmak üzere tanzim edilebilecek. Bu süre daha önce 5 yıldı.

KAÇAKLARA AĞIR CEZA Türkiye sınırlarından pasaportsuz girenTürk veya yabancılara 3 milyar liradan 6 milyara kadar ağır para cezası ve 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verilecek. Gerekirse cezanın her ikisi de bu kimselere uygulanabilecek.

Yine Bakanlar Kurulu'nca belirlenen mahallerden başka yerlerden Türkiyeye giren veya Trükiyeden çıkanlara, usulüne uygun pasaport taşısalar bile 3 milyar liradan 6 milyar liraya kadar ağır para cezası ile 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası veya her iki cazada birlikte tatbik olunacak. Bu gibi insanlardan yabancılar cezalarını çektikten sonra sınır dışı edilecek.