Plastik atıklar: AB üyelerinden Türkiye dahil birçok ülkeye ihraç edilen atıkları 'izlemek zor'

Hollanda Çevre ve Ulaşım Müfettişliği (ILT), Avrupa Birliği (AB) ülkelerinden ihraç edilen plastik atıkların, gönderilen ülkelerde ne yapıldığını izlemenin zor olduğunu açıkladı.

Hollandalı kurum, yurtdışına plastik atık ihracatına ilişkin bir soruşturma başlattı.

Avrupa'dan en fazla plastik atık alan ülkelerin başında gelen Türkiye'de ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, gerekli düzenlemeler çerçevesinde bu konuda sıkı kontrollerin yapıldığını ve atıkların çevreye zarar vermesinin önlendiğini bildirdi.

Belçika ve Hollanda'daki gazeteci kollektiflerinin ortaklaşa yaptığı araştırmaya göre, uluslararası düzenlemelere rağmen, plastik atıklar konsundaki sorun devam ediyor.

Avrupa'dan yola çıkan gemilerde, düşük kaliteli ya da istenmeyen plastiklere rastlamak hala mümkün. Çünkü Hollanda ve Belçika'daki limanlarda, ihraç edilen plastik atıklarla ilgili kontroller yeterli değil.

Hollanda ve Belçika'daki limanlardan her yıl 350 milyon kilo plastik atık içeren 18 binden fazla konteyner, yurtdışına gönderiliyor. Çevre ve gümrük yetkilileri, bu konteynerlerden binden azını kontrol edebiliyor.

'İncelemek için zaman yok'

Belçikalı atık uzmanı Mike van Acoleyen'e göre, kontrol edilen konteynerlerdeki atığın nereye gitiiği, şirketlerin bunları doğru bir şekilde işleyip işlemediği ya da atıkların doğaya atılıp atılmadığı ise yeterince incelenmiyor. Belçikalı uzman, "Bunları incelemek için zaman yok" diyor.

Çin'in 2018 yılında atık plastik ithalatını durdurmasının ardından, Avrupa'nın bu konudaki en önemli müşterileri Türkiye, Vietnam, Malezya ve Endonezya oldu.

Hollanda'da Türkiye, Endonezya ve Vietnam'a atık ihraç eden kayıtlı 6 bin tüccar bulunuyor. Ancak ILT'ye göre, sadece cep telefonu ve bilgisayar aracılığıyla atık ihracatı yapan çok sayıda tüccar da var ve bunların faaliyetlerine ilişikin çok fazla bilgi yok.

Malezya ve Endonezya'daki çevre örgütleri, Avrupa'dan helen atıkların yasadışı bir şekilde yakıldığını ya da doğaya atıldığını söylüyor. Hollanda Çevre ve Ulaşım Müfettişliği, özellikle Asya ülkelerine hiden atıkların takibinin neredeyse imkansız.

Hollanda, yurtdışına ihraç edilen plastik atıklarla ilgili bir soruşturma başlattı. ILT, soruşturmanın ilkbaharda tamamlanmasını planlıyor.

• Greenpeace: Plastik atıkların yeni adresi Türkiye
• Türkiye, maske ve plastik eldiven atıklarıyla nasıl başa çıkıyor?
• Türkiye Çevre Ajansı kurulmasına ilişkin TBMM Başkanlığı'na sunulan yasa teklifi hangi yeni yükümlülükleri getiriyor?

Türkiye ise diğer ülkelerin aksine, Avrupa'dan ithal edilen plastik atıklar konusunda yeterli denetimin mevcut olduğunu bildirdi.

BBC Türkçe'ye bilgi veren Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kaynakları, geçen yıl atık ithalat kotasının yüzde 50 azaltıldığını ve bu konudaki denetimlerin sıkılaştırıldığını söyledi.

İthal edilen atığın, Türkiye'deki geri dönüşüm kapasitesinin altında olduğunu söyleyen kaynaklar, "karışık" kodlu atık ithalatı yasağı ile de sadece geri dönüştürülebilir maddelerin ithalatına izin verildiğini vurguladı.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, yakın gelecekte yurtdışından atık ithalatına tamamen sona erdirmeyi hedefliyor.

Avrupa Komisyonu da, Ocak ayından itibaren Avrupa'dan sadece geri dönüştürülenilir atıkların ihracına izin veren bir düzenlemeyi yürürlüğe koydu.