Polonya'da Anayasa Mahkemesi, AB hukukunun ulusal mevzuata üstünlüğünü reddetti

Polonya Anayasa Mahkemesi, Avrupa Birliği (AB) hukukunun belirli konularda ulusal mevzuata üstünlüğü ilkesini reddetti. Mahkeme, bazı AB maddelerinin Polonya anayasasıyla uyumlu olmadığını kaydetti.

Perşembe günü Yargıç Bartlomiej Sochanski, "AB Antlaşması Polonya hukuk sisteminde anayasaya tabidir... ve Polonya hukuk sisteminin herhangi bir parçası gibi, anayasaya uymak zorundadır" dedi.

AB'nin temel bir ilkesinin reddi olan bu durumun, Varşova ve Brüksel arasındaki anlaşmazlığı artırması bekleniyor.

Birliğin yürütme organı olan Avrupa Komisyonu'ndan kararın "ciddi endişeler" uyandırdığı açıklaması yapıldı.

Avrupa Komisyonu yaptığı yazılı açıklamada, "AB hukuku, anayasal hükümler de dahil olmak üzere, ulusal hukuktan üstündür" dedi.

"Avrupa Adalet Divanı'nın tüm kararları, ulusal mahkemeler de dahil olmak üzere tüm üye devletlerin kurumları için bağlayıcıdır" ifadesine yer verilen açıklamada Komisyon, "Birliğin hukukunun aynı şekilde uygulanmasını sağlamak ve bütünlüğünü korumak için anlaşmalardan doğan yetkilerini kullanmaktan çekinmeyeceği" uyarısında bulundu.

Polonya'nın iktidardaki milliyetçi Hukuk ve Adalet Partisi (PiS) hükümeti, yargı bağımsızlığından, basın özgürlüğüne ve LGBTİ+ haklarına kadar bir dizi konuda AB ile gerilim yaşıyor.

Anayasa Mahkemesi söz konusu kararı, Başbakan Mateusz Morawiecki'nin, AB'nin, Polonya'nın yargı sistemini yeniden düzenlemesini engellemeye yetkisinin olup olmadığını sormasının ardından verdi.

Brüksel, PiS hükümetini yargı bağımsızlığını baltalamakla suçluyor. Hükümet ise yargı reformunun mahkemeleri daha etkili hale getirmeyi ve onları Komünist dönemin etkisinin son kalıntılarından kurtarmayı amaçladığını söylüyor.

27 üyeli AB bloğu tarihinde ilk kez bir üye ülkenin liderinin Anayasa Mahkemesi'nde, Birliğin anlaşmalarını sorguladığı kaydediliyor.

Morawiecki, Avrupa Adalet Divanı'nın, Polonya'da 2018'de koalisyonu tarafından uygulamaya konulan yeni hakim atama sisteminin AB yasalarını ihlâl ettiğine karar vermesinin ardından Mart ayında yargıya başvurdu.

Morawiecki'nin bu adımla, Polonyalı hakimlerin, yargıda yapılan son değişikliklerin ardından atanan yargıçların meşruiyetini sorgulamak için AB yasalarını kullanmasını engellemek istediği yorumları yapılıyor.

Bu değişiklikler, yargı bağımsızlığını baltalamak ve mahkemeler üzerindeki siyasi kontrolü artırmak için getirildikleri gerekçesiyle Avrupa Komisyonu ve birçok uluslararası yasal kurum tarafından eleştirilmişti.

Polonya Anayasa Mahkemesi şimdi, bazıları eski parti üyesi olan, iktidardaki Hukuk ve Adalet Partisi'ne (PiS) sempati duyan yargıçların hakimiyetinde.

Ülke içerisinde de kimileri hükümetin yargı sistemindeki değişikliklerini eleştiren yargıçları cezalandırmak için Anayasa Mahkemesi'nin kullanıldığını söylüyor.

PiS Partisi lideri Jaroslaw Kaczynski kararın açıklanmasının ardından gazetecilere yaptığı açıklamada, "Polonya'da en yüksek yasa anayasadır ve tüm Polonya'da yürürlükte olan AB düzenlemeleri ... anayasaya uymak zorundadır" dedi.